Modus: Prace z historii sztuki (4.2003)

ną oraz śś. Hieronima, Onufrego i Krzyszto-
fa. Wtłoczenie tematów religijnych w ramy
świeckiej, iluzjonistycznej dekoracji stano-
wiącej popis malarskich umiejętności budo-
wania przestrzeni łączy zgorzeleckie malo-
widła ze słynną dekoracją kaplicy Smiśków
przy kościele Św. Barbary w Kutnej Horze.
Obecny tam wątek wieczystej adoracji ołta-
rza przez fundatorów zastąpiono rozwiąza-
niem w typie „imitatio pietatis". Hans Fren-
zel został ukazany jako najmłodszy z mędr-
ców adorujących Chrystusa.

Lipskie spotkanie zamknęło wystąpienie
Markusa Leo Mocka (Berlin) poświęcone ar-
chitekturze i rzeźbie architektonicznej kapli-
cy Św. Anny w Górlitz18. Budowla ta wznie-
siona została w latach 1508-1511 z fundacji
znanego nam już Hansa Frenzela przez bu-
downiczego miejskiego Albrechta Stiglitza
(piszącego się także Styglitz bądź Stieglitzer).
Artystyczny kształt kaplicy został uwarunko-
wany przez południowoniemiecką formację
jej budowniczego, która dokonała się w krę-
gu Augsburga, Dinkelsbiihl i Nórdlingen.
Zewnętrzne ściany świątyni zdobi zespół
kamiennych rzeźb złożony z siedmiu figur
Chrystusa i świętych rozmieszczonych w ni-
szach oraz grupy Zwiastowania ponad por-
talem. Ogólna koncepcja dekoracji, sposób
kształtowanie szat i drobiazgowe opracowa-
nie twarzy wskazują na frankońską edukację
rzeźbiarza, związanego zapewne z kręgiem
Tilmana Riemenschneidera.

Po zakończeniu obrad rozpoczęła się
druga, nieco mniej oficjalna część spotka-
nia służąca zapoznaniu uczestników z za-
bytkami Górnych Łużyc. Wszystkich chęt-
nych przewieziono autokarami z Lipska do
Budziszyna i zakwaterowano w położonym
w historycznym centrum miasta hotelu Ho-
liday Inn. Następnego dnia rano rozpoczę-
ło się zwiedzanie niezwykłe o tyle, że funk-
cję przewodników pełnili świetni znawcy
miejscowych zagadnień historycznych i ar-
tystycznych. I tak architekturę Ortenbur-

ga poznaliśmy w szczegółach dzięki erudy-
cji Kaia Wenzela i Szilarda Pappa, a katedrę
Św. Piotra wraz z mieszczącym zasoby jej
skarbca muzeum katedralnym zaprezentował
Marius Winzler. Po przejeździe do Górlitz
obejrzeliśmy szczegółowo Kalwarię słucha-
jąc wyjaśnień Tilla Meinerta. W kościele ŚŚ.
Piotra i Pawła Georg Habenicht przedstawił
referat na temat sklepień wzniesionych w la-
tach 1490-1497 przez budowniczego Konra-
da Pflugera i pracujących z nim kamieniarzy
Urbana Laubanischa i Blasiusa Bórera. Przy
kolejnych budowlach (kościoły Św. Mikoła-
ja i franciszkanów Św. Trójcy) wywiązała się
spontaniczna dyskusja. W jej trakcie moż-
na było usłyszeć trzeźwe opinie wygłaszane
przez specjalistów z krajów położonych dość
daleko od Łużyc (Paul Crossley z Londy-
nu). W czasie zwiedzania ratusza Janusz S.
Kębłowski w sposób erudycyjny skomento-
wał artykulację jego dziedzińca, a kamienice
mieszczańskie na Peterstrasse i Untermarkt
zaprezentowała zebranym Klara Kaczma-
rek-Patralska (Wrocław). Wewnątrz Schón-
hofu swoimi doświadczeniami podzielili się
z nami Marcus Bauer i kierownik prac kon-
serwatorskich - Frank-Ernest Nitsche. Wi-
zyta w położonej nieopodal kaplicy Frenzela
utwierdziła w uczestnikach obrad wrażenia
wyniesione ze spotkania z Angeliką Dtil-
berg. Malowidła w „Skarbcu" to z pewno-
ścią największe odkrycie lipskiego spotka-
nia! Kolejnym etapem podróży była Żyta-
wa z kościołem Św. Krzyża, w którym jest
prezentowany sławny Fastentuch z r. 1472.
Problematykę artystyczną związaną z za-
słonami wielkopostnymi przedstawił Volker
Dudeck. W dalszej drodze szeroko komento-
wano najnowsze dzieje tego arcydzieła, któ-
re po wkroczeniu Armii Radzieckiej służyło
wyzwolicielom za zasłonę w łaźni. Wyciecz-
kę zamknęła wizyta w Kamieńcu (Kamenz),
która rozpoczęła się w kaplicy cmentarnej
Św. Justusa, wiodła przez pobernardyński
kościół Św. Anny, a zakończyła się w farze

M. L. Mock, Die Annenkapelle in Górlitz - Architektur und Bauplastik.

151