DOI issue:
Nekrologi
DOI article:Gadomski, Jerzy; Zarnecki, George [Honoree]: Jerzy Żarnecki (George Zarnecki): (12 IX 1915 - 8 IX 2008)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0169
polskich mediewistów dokonał objazdu zabytków
małopolskiej romańszczyzny; w październiku 1977
wygłosił wykłady i prowadził zajęcia seminaryjne
w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiel-
lońskiego, w grudniu 1980 uczestniczył w sesji
naukowej i spotkaniach zorganizowanych z okazji
60-lecia urodzin profesora Lecha Kalinowskiego, z
którym utrzymywał stały kontakt. 13 czerwca 1992
Zarnecki został uhonorowany członkostwem Polskiej
Akademii Umiejętności4.
Z piastowanego w Instytucie Courtaułda sta-
nowiska profesora Uniwersytetu Londyńskiego
przeszedł w roku 1982 na emeryturę, nie zaprzestał
jednak działalności naukowej. Do ważniejszych Jego
dokonań w tym czasie należała podjęta z ramienia
The Arts Council of Great Britain inicjatywa i prze-
wodnictwo w komitecie organizacyjnym wielkiej
wystawy English Romanesąue Art 1066-1200, czynnej
w londyńskiej Hayward Gallery od 5 kwietnia do
8 lipca 1984. Wystawa stanowiła w istocie podsu-
mowanie trwających blisko czterdzieści łat badań
Zarneckiego5. Z kolei w roku 1987 z ramienia
Akademii Brytyjskiej, wraz z Neilem Stratfordem
z British Museum (Department of Medieval and
Later Antiąuities) zainicjował utworzenie od dawna
zamierzonego korpusu kamiennej rzeźby romańskiej
w Wielkiej Brytanii i Irlandii, i po zatwierdzeniu
projektu przez Akademię w maju 1988 (British
Academy’s Corpus of Romanesque Sculpture in
Britain and Ireland — CRSBI) sprawował nad nim
patronat naukowy (przewodnictwo projektu objął
profesor Peter Lasko).
Z okazji 70-lecia urodzin Zarneckiego przyjaciele
i uczniowie ofiarowali Mu dwutomowy zbiór prac, w
którym zamieszczono też bibliografię Profesora6. W
swoim środowisku był nie tylko wysoko ceniony, ale
i łubiany, miał bowiem opinię człowieka otwartego
i życzliwego; obdarzano Go przymiotnikami „gene-
4 Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności, Rok 1991/1992:
1993, s. 11.
5 Wśród omawiających wystawę publikacji niewątpliwie
najbardziej twórczy był głos Lecha Kalinowskiego, The
English Romanesąue Art Exhihition at the Hayward Gallery:
An Iconographical Gloss, Folia Historiae Artium 24: 1988, s.
145—153 (tekst pisany w Londynie w 1984).
6 Romanesque and Gothic: Essays for George Zarnecki, red. N.
Stratford, Bury St Edmunds 1987. Puhlications of George Zar-
necki (do r. 1986) — tamże, t. I: Text, s. niepaginowane.
Opłakiwanie Chrystusa. Rzeźba z kręgu Stwosza w Brzezi-
nach, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 5: 1937, s. 233—238;
0 nieznanej rzeźbie gotyckiej w Nowym Korczynie, tamże, 6:
1938, s. 365-366.
rous”, „charming”, „charismatic”, „witty”. Gdy w
dniu 15 września 2005 w Instytucie Courtaułda
uroczyście obchodzono 90-lecie Jego urodzin (z
udziałem dawnych współpracowników, przyjaciół
i młodych, promowanych przez Niego historyków
sztuki z Polski), oddawano Mu cześć — jak się wyraził
profesor Paul Crossley — jako „jednej z najszlachet-
niejszych, najbardziej wpływowych i kochanych
postaci w dziejach Instytutu”.
Zarnecki zmarł cztery dni przed swoimi 93.
urodzinami, 8 września 2008, pozostawiając żonę,
syna i córkę. Londyn żegnał Go w czasie uroczystości
żałobnej 22 września 2008.
