DOI Artikel:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0094
mentalny charakter, a fasada główna kościoła otrzymała interesującą oprawę,
stając się wyraźnym akcentem dekoracyjnym na tle surowej elewacji konwen-
tu. Fasada główna zasadniczo zachowała pierwotny schemat kompozycyjny,
ale zmiana proporcji poszczególnych jej elementów zdecydowała o nowym
wyrazie tej elewacji. Trójdzielne okno we wnęce zamkniętej półkoliście, wpi-
sane w płaską, ostrołukową arkadę zaczęło górować wielkością nad półkoli-
stym portalem. W zbliżony sposób rozwiązane zostały fasady transeptu, ale
ich oś wyznaczały okna dwudzielne oraz znajdujące się poniżej gzymsu pod-
okiennego trzy wąskie okienka ujęte wspólną kamienną ramą. Wyraźna stała
się tendencja do budowania kompozycji w oparciu o formy zbliżone kształtem
do prostokąta, nieznacznie rozszerzającego się ku dołowi. Postać taką przy-
brała fasada główna kościoła i fasada transeptu, szkarpy oraz portale. W pro-
jekcie zwraca uwagę większa niż poprzednio jednorodność myśli. Ujawnia
się ona nie tylko we wspomnianym już, podobnym rozwiązaniu fasad świąty-
ni oraz we wprowadzeniu fryzu ceglanego obiegającego elewacje wszystkich
członów kompleksu. Wrażenie zharmonizowania całości osiągnięto przede
wszystkim dzięki ujednoliceniu stylu kościoła i klasztoru przez nadanie obu
charakteru romańsko-gotyckiego. Odejście od archeologicznego pojmowania
stylów zaznaczyło się tu jednak jeszcze wyraźniej niż we wcześniejszej wer-
sji rysunkowej. Zabudowania klasztorne odznaczać się miały nieregularnym
układem i różnorodnym kształtem okien (prostokątne, prostokątne zamknięte
półkoliście lub łukiem odcinkowym, trójdzielne, dwudzielne, bliźnie, biforia),
stosownie do funkcji doświetlanego przez nie pomieszczenia66. Zróżnicowaną
formę uzyskały także obramienia okienne (przyjmując raz postać ciosowych
podokienników, innym zaś nadproży z ciosu lub z cegły, ujętych w ciosowe
klińce, czasem z kluczami akcentowanymi rustyką) (il. 16, 17). W klaszto-
rze wprowadzono sklepienie krzyżowe na gurtach, w kościele zastosowano
sklepienie krzyżowo-żebrowe, natomiast chór planowano nakryć sklepieniem
gwiaździstym.
Zgodnie z przepisami zakonnymi prace rozpoczęto od wzniesienia wokół par-
celi nowego muru, który nawiązał do form architektonicznych klasztoru67. Uro-
czystego poświęcenia kamienia węgielnego dokonał ks. kardynał Jan Puzyna
Archiwum klasztorne przechowuje rysunki realizacyjne wielu okien, z dokładnym okre-
śleniem miejsc, do których je przewidziano. Pozwalają one przeanalizować koncepcję założoną
w tym względzie przez architektów.
67 Przy budowie ogrodzenia częściowo wykorzystano stare fundamenty oraz nieliczne od-
cinki dawnego muru. W archiwum klasztornym złożone są projekty: muru klauzurowego koło
furty, muru obwodowego przed kaplicą i między zakrystią a domem kapelana, a także bramy
od ulicy Łobzowskiej.
84
stając się wyraźnym akcentem dekoracyjnym na tle surowej elewacji konwen-
tu. Fasada główna zasadniczo zachowała pierwotny schemat kompozycyjny,
ale zmiana proporcji poszczególnych jej elementów zdecydowała o nowym
wyrazie tej elewacji. Trójdzielne okno we wnęce zamkniętej półkoliście, wpi-
sane w płaską, ostrołukową arkadę zaczęło górować wielkością nad półkoli-
stym portalem. W zbliżony sposób rozwiązane zostały fasady transeptu, ale
ich oś wyznaczały okna dwudzielne oraz znajdujące się poniżej gzymsu pod-
okiennego trzy wąskie okienka ujęte wspólną kamienną ramą. Wyraźna stała
się tendencja do budowania kompozycji w oparciu o formy zbliżone kształtem
do prostokąta, nieznacznie rozszerzającego się ku dołowi. Postać taką przy-
brała fasada główna kościoła i fasada transeptu, szkarpy oraz portale. W pro-
jekcie zwraca uwagę większa niż poprzednio jednorodność myśli. Ujawnia
się ona nie tylko we wspomnianym już, podobnym rozwiązaniu fasad świąty-
ni oraz we wprowadzeniu fryzu ceglