DOI Artikel:
Walanus, Wojciech: Henryk Slacker- fundator kamiennego krucyfiksu w kościele Mariackim
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0082
krakowskich — Kaspra Bera i Zeyfryda Bethmana.
W razie wykrycia malwersacji Slacker zobowiązany
był do przetopienia złej monety i wybicia na własny
koszt dobrej77. Mennica, jak już wspomniano, miała
z woli króla mieścić się w domu Kaspra Bera przy
Rynku krakowskim (czyli w tzw. kamienicy Het-
mańskiej), w którym to domu funkcjonowała już w
czasie panowania Kazimierza Jagiellończyka i Jana
Olbrachta78. Za ich rządów Ber był także jej kierow-
nikiem79. Wiadomo, że 3 czerwca 1502 Aleksander
przyznał Slackerowi, „cussori monetarum”, takie
samo wynagrodzenie, jakie Olbracht swego czasu
przyznał Berowi80. Można by spekulować, dlaczego
król odsunął od kierowania mennicą Kaspra Bera,
wybitnego specjalistę w tej dziedzinie81, a na jego
miejsce mianował Slackera; zapewne król wybrał
po prostu zaufanego człowieka, który sprawdził się
jako mincmistrz mennicy wileńskiej. Marian Gu-
mowski sugerował jednak, że Aleksander powierzył
tę funkcję Slackerowi po to, by ten mógł odebrać
sobie 754 grzywny długu, zaciągniętego swego
czasu przez monarchę. Mincerz miał tego dokonać
przebijając własne srebro w mennicy, o czym mówi
zapis w metryce koronnej z dnia 29 kwietnia 1502
(a więc jeszcze przed uruchomieniem mennicy)82.
Przypuszczenie to nie musi być słuszne; w ten sam
sposób swoje długi mogli przecież odbierać także
Piekosiński, op.cit., s. 274—275.
78 Król Aleksander obiecał to Berowi aktem z 13 V 1502 (a
więc jeszcze przed uruchomieniem mennicy); Piekosiński,
op.cit., s. 97, 271—273. Z tego samego dokumentu wynika, że
mennica mieściła się w domu Bera już wcześniej, za życia kró-
lów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta. Zob. też M.
Gumowski, Dzieje mennicy krakowskiej, Poznań 1927, s. 55,
57; Tenże, Mennice krakowskie, Wiadomości Numizmatycz-
no-Archeologiczne, 21: 1940-1948, s. 19.
79 Ptaśnik, Obrazki..., s. 20; Gumowski, Dzieje men-
nicy..., s. 57—59; Pieradzka, Ber Kasper..., s. 443; Noga,
op.cit., s. 154.
80 MRPS, s. 35, nr 529-
81 Zob. np. Ptaśnik, loc.cit.\ Noga, loc.cit.
82 Gumowski, Dzieje mennicy..., s. 61, 63. Zapis opubli-
kował Piekosiński, op.cit., s. 270—271.
83 MRPS, s. 70, nr 1145 (król winien jest Slackerowi 1357
florenów); tamże, s. 74, nr 1198 (1359 florenów i 11 groszy
„pro diversibus rebis”); Teki Pawińskiego, s. 87 (225 florenów;
zob. niżej przyp. 86).
84 Lietuvos didziojo kunigaiksćio..., s. 126: „Henrico
Schłyakyer tenetur dominus princeps pro adamascis, axamitis,
pannis, pro croco, pipere et aliis coquine speciebus et pro debi-
tis curiensium apud eum intercessis et pro certis peccuniarum
summis paratis domino principi concessis, facit totum in sum-
ma tria milia sexagenarum et ducentas LX ąuatuor sexagenas.
{dopisek} Solutus per totum”.
85 MRPS, s. 52, nr 812: „Cracovia, ad relationem Erasmi
Czyolek, £ 6 infra octavas Corporis Christi {16 VI 1503} Rex
inni wierzyciele i nie trzeba było ich zatrudniać w
mennicy. Jest jednak prawdą, że w roku 1504 król
trzykrotnie spłacał Slackerowi należności, zezwalając
mu na bicie monet z własnego metalu83.
Aleksander Jagiellończyk już jako wielki książę
litewski zadłużał się u swego mincerza, który często
pożyczał władcy pieniądze lub dostarczał towary
na jego dwór. Przykładowo, w r. 1499 książę był
winien Slackerowi 3264 kopy groszy za różnego
rodzaju tkaniny, przyprawy kuchenne oraz na
pokrycie długów dworzan i samego Aleksandra84.