Działalność naukową rozpoczął w Krakowie,
a wczesne prace, pisane już w czasie studiów, po-
święcił gotyckim rzeźbom drewnianym w Brzezinach
i Nowym Korczynie7. W zbiorowym opracowaniu
krakowskiego kościoła Bernardynów zajął się za-
bytkowym wyposażeniem wnętrza8, głównie jednak
interesował się gotyckim snycerstwem Małopolski;
w wyniku terenowych penetracji dokonał dalszych
odkryć i poświęcił im kolejne prace, opublikowane
przed wybuchem wojny i po jej zakończeniu9. Wydał
też niewielką broszurę o dziełach dawnej sztuki w
Wiślicy10.
Wojenne i powojenne losy Zarneckiego całkowi-
cie zmieniły Jego orientację naukową. Wprawdzie
ogłosił w Londynie kilka prac o sztuce polskiej11,
jednak równocześnie — czując się mediewistą i wiążąc
się na stałe z Anglią — zajął się sztuką Wyspy: jej
wczesną „historią zapisaną w kamieniu” — angiel-
ską architektoniczną rzeźbą romańską. Wybór ów,
dokonany krótko po zakończeniu wojny sprawił, że
ta dziedzina pozostała głównym przedmiotem Jego
badań, do lat ostatnich.
8 Zabytki krakowskiego kościoła 00. Bernardynów [w:] K.
Kantak, J. Szabłowski, J. Zarnecki, Kościół i klasztor
00. Bernardynów w Krakowie, Kraków 1938, s. 105—143.
9 Nieznany posąg Kazimierza Wielkiego' Prace Komisji Hi-
storii Sztuki, 8: 1939-1946, s. 93-105; praca Ze studiów nad
snycerstwem gotyckim w. XIV-XVI północnej Małopolski, refero-
wana na posiedzeniu Komisji Historii Sztuki Polskiej Aka-
demii Umiejętności 16 lutego 1938, została zamieszczona
w wydanym w 1946 drugim zeszycie tomu 8 tychże Prac,
s. 269-285.
10 Zabytki Wiślicy, Kraków 1939-
11 Oprócz udziału w opracowaniu wspomnianego wykazu
strat wojennych Polski w czasie II wojny światowej (przyp.
2), wydał prace: Renaissance Sculpture in Roland: Padorano and
Michałowicz, Burlington Magazine, 86, s. 10—17 i Polish Art
(ze wstępem T. Boreniusa), Birkenhead 1945.
163
małopolskiej romańszczyzny; w październiku 1977
wygłosił wykłady i prowadził zajęcia seminaryjne
w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiel-
lońskiego, w grudniu 1980 uczestniczył w sesji
naukowej i spotkaniach zorganizowanych z okazji
60-lecia urodzin profesora Lecha Kalinowskiego, z
którym utrzymywał stały kontakt. 13 czerwca 1992
Zarnecki został uhonorowany członkostwem Polskiej
Akademii Umiejętności4.
Z piastowanego w Instytucie Courtaułda sta-
nowiska profesora Uniwersytetu Londyńskiego
przeszedł w roku 1982 na emeryturę, nie zaprzestał
jednak działalności naukowej. Do ważniejszych Jego
dokonań w tym czasie należała podjęta z ramienia
The Arts Council of Great Britain inicjatywa i prze-
wodnictwo w komitecie organizacyjnym wielkiej
wystawy English Romanesąue Art 1066-1200, czynnej
w londyńskiej Hayward Gallery od 5 kwietnia do
8 lipca 1984. Wystawa stanowiła w istocie podsu-
mowanie trwających blisko czterdzieści łat badań
Zarneckiego5. Z kolei w roku 1987 z ramienia
Akademii Brytyjskiej, wraz z Neilem Stratfordem
z British Museum (Department of Medieval and
Later Antiąuities) zainicjował utworzenie od dawna
zamierzonego korpusu kamiennej rzeźby romańskiej
w Wielkiej Brytanii i Irlandii, i po zatwierdzeniu
projektu przez Akademię w maju 1988 (British
Academy’s Corpus of Romanesque Sculpture in
Britain and Ireland — CRSBI) sprawował nad nim
patronat naukowy (przewodnictwo projektu objął
profesor Peter Lasko).
Z okazji 70-lecia urodzin Zarneckiego przyjaciele
i uczniowie ofiarowali Mu dwutomowy zbiór prac, w
którym zamieszczono też bibliografię Profesora6. W
swoim środowisku był nie tylko wysoko ceniony, ale
i łubiany, miał bowiem opinię człowieka otwartego
i życzliwego; obdarzano Go przymiotnikami „gene-
4 Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności, Rok 1991/1992:
1993, s. 11.
5 Wśród omawiających wystawę publikacji niewątpliwie
najbardziej twórczy był głos Lecha Kalinowskiego, The
English Romanesąue Art Exhihition at the Hayward Gallery:
An Iconographical Gloss, Folia Historiae Artium 24: 1988, s.
145—153 (tekst pisany w Londynie w 1984).
6 Romanesque and Gothic: Essays for George Zarnecki, red. N.
Stratford, Bury St Edmunds 1987. Puhlications of George Zar-
necki (do r. 1986) — tamże, t. I: Text, s. niepaginowane.
Opłakiwanie Chrystusa. Rzeźba z kręgu Stwosza w Brzezi-
nach, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 5: 1937, s. 233—238;
0 nieznanej rzeźbie gotyckiej w Nowym Korczynie, tamże, 6:
1938, s. 365-366.
rous”, „charming”, „charismatic”, „witty”. Gdy w
dniu 15 września 2005 w Instytucie Courtaułda
uroczyście obchodzono 90-lecie Jego urodzin (z
udziałem dawnych współpracowników, przyjaciół
i młodych, promowanych przez Niego historyków
sztuki z Polski), oddawano Mu cześć — jak się wyraził
profesor Paul Crossley — jako „jednej z najszlachet-
niejszych, najbardziej wpływowych i kochanych
postaci w dziejach Instytutu”.
Zarnecki zmarł cztery dni przed swoimi 93.
urodzinami, 8 września 2008, pozostawiając żonę,
syna i córkę. Londyn żegnał Go w czasie uroczystości
żałobnej 22 września 2008.
Działalność naukową rozpoczął w Krakowie,
a wczesne prace, pisane już w czasie studiów, po-
święcił gotyckim rzeźbom drewnianym w Brzezinach
i Nowym Korczynie7. W zbiorowym opracowaniu
krakowskiego kościoła Bernardynów zajął się za-
bytkowym wyposażeniem wnętrza8, głównie jednak
interesował się gotyckim snycerstwem Małopolski;
w wyniku terenowych penetracji dokonał dalszych
odkryć i poświęcił im kolejne prace, opublikowane
przed wybuchem wojny i po jej zakończeniu9. Wydał
też niewielką broszurę o dziełach dawnej sztuki w
Wiślicy10.
Wojenne i powojenne losy Zarneckiego całkowi-
cie zmieniły Jego orientację naukową. Wprawdzie
ogłosił w Londynie kilka prac o sztuce polskiej11,
jednak równocześnie — czując się mediewistą i wiążąc
się na stałe z Anglią — zajął się sztuką Wyspy: jej
wczesną „historią zapisaną w kamieniu” — angiel-
ską architektoniczną rzeźbą romańską. Wybór ów,
dokonany krótko po zakończeniu wojny sprawił, że
ta dziedzina pozostała głównym przedmiotem Jego
badań, do lat ostatnich.
8 Zabytki krakowskiego kościoła 00. Bernardynów [w:] K.
Kantak, J. Szabłowski, J. Zarnecki, Kościół i klasztor
00. Bernardynów w Krakowie, Kraków 1938, s. 105—143.
9 Nieznany posąg Kazimierza Wielkiego' Prace Komisji Hi-
storii Sztuki, 8: 1939-1946, s. 93-105; praca Ze studiów nad
snycerstwem gotyckim w. XIV-XVI północnej Małopolski, refero-
wana na posiedzeniu Komisji Historii Sztuki Polskiej Aka-
demii Umiejętności 16 lutego 1938, została zamieszczona
w wydanym w 1946 drugim zeszycie tomu 8 tychże Prac,
s. 269-285.
10 Zabytki Wiślicy, Kraków 1939-
11 Oprócz udziału w opracowaniu wspomnianego wykazu
strat wojennych Polski w czasie II wojny światowej (przyp.
2), wydał prace: Renaissance Sculpture in Roland: Padorano and
Michałowicz, Burlington Magazine, 86, s. 10—17 i Polish Art
(ze wstępem T. Boreniusa), Birkenhead 1945.
163