Kudelska, Dorota: Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne (Lublin, 1997)

Rozdział III

„Skąd się wybrałem, po co i dlaczego"
1. Warszawa, Drezno i Londyn

Epizod Wćir&zawo
Słowacki przybył do Warszawy w lutym 1828 r., po załatwieniu formal-
ności związanych z podjęciem pracy (bezpłatna apłikantura) w Ministerstwie
Skarbu i doręczeniu listów polecających do znanych w Warszawie osób
zaczął odwiedzać salony kształtujące opinię kulturalną stolicy. Nie były to
częste wizyty - wiódł życie samotnika, pracował, przygotowywał pierwszy
tomik poezji. Badacze dokładnie ustalili i opisali charakter tych kontaktów,
trasy jego codziennych wędrówek, lekturę prasową i ważne wydarzenia miej-
skie (odzwierciedlone np. w ówczesny repertuar teatralny -
czyli wszystkie szczegóły mogące pomóc w ustaleniach biograficznych czy
interpretacyjnych^. Pomijam zatem większość tych zagadnień, przywołując
tylko jedną kwestię - artystyczne przetworzenie spotkań poety ze sztuką
miasta, które początkowo wydało mu się bardziej interesujące niż Wilno.
Warszawa nie pojawia się w utworach pisanych w czasie pobytu w stolicy
(poza - wierszem wzywającym lud do powstańczej walki). Jako
miasto będące miejscem dramatu historycznego, poprzez wspomnienie,
zaistniała w Akcja rozgrywa się w murach Starego Miasta -
istotne są jako punkty orientacyjne katedra, zamek, płac przed kolumną
Zygmunta. pogficrz pozwala na pewne nieścisłości topograficzne
dotyczące kierunków poruszania się bohaterów czy możliwych do objęcia
wzrokiem widoków ze wskazanego w danej scenie punktu. Czasem dzisiejszy
stan zachowania zabytków lub regulacje prawne i administracyjne są inne niż
w I połowie XIX w., więc to, co skłonni bylibyśmy przypisać fantazji poety,
znajduje potwierdzenie w ówczesnych realiach. Stanisław Swirko dowiódł na
przykład, że trójkondygnacyjne i obszerne podziemia katedry, które w
dramacie mieszczą dużą grupę spiskowców, są w istocie podziemiami

' Zob. S. Ś w i r k o. 57owacA7 pogra Warszawy. Wyd. 2 uzupełnione. Warszawa 1980;
A. Kowalczyków a. Warszawa rcwzan/yczna. Warszawa 1987; tejże. Nowacki.
Warszawa 1994, szczególnie rozdział IV: „Warszawa" s. 67-91.