Koronacja na króla polskiego nic pod tym względem
nie zmieniła. W czerwcu r. 1503 Aleksander obie-
cał zwrócić Slackerowi 976 florenów „za aksamity
i kilka wyrobów jedwabnych oraz za różne długi
dworzan”85, a w roku następnym — 225 florenów za
tkaniny i inne przedmioty zakupione i wypożyczo-
ne od Slackera w związku z przyjęciem na dworze
posłów tatarskich86. Król spłacał swoje zobowiązania
także poprzez zastaw dóbr ziemskich — 26 kwietnia
1502 zapisał Slackerowi 1000 grzywien nakrólewsz-
czyźnie Rakowice87. W styczniu 1504, by zaspokoić
finansowe potrzeby Aleksandra, mincerz sam musiał
pożyczyć 3000 florenów od Piotra Salomona pod
zastaw swoich dóbr; równocześnie jednak król po-
zwolił mu zastawić Rakowice temuż Salomonowi za
1000 grzywien88. Zastaw ten musiał zostać szybko
prov. Henrico Schlaker, officinae monetariae magistro, 976 fl.
pro axamintis et nonnullis aliis rebus sericeis et pro diversis
debitis curiensibus pro festo Pentecostes proxime venturo {26
V 1504} solvere promittit”.
86 Teki Pawińskiego, s. 87 {13 III 1504}: „Significamus etc.
Quia famoso Henrico Slakyer civi et mercatori cracoviensi, pro
panno et aliis rebus apud eum ad expedicionem nunciorum
Tartharorum, apud nos existencium coemptis et in mutuum
receptis, post racionem debiti factam remansimus ducentos
viginti quinque florenos hungaricales, per mediam sexagenam
computatos. Quarum solucionem sibi aut successoribus suis in
monetaria erarii nostri cracoviensis pro festo Johannis Baptiste
proxime affuturo, presentibus demonstramus percipiendum”.
87 MRPS, s. 29—30, nr 44: „Cracovia f. 3 post Marci. Rex
Henrico Slakyer, civi Cracoviensi, 1000 marc. poi. super bonis
regalibus Rakowicze terrae Cracoviensis, apud Ioannem Sta-
vissky redemptis, inscribit”. Slacker wykupił więc wcześniejszy
zastaw, a król dodatkowo powiększył swoje zobowiązanie, zob.
Rutkowski, op.cit., s. 16. przyp. 2.
88 MRPS, s. 72, nr 1164: „Cracoviae, dominica Agnetis
{21 1 1504}. Rex ad petitionem Henrici Slaykier, civis Craco-
viensis, qui apud Petrum Salominis, consulem Cracoviensem,
3000 fl. regi in mutuum acquisivit et in dicta summa bona
sua, quae in civitate Cracoviensi obtinet, eidem Petro obli-
gavit, yillam regiam Rakowycze, in terra Cracoviensi sitam,
quam a rege in 1000 marc. obligatam habet, eidem Salomoni
in eadem summa 1000 marc. obligare admittit”. Król zobo-
wiązał się do spłaty Slackerowi owych 3000 fl w ratach po
750 fl, za co ręczyli najwyżsi dostojnicy państwowi (tamże,
76
W razie wykrycia malwersacji Slacker zobowiązany
był do przetopienia złej monety i wybicia na własny
koszt dobrej77. Mennica, jak już wspomniano, miała
z woli króla mieścić się w domu Kaspra Bera przy
Rynku krakowskim (czyli w tzw. kamienicy Het-
mańskiej), w którym to domu funkcjonowała już w
czasie panowania Kazimierza Jagiellończyka i Jana
Olbrachta78. Za ich rządów Ber był także jej kierow-
nikiem79. Wiadomo, że 3 czerwca 1502 Aleksander
przyznał Slackerowi, „cussori monetarum”, takie
samo wynagrodzenie, jakie Olbracht swego czasu
przyznał Berowi80. Można by spekulować, dlaczego
król odsunął od kierowania mennicą Kaspra Bera,
wybitnego specjalistę w tej dziedzinie81, a na jego
miejsce mianował Slackera; zapewne król wybrał
po prostu zaufanego człowieka, który sprawdził się
jako mincmistrz mennicy wileńskiej. Marian Gu-
mowski sugerował jednak, że Aleksander powierzył
tę funkcję Slackerowi po to, by ten mógł odebrać
sobie 754 grzywny długu, zaciągniętego swego
czasu przez monarchę. Mincerz miał tego dokonać
przebijając własne srebro w mennicy, o czym mówi
zapis w metryce koronnej z dnia 29 kwietnia 1502
(a więc jeszcze przed uruchomieniem mennicy)82.
Przypuszczenie to nie musi być słuszne; w ten sam
sposób swoje długi mogli przecież odbierać także
Piekosiński, op.cit., s. 274—275.
78 Król Aleksander obiecał to Berowi aktem z 13 V 1502 (a
więc jeszcze przed uruchomieniem mennicy); Piekosiński,
op.cit., s. 97, 271—273. Z tego samego dokumentu wynika, że
mennica mieściła się w domu Bera już wcześniej, za życia kró-
lów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta. Zob. też M.
Gumowski, Dzieje mennicy krakowskiej, Poznań 1927, s. 55,
57; Tenże, Mennice krakowskie, Wiadomości Numizmatycz-
no-Archeologiczne, 21: 1940-1948, s. 19.
79 Ptaśnik, Obrazki..., s. 20; Gumowski, Dzieje men-
nicy..., s. 57—59; Pieradzka, Ber Kasper..., s. 443; Noga,
op.cit., s. 154.
