DOI Artikel:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0084
UDZIAŁ TADEUSZA STRYJEŃSKIEGO I FRANCISZKA MĄCZYŃSKIEGO
W BUDOWIE KLASZTORU
Po zapoznaniu się z oczekiwaniami konwentu wobec kształtu jego przy-
szłej siedziby Stryjeński zlecił przygotowanie wstępnych projektów założenia
Franciszkowi Mączyńskiemu - młodemu architektowi, z którym miał już oka-
zję kilkukrotnie współdziałać i którego cenił m.in. „za szybkość w pracy i de-
cyzji"31. Mączyński, przebywający w tym czasie w Paryżu, sporządził pierw-
sze szkice już 12 sierpnia 1900 roku52 (il. 10). Zostały one przedstawione do
zaopiniowania o. prowincjałowi Chryzostomowi od Wniebowzięcia NMP
podczas wizyty kanonicznej, którą złożył zgromadzeniu we wrześniu 1900
roku. „Znający się na klasztornych budowach [prowincjał] o planie i projek-
tach (...) konferował i praktyczne uwagi robił; poradził także w jakim miejscu
klasztor wystawić"53. Kolejne miesiące przyniosły szczegółowe opracowanie
koncepcji Mączyńskiego54. Zasadniczo powtarzała ona przyjęty przez Żołda-
niego i zaakceptowany uprzednio przez władze zakonne schemat przestrzenny
założenia, przy mniejszych jego rozmiarach oraz nieco innym rozkładzie po-
mieszczeń55. Jednonawowy kościół z transeptem (w miejsce przewidzianych
K. Estreicher, Wspomnienia dwóch krakowian, „Rocznik Krakowski" 46, 1975, s. 140—
141. Na temat twórczości obu architektów oraz charakteru ich wieloletniej współpracy zob.
M. Kostanecki, Twórczość architektoniczna Tadeusza Stryjeńskiego na tle epoki, Kraków-
Warszawa 1937; A. Woltanowski, Tadeusz Stryjeński (1849-1943). Materiały spuścizny rę-
kopiśmiennej w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, „Kwartalnik Architektury
i Urbanistyki" 16, 1971, s. 233-244; L. Lameński, Tadeusz Stryjeński, „Znak" 32, 1980, nr 318,
s. 1694-1703; tenże (przyp. 1), s. 23-38; T.Z. Bednarski, Franciszek Mączyński, w: PSB, t. 20,
Ossolineum 1975, s. 334-336; tenże, O zasługach architekta Mączyńskiego, „Tygodnik Po-
wszechny" 1975, nr 1, s. 7; L. Kontkowski, O Franciszku Mączyńskim dokładniej, „Tygodnik
Powszechny" 1975, nr 5, s. 3; R. Solewski (przyp. 1).
52 AKŁ, rzut założenia oraz widok perspektywiczny (akwarela na pergaminie, podpis: Pa-
ris, 12 VIII, M. Fr).
53 AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 103-104. W archiwum klasztornym przy ulicy
Łobzowskiej zachował się projekt przewidujący trzy warianty lokalizacji zespołu wzdłuż uli-
cy Łobzowskiej.
AKŁ, widok perspektywiczny kościoła i klasztoru (tusz na pergaminie), widoki wszyst-
kich fasad, przekrój podłużny założenia, przekrój podłużny i poprzeczny kościoła, rzut parteru
(jedna z odbitek opieczętowana: Biuro architektoniczne Tadeusza Stryj eńskiego, 9 III 1901),
rzut pierwszego piętra.
