DOI Artikel:
Biedrońska-Słota, Beata: Kobierce perskie tzw. polskie: Studium nad budową i znaczeniem ornamentu w sztuce islamu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20541#0112
mai abstrakcyjne ornamenty 67. W latach ostatnich
Spuhler pogłębił analizę palmet i wyodrębnił —■
wśród tych, które występują w kompozycjach
kobierców tzw. polskich — palmety: piwoniową,
wachlarzową, wieńcową, rozwidloną i płaszczy-
znową 68.
Najmniej miejsca poświęcono w literaturze
formie liścia lancetowatego, która powszechnie u-
ważana jest za przestylizowane odtworzenie wy-
glądu pędu trzciny lub też liścia akantu69.
W pierwszej grupie kobierców, o kompozycji
otwartej podporządkowanej zasadzie symetrii
zwierciadlanej z odbiciem wzdłuż osi pionowej,
zastosowano arabeskę o specyficznej budowie.
Tworzy ją jeden motyw powtarzany rytmicznie;
motyw ten -— zgodnie z określeniem przyjętym
na początku rozdziału —■ jest zarazem elementem
kompozycji. Jest nim palmeta o formie zbliżo-
nej do rombu, którą umownie można nazwać „tar-
czową” (ryc. 2, ryc. 28a). Palmety takie w polu
25. Układ motywów w kompozycji ko-
bierców zaliczonych do grupy trzeciej
26. Kobierzec ze zbiorów Muzeum Narodowego w War-
szaiwae
kobierca ułożono w poziome rzędy. Motywy w
rzędach przesunięto o połowę szerokości raportu,
zwracając je w górę lub ku dołowi; połączone od-
cinkami sztywnej wici zaginanej rytmicznie pod
lekko rozwartymi kątami, tworzą one formy zbli-
żone do klamer. Wić w równych odstępach wy-
biega w niewielkie pączki, a od wewnątrz przy-
legają do niej połowy liści skierowane przeciwnie
przy dolnych i górnych odcinkach, symetrycznie
z motywem sąsiadującym w linii poziomej.
Opisany układ liści i wici jakby wytycza prze-
bieg drugiej wici, szerokiej i falistej, w której
skrętach umieszczone są palmety — opisane po-
wyżej — odwracane rytmicznie (ryc. 28b). Tak
zbudowany ornament stanowi ciekawe uzupełnie-
bauer, J. Orendi, Handbuch der orientalischen Tep- 68 Spuhler, o.c., s. 49—52.
pichkunde, Leipzig 1909. eo c. H o p f, Die altpersischen Teppiche, Mlinchen
67 Di mam d, Ornament..., s. 144—145,, 201—205. 1918, s. 32; J a c o b y, o.c., s. 109.
104
Spuhler pogłębił analizę palmet i wyodrębnił —■
wśród tych, które występują w kompozycjach
kobierców tzw. polskich — palmety: piwoniową,
wachlarzową, wieńcową, rozwidloną i płaszczy-
znową 68.
Najmniej miejsca poświęcono w literaturze
formie liścia lancetowatego, która powszechnie u-
ważana jest za przestylizowane odtworzenie wy-
glądu pędu trzciny lub też liścia akantu69.
W pierwszej grupie kobierców, o kompozycji
otwartej podporządkowanej zasadzie symetrii
zwierciadlanej z odbiciem wzdłuż osi pionowej,
zastosowano arabeskę o specyficznej budowie.
Tworzy ją jeden motyw powtarzany rytmicznie;
motyw ten -— zgodnie z określeniem przyjętym
na początku rozdziału —■ jest zarazem elementem
kompozycji. Jest nim palmeta o formie zbliżo-
nej do rombu, którą umownie można nazwać „tar-
czową” (ryc. 2, ryc. 28a). Palmety takie w polu
25. Układ motywów w kompozycji ko-
bierców zaliczonych do grupy trzeciej
26. Kobierzec ze zbiorów Muzeum Narodowego w War-
szaiwae
kobierca ułożono w poziome rzędy. Motywy w
rzędach przesunięto o połowę szerokości raportu,
zwracając je w górę lub ku dołowi; połączone od-
cinkami sztywnej wici zaginanej rytmicznie pod
lekko rozwartymi kątami, tworzą one formy zbli-
żone do klamer. Wić w równych odstępach wy-
biega w niewielkie pączki, a od wewnątrz przy-
legają do niej połowy liści skierowane przeciwnie
przy dolnych i górnych odcinkach, symetrycznie
z motywem sąsiadującym w linii poziomej.
Opisany układ liści i wici jakby wytycza prze-
bieg drugiej wici, szerokiej i falistej, w której
skrętach umieszczone są palmety — opisane po-
wyżej — odwracane rytmicznie (ryc. 28b). Tak
zbudowany ornament stanowi ciekawe uzupełnie-
bauer, J. Orendi, Handbuch der orientalischen Tep- 68 Spuhler, o.c., s. 49—52.
pichkunde, Leipzig 1909. eo c. H o p f, Die altpersischen Teppiche, Mlinchen
67 Di mam d, Ornament..., s. 144—145,, 201—205. 1918, s. 32; J a c o b y, o.c., s. 109.
104