DOI Artikel:
Fischinger, Andrzej: Ze studiów nad twórczością Bartołomieja Berrecciego i jego warsztatem: Nagrobki Szydłowiekich i Tarnowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20356#0125
Folia Historiae Artium, T. X. (1974)
ANDRZEJ FISCHINGER
ZE STUDIÓW NAD TWÓRCZOŚCIĄ BARTŁOMIEJA BERRECCIEGO I JEGO
WARSZTATEM. NAGROBKI SZYDŁOWIECKICH I TARNOWSKICH*
Tematem niniejszego artykułu jest grupa dzieł
rzeźbiarskich powstałych w dwudziestych i trzy-
dziestych latach XVI wieku. Łączą się one stylistycz-
nie z kaplicą Zygmuntowską, a jednocześnie wyka-
zują związki formalne między sobą. Ich wspólną
również — choć niezamierzoną — cechą jest zły
stan zachowania. W okresie dzielącym nas od czasu
powstania rzeźb uległy one tak daleko idącym prze-
kształceniom, że trzeba było w tej rozprawce po-
święcić wiele miejsca problemom rekonstrukcji.
I. NAGROBEK LUDWIKA MIKOŁAJA SZYDŁO-
WIECKIEGO W KOLEGIACIE W OPATOWIE
O nagrobku tym zamieścił cenne spostrzeżenia
Marian Sokołowski1, a następnie wiele uwagi po-
święcił mu monografista kanclerza Krzysztofa
Szydłowieckiego, Jerzy Kieszkowski. Podkreślając
„florenckośćcc dzieła i jego zależność od rzeźb Andrea
Sansovino, przypisał go Antoniemu z Fiesole i stwier-
dził, że jest to najstarszy nagrobek dziecięcy w Polsce,
* Artykuł niniejszy jest fragmentem przygotowywanej
monografii Bartłomieja Berrecciego i jego warsztatu.
1 M. Sokołowski, Nagrobek Anny Szydłowieckiej i jej
brata Ludwika w Opatowie (SKHS, VII, 1903, szp. CXLIV-
CXLV).
2 J. Kieszkowski, Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki,
Poznań 1912, s. 445-449.
3 Z. Hornung, Pomnik ostatnich Jagiellonów w kaplicy
Zygmuntowskiej na Wawelu (Księga pamiątkowa ku czci Leona
nie zawierający — w odróżnieniu od późniejszych,
powstałych w połowie XVI stulecia — elementów
„myśli o śmierci^2. W późniejszym okresie margine-
sowo zajęli się nagrobkiem opatowskim: Zbigniew
Hornung, który zakwestionował wpływ Sansovina
na sposób ukształtowania figury dziecka3, oraz
Julian Pagaczewski, przyznający tej rzeźbie nowa-
torskie ujęcie, lecz odmawiający jej możliwości
wpływu na rozwój posągów nagrobnych typu
„sansovinowskiegocc w Polsce4. Dużo miejsca po-
święciła zabytkowi Maria Kołakowska w syntetycz-
nym opracowaniu nagrobków dziecięcych w Polsce’.
Autorka potwierdziła wyniki badań Sokołowskiego
i Kieszkows kiego w odniesieniu do zagadnienia
pierwszeństwa tego obiektu wśród polskich rene-
sansowych pomników dziecięcych, a następnie —
nie wypowiadając się w sprawie autorstwa — wska-
zała na analogię włoską w postaci śpiącego putta ze
zbiorów Staatliches Museum w Berlinie6.
Nagrobek Ludwika Mikołaja Szydłowieckiego
znajduje się obecnie w północnym ramieniu tran-
Pinińskiego), Lwów 1936, t. I, s. 388-389.
4 J. Pagaczewski, Jan Michałowicz z Urzędowa (Rocznik
Krak., XXVIII, 1937, przyp. na s. 49).
6 M. Kołakowska, Renesansowe nagrobki dziecięce
w Polsce XVI i pierwszej połowy XVII wieku (Studia Renesan-
sowe, I, Wrocław 1956, s. 245-246).
