Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (10.1974)

14. „Św. Piotr daje w imieniu Kościoła królowi i biskupowi
miecze władzy duchownej i świeckiej44, fresk w Priifening
(wg W. Cahna)

szczytowego momentu potęgi papiestwa (ryc. 16).
Tak samo wykorzystano biblijny fakt wywyższenia
św. Piotra (traditio legis), dając jego następcom
prawo rozporządzania mieczem władzy duchownej
i świeckiej86 87 88 89.

W walce papieża o coraz ściślejsze i skrajniejsze
określenie suwerenności początkowo jedynym jego
przeciwnikiem był cesarz. Wykorzystując uprawnie-
nia jakie dawał mu tytuł ińcarius Christi papież
głosił, że jest zastępcą Tego, przez którego panują

królowie, a który daje królestwa temu, komu chce.
Papież może usunąć władcę widząc, że ten popełnił
grzech (ratio peccati), ogłosić bezkrólewie i sam
przejąć władzę cywilną. Zgłoszonego kandydata
na tron może zatwierdzić, ale dopiero po uprzednim
zbadaniu jego kwalifikacji (idoneas)9°. Ta szczególna
podległość państwa odnosiła się początkowo tylko
do cesarstwa, ze względów politycznych nie obejmo-
wała królestw. Tam papiestwo działało poprzez
delegowanych biskupów91 * * *. Dopiero konflikt Boni-

15. „Ecclesia, król i biskup44, Londyn, Brit. Mus. Yates Thomp-
son Ms. 2 k. 91 v. (wg W. Cahna)

86 E. Giison, Ph. Bohner, Historia filozofii średnio-
wiecznej, Warszawa 1969, s. 488. — Grzybowski, Historia...,
s. 170.

87 Cahn, o.c., s. 67.

88 Gen. 1, 14-16. — Math. 16, 19. — Luc. 22, 38.

89 „Ipse [Petrus] utrumąue gladius habebit. Quam pote-
statem potuit posterit transmissit. Verumtamen executionem
gladii materialis quod iudicium sanguinis imperatoribus et

regibus ecclesia commisit, iurisdictionem vero causarum civi-

lium per sacerdote exercuit“. Cyt. za Baszkiewicz, Państwo...,

s. 456, przyp. 214. — Jacobi a Voragino „Legenda Aurea“

vulgo „Historia Lombardicau dicta, wyd. Th. Graesse, Vratisla-

viae 1890, s. 178: „Beatus Petrus sedit in cathedra regali quia

fuit princeps omnium regum, sacerdotali quia fuit pastor
omnium clericorum, magistrali quia fuit princeps omnium
regum, sacerdotali quia fuit pastor omnium clericorum, magi-
strali quia fuit doctor omnium christianorum44.

90 Baszkiewicz, Państwo..., s. 530, przyp. 91, Summa
Reginensis: „imperator a papa potestatem gladii accipit nam et
ipsum potest removere si indignus esset[...] Alius it et licent
sint distincta officia utriusque potestatis, tamen alterum pendet
ex altero44.

91 Honoriusz z Autun [?], Summa Gloria — „Impera-
tor Romanus debet ab apostolicis eligi. Rex a Christi sacerdo-
tibus, qui vere ecclesiae principes sunt, est constituendus44, wg
Baszkiewicz, Państwo..., s. 528, przyp. 83.

101