80 MRPS, s. 35, nr 529-
81 Zob. np. Ptaśnik, loc.cit.\ Noga, loc.cit.
82 Gumowski, Dzieje mennicy..., s. 61, 63. Zapis opubli-
kował Piekosiński, op.cit., s. 270—271.
83 MRPS, s. 70, nr 1145 (król winien jest Slackerowi 1357
florenów); tamże, s. 74, nr 1198 (1359 florenów i 11 groszy
„pro diversibus rebis”); Teki Pawińskiego, s. 87 (225 florenów;
zob. niżej przyp. 86).
84 Lietuvos didziojo kunigaiksćio..., s. 126: „Henrico
Schłyakyer tenetur dominus princeps pro adamascis, axamitis,
pannis, pro croco, pipere et aliis coquine speciebus et pro debi-
tis curiensium apud eum intercessis et pro certis peccuniarum
summis paratis domino principi concessis, facit totum in sum-
ma tria milia sexagenarum et ducentas LX ąuatuor sexagenas.
{dopisek} Solutus per totum”.
85 MRPS, s. 52, nr 812: „Cracovia, ad relationem Erasmi
Czyolek, £ 6 infra octavas Corporis Christi {16 VI 1503} Rex
inni wierzyciele i nie trzeba było ich zatrudniać w
mennicy. Jest jednak prawdą, że w roku 1504 król
trzykrotnie spłacał Slackerowi należności, zezwalając
mu na bicie monet z własnego metalu83.
Aleksander Jagiellończyk już jako wielki książę
litewski zadłużał się u swego mincerza, który często
pożyczał władcy pieniądze lub dostarczał towary
na jego dwór. Przykładowo, w r. 1499 książę był
winien Slackerowi 3264 kopy groszy za różnego
rodzaju tkaniny, przyprawy kuchenne oraz na
pokrycie długów dworzan i samego Aleksandra84.
Koronacja na króla polskiego nic pod tym względem
nie zmieniła. W czerwcu r. 1503 Aleksander obie-
cał zwrócić Slackerowi 976 florenów „za aksamity
i kilka wyrobów jedwabnych oraz za różne długi
dworzan”85, a w roku następnym — 225 florenów za
tkaniny i inne przedmioty zakupione i wypożyczo-
ne od Slackera w związku z przyjęciem na dworze
posłów tatarskich86. Król spłacał swoje zobowiązania
także poprzez zastaw dóbr ziemskich — 26 kwietnia
1502 zapisał Slackerowi 1000 grzywien nakrólewsz-
czyźnie Rakowice87. W styczniu 1504, by zaspokoić
finansowe potrzeby Aleksandra, mincerz sam musiał
pożyczyć 3000 florenów od Piotra Salomona pod
zastaw swoich dóbr; równocześnie jednak król po-
zwolił mu zastawić Rakowice temuż Salomonowi za
1000 grzywien88. Zastaw ten musiał zostać szybko
prov. Henrico Schlaker, officinae monetariae magistro, 976 fl.
pro axamintis et nonnullis aliis rebus sericeis et pro diversis
debitis curiensibus pro festo Pentecostes proxime venturo {26
V 1504} solvere promittit”.
86 Teki Pawińskiego, s. 87 {13 III 1504}: „Significamus etc.
Quia famoso Henrico Slakyer civi et mercatori cracoviensi, pro
panno et aliis rebus apud eum ad expedicionem nunciorum
Tartharorum, apud nos existencium coemptis et in mutuum
receptis, post racionem debiti factam remansimus ducentos
viginti quinque florenos hungaricales, per mediam sexagenam
computatos. Quarum solucionem sibi aut successoribus suis in
monetaria erarii nostri cracoviensis pro festo Johannis Baptiste
proxime affuturo, presentibus demonstramus percipiendum”.
87 MRPS, s. 29—30, nr 44: „Cracovia f. 3 post Marci. Rex
Henrico Slakyer, civi Cracoviensi, 1000 marc. poi. super bonis
regalibus Rakowicze terrae Cracoviensis, apud Ioannem Sta-
vissky redemptis, inscribit”. Slacker wykupił więc wcześniejszy
zastaw, a król dodatkowo powiększył swoje zobowiązanie, zob.
Rutkowski, op.cit., s. 16. przyp. 2.
88 MRPS, s. 72, nr 1164: „Cracoviae, dominica Agnetis
{21 1 1504}. Rex ad petitionem Henrici Slaykier, civis Craco-
viensis, qui apud Petrum Salominis, consulem Cracoviensem,
3000 fl. regi in mutuum acquisivit et in dicta summa bona
sua, quae in civitate Cracoviensi obtinet, eidem Petro obli-
gavit, yillam regiam Rakowycze, in terra Cracoviensi sitam,
quam a rege in 1000 marc. obligatam habet, eidem Salomoni
in eadem summa 1000 marc. obligare admittit”. Król zobo-
wiązał się do spłaty Slackerowi owych 3000 fl w ratach po
750 fl, za co ręczyli najwyżsi dostojnicy państwowi (tamże,
76