6 Zwrócił na nie uwagę Z. Hornung (por. Kołakowska,
o.c., s. 246).
117
ANDRZEJ FISCHINGER
ZE STUDIÓW NAD TWÓRCZOŚCIĄ BARTŁOMIEJA BERRECCIEGO I JEGO
WARSZTATEM. NAGROBKI SZYDŁOWIECKICH I TARNOWSKICH*
Tematem niniejszego artykułu jest grupa dzieł
rzeźbiarskich powstałych w dwudziestych i trzy-
dziestych latach XVI wieku. Łączą się one stylistycz-
nie z kaplicą Zygmuntowską, a jednocześnie wyka-
zują związki formalne między sobą. Ich wspólną
również — choć niezamierzoną — cechą jest zły
stan zachowania. W okresie dzielącym nas od czasu
powstania rzeźb uległy one tak daleko idącym prze-
kształceniom, że trzeba było w tej rozprawce po-
święcić wiele miejsca problemom rekonstrukcji.
I. NAGROBEK LUDWIKA MIKOŁAJA SZYDŁO-
WIECKIEGO W KOLEGIACIE W OPATOWIE
O nagrobku tym zamieścił cenne spostrzeżenia
Marian Sokołowski1, a następnie wiele uwagi po-
święcił mu monografista kanclerza Krzysztofa
Szydłowieckiego, Jerzy Kieszkowski. Podkreślając
„florenckośćcc dzieła i jego zależność od rzeźb Andrea
Sansovino, przypisał go Antoniemu z Fiesole i stwier-
dził, że jest to najstarszy nagrobek dziecięcy w Polsce,
* Artykuł niniejszy jest fragmentem przygotowywanej
monografii Bartłomieja Berrecciego i jego warsztatu.
1 M. Sokołowski, Nagrobek Anny Szydłowieckiej i jej
brata Ludwika w Opatowie (SKHS, VII, 1903, szp. CXLIV-
CXLV).
2 J. Kieszkowski, Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki,
Poznań 1912, s. 445-449.
3 Z. Hornung, Pomnik ostatnich Jagiellonów w kaplicy
Zygmuntowskiej na Wawelu (Księga pamiątkowa ku czci Leona
nie zawierający — w odróżnieniu od późniejszych,
powstałych w połowie XVI stulecia — elementów
„myśli o śmierci^2. W późniejszym okresie margine-
sowo zajęli się nagrobkiem opatowskim: Zbigniew
Hornung, który zakwestionował wpływ Sansovina
na sposób ukształtowania figury dziecka3, oraz
Julian Pagaczewski, przyznający tej rzeźbie nowa-
torskie ujęcie, lecz odmawiający jej możliwości
wpływu na rozwój posągów nagrobnych typu
„sansovinowskiegocc w Polsce4. Dużo miejsca po-
święciła zabytkowi Maria Kołakowska w syntetycz-
nym opracowaniu nagrobków dziecięcych w Polsce’.
Autorka potwierdziła wyniki badań Sokołowskiego
i Kieszkows kiego w odniesieniu do zagadnienia
pierwszeństwa tego obiektu wśród polskich rene-
sansowych pomników dziecięcych, a następnie —
nie wypowiadając się w sprawie autorstwa — wska-
zała na analogię włoską w postaci śpiącego putta ze
zbiorów Staatliches Museum w Berlinie6.
Nagrobek Ludwika Mikołaja Szydłowieckiego
znajduje się obecnie w północnym ramieniu tran-
Pinińskiego), Lwów 1936, t. I, s. 388-389.
4 J. Pagaczewski, Jan Michałowicz z Urzędowa (Rocznik
Krak., XXVIII, 1937, przyp. na s. 49).
6 M. Kołakowska, Renesansowe nagrobki dziecięce
w Polsce XVI i pierwszej połowy XVII wieku (Studia Renesan-
sowe, I, Wrocław 1956, s. 245-246).
6 Zwrócił na nie uwagę Z. Hornung (por. Kołakowska,
o.c., s. 246).
117