Podobne nawiązania do ideałów demokracji ateńskiej znajdujemy również w in-
nych mowach i pismach ludowego komisarza oświaty.

„Patos epoki" starali się wyrazić twórcy dekoracji świątecznych, czerpiąc ze
wzorów sztuki antycznej. Nawiązujące do starożytności monumentalne formy
i motywy zdobnicze chętnie wykorzystywano dla uświetnienia oficjalnych uro-
czystości sowieckich. Jest to szczególnie widoczne w projektach świątecznej
oprawy plastycznej Piotrogrodu dostosowanych do klasycystycznej architektu-
ry miasta. Artyści projektowali kolumny i obeliski, rydwany zaprzężone w ko-
nie, typowe antyczne skrzydlate postaci w tunikach trąbiące w złote trąby, jeźdź-
ców na koniach w osi diagonalnej ltp.3 W medalionach umieszczano podobi-
zny przedstawicieli różnych zawodów z odpowiednimi atrybutami4. Wszystko
ozdabiano girlandami zieleni oraz stylizowanymi owocami i kwiatami. Do ele-
mentów klasycznych dodawano nowe, jak: sierp, młot, czerwona gwiazda, kłosy
zboża ltp. Zarówno w Moskwie, jak i w Piotrogrodzie, ulubionym elementem
świątecznych dekoracji były łuki triumfalne5. Na łuku wjazdowym jednego
z mostów piotrogrodzkich umieszczono w listopadzie 1918 r. plakat z senten-
cją Owidiusza na temat złotego wieku6.

Na znaczkach pocztowych z 1921 r. przedstawiono otoczone ozdobnymi
liśćmi i wstęgami symbole nauki i sztuki (m.in. rozłożona księga oraz harfa),
a także emblematy pracy robotnika (młot i obcęgi na kowadle)7.

Zapożyczenia antyczne są widoczne także w pomnikach omawianej doby.
Moskiewski monument poświęcony konstytucji sowieckiej, zwany tez Statuą
Wolności był odsłaniany dwukrotnie (7 listopada 1918 i 27 lipca 1919 r.)8.
W swojej ostatecznej wersji dłuta Nikołaja Andnejewa i Dmitrija Osipowa po-
mnik składał się z potężnego obelisku i alegorycznej postaci Wolności (skrzy-
dlata kobieta w szacie antycznej ze wzniesioną do góry ręką)9.

Nawiązanie do wizerunku starożytnego bohatera można dostrzec na pła-
skorzeźbie Siergieja Konienkowa „Poległym w walce o pokój i braterstwo lu-
dów", odsłoniętej w 1918 r. na Baszcie Senackiej Kremla. Na pierwszym pla-

3 I. Rostowcewa, Uczastije chudożnikow w organizaciji iprowiedienijiprazdnikow 1 Maja i 7 No-
jabria w Pietrogrodie w 1918 godu, w: Agitacjonno-massowoje iskusstwo pierwych let Oktiabria.
Matierialy i issledowanija, red. J. A. Spieranskaja, Moskwa 1971, passim; por. również ilu-
stracje; Sierdcem słuszaja rewoluciju... Iskusstwo pierujch let Oktiabria, [red.] M. Gierman,
Leningrad 1980, il. 175-181.

4 Ibidem, il. 187-193.

Agitacionno - massowoje iskusstwo (...), passim.

6 I. Rostowcewa, op. cit., s. 33. Autorka nie podaje treści tego napisu.

7 Por. Sicrdcem słuszaja (...), il, 370-371.

s W I. Lenin i izobrazitielnojc iskusstwo. Dokumienty. Pis'ma. Wospoininanija, red. W W Szle-

jew, Moskwa 1977, s. 68.
9 Por. P. I. Lebiediew, Sowictskoje iskusstwo w picriod inostrannoj wojennej intierwienciji i graż-

danskoj wojny, Moskwa-Leningrad 1949, il. po s. 52.

92