Kałamajska-Saeed, Maria: Ostra Brama w Wilnie (Warszawa, 1990)

D^r/7My /7^-Ry cli^a-. 2.
64. Antoni Wierix, Salwator, „Sicut maius...", wg 65. Antoni Wierix, Maria ze złożonymi
M. de Vosa rękoma, wg M. de Vosa


rycinami, ta wyróżnia się najtrafniejszym uchwyceniem wyrazu łagodnej słodyczy,
jaka emanuje z twarzy Marii. Twarz ta różni się delikatnością rysów, wydaje się
drobniejsza i subtelniejsza niż na dwóch pozostałych odbitkach. Jest dzięki temu
najbardziej zbliżona do typu twarzy kobiecych, charakterystycznego dla maniery de
Vosa. Zarazem też, rozpatrywana w zestawieniu z obrazem ostrobramskim, wykazuje
największe podobieństwo zarówno formalne, jak i to z pozoru nieuchwytne -
wewnętrzne.
W obecnym stanie zachowania - skutkem kolejnych ,,odnawiań" metodą
pogrubiających formę przemalowań — dają się zauważyć pewne różnice, które należy
jednak uznać za wtórne. Polegają one na spłaszczeniu i zubożeniu modelunku szat,
mimo to wyraźnie widać, że ich układ i przebieg linii poszczególnych fałd
powtórzony został dosłownie za ryciną (por. il. 58). Pozwala to sądzić, że oryginalna
temperowa warstwa malarska, ukryta teraz pod grubą skorupą farb olejnych, była
bardziej plastyczna dzięki większemu rozczłonkowaniu draperii - analogicznie, jak to
obserwujemy analizując wzór graficzny.
Wyraźniejszą niż obecnie plastykę fałd daje się jeszcze zauważyć na rycinie
Mikołaja Czaplińskiego, przekazującej wygląd cudownego obrazu z ok. 1750 r.
Bardzo słaby poziom artystyczny rycinki utrudnia co prawda zadanie, niemniej
jednak wspomniany przekaz ikonograficzny stanowi dowód, iż obraz dopiero z

87