55 Rzut wykreślony przez Mączyńskiego najprawdopodobniej czerpał wzór z dwóch źró-
deł. Jednym z nich był projekt Żołdaniego z 1891 roku, drugim zaś, bliski mu pod względem
zaprezentowanego układu przestrzennego i funkcjonalnego, rysunek znajdujący się w archi-
wum przy ulicy Łobzowskiej. Zachował się on w dwóch niemal identycznych wersjach, z któ-
rych jedna została opisana w języku niemieckim, druga zaś w polskim, jako „Kopia szkicu na
76
W BUDOWIE KLASZTORU
Po zapoznaniu się z oczekiwaniami konwentu wobec kształtu jego przy-
szłej siedziby Stryjeński zlecił przygotowanie wstępnych projektów założenia
Franciszkowi Mączyńskiemu - młodemu architektowi, z którym miał już oka-
zję kilkukrotnie współdziałać i którego cenił m.in. „za szybkość w pracy i de-
cyzji"31. Mączyński, przebywający w tym czasie w Paryżu, sporządził pierw-
sze szkice już 12 sierpnia 1900 roku52 (il. 10). Zostały one przedstawione do
zaopiniowania o. prowincjałowi Chryzostomowi od Wniebowzięcia NMP
podczas wizyty kanonicznej, którą złożył zgromadzeniu we wrześniu 1900
roku. „Znający się na klasztornych budowach [prowincjał] o planie i projek-
tach (...) konferował i praktyczne uwagi robił; poradził także w jakim miejscu
klasztor wystawić"53. Kolejne miesiące przyniosły szczegółowe opracowanie
koncepcji Mączyńskiego54. Zasadniczo powtarzała ona przyjęty przez Żołda-
niego i zaakceptowany uprzednio przez władze zakonne schemat przestrzenny
założenia, przy mniejszych jego rozmiarach oraz nieco innym rozkładzie po-
mieszczeń55. Jednonawowy kościół z transeptem (w miejsce przewidzianych
K. Estreicher, Wspomnienia dwóch krakowian, „Rocznik Krakowski" 46, 1975, s. 140—
141. Na temat twórczości obu architektów oraz charakteru ich wieloletniej współpracy zob.
M. Kostanecki, Twórczość architektoniczna Tadeusza Stryjeńskiego na tle epoki, Kraków-
Warszawa 1937; A. Woltanowski, Tadeusz Stryjeński (1849-1943). Materiały spuścizny rę-
kopiśmiennej w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, „Kwartalnik Architektury
i Urbanistyki" 16, 1971, s. 233-244; L. Lameński, Tadeusz Stryjeński, „Znak" 32, 1980, nr 318,
s. 1694-1703; tenże (przyp. 1), s. 23-38; T.Z. Bednarski, Franciszek Mączyński, w: PSB, t. 20,
Ossolineum 1975, s. 334-336; tenże, O zasługach architekta Mączyńskiego, „Tygodnik Po-
wszechny" 1975, nr 1, s. 7; L. Kontkowski, O Franciszku Mączyńskim dokładniej, „Tygodnik
Powszechny" 1975, nr 5, s. 3; R. Solewski (przyp. 1).
52 AKŁ, rzut założenia oraz widok perspektywiczny (akwarela na pergaminie, podpis: Pa-
ris, 12 VIII, M. Fr).
53 AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 103-104. W archiwum klasztornym przy ulicy
Łobzowskiej zachował się projekt przewidujący trzy warianty lokalizacji zespołu wzdłuż uli-
cy Łobzowskiej.
AKŁ, widok perspektywiczny kościoła i klasztoru (tusz na pergaminie), widoki wszyst-
kich fasad, przekrój podłużny założenia, przekrój podłużny i poprzeczny kościoła, rzut parteru
(jedna z odbitek opieczętowana: Biuro architektoniczne Tadeusza Stryj eńskiego, 9 III 1901),
rzut pierwszego piętra.
55 Rzut wykreślony przez Mączyńskiego najprawdopodobniej czerpał wzór z dwóch źró-
deł. Jednym z nich był projekt Żołdaniego z 1891 roku, drugim zaś, bliski mu pod względem
zaprezentowanego układu przestrzennego i funkcjonalnego, rysunek znajdujący się w archi-
wum przy ulicy Łobzowskiej. Zachował się on w dwóch niemal identycznych wersjach, z któ-
rych jedna została opisana w języku niemieckim, druga zaś w polskim, jako „Kopia szkicu na
76