Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (23.1987)

34. Motywy występujące w kobiercach zaliczonych do trzeciej grupy:
a — palmeta „tarczowa”; b — palmeta „klasyczna”; c — palmeta „pie-
rzasta”; d — (kwiaty; e — liście; f — układ łodyg (fragment, 1/4 ca-
łości); g — palmeta „wachlarzowa”; h — palmeta „z kolistym środkiem”;
i — palmeta „kwiatowa”

zwoje arabesek pokrywają kopułę Masdżid-e-Szah
z r. 1714 w Isfahanie 95.

We wszystkich grupach motywy utworzone są
za pomocą tych samych elementów: palmet, kwia-
tów, liści, łodyg, arabesek. Ilość odmian oraz sto-
sowanie tych samych elementów w różnych wiel-
kościach wzrasta wraz z komplikowaniem układu
kompozycyjnego motywów, co jest jednoznaczne
ze wzbogaceniem zasad symetrii. Występuje tu-
taj zjawisko, które można przyrównać do muzy-
cznego crescendo; kompozycja, począwszy od naj-
prostszej — z zastosowaniem zasad jedynie sy-
metrii zwierciadlanej i użyciem jednego rodzaju

motywów, stanowiących równocześnie elementy
kompozycji — w miarę dołączania zasad symetrii
translacyjnej i zwielokrotnienia rytmów na osiach
diagonalnych, staje się coraz bardziej skompliko-
wana optycznie. Wzrasta równocześnie ilość moty-
wów, a w większym jeszcze stopniu ilość elemen-
tów — i tak kompozycja osiąga apogeum przy u-
życiu zasad symetrii translacyjnej, zwierciadla-
nej, z zastosowaniem motywów w trzech rodza-
jach układanych wzdłuż osi diagonalnych.

95 Ibid., dl. 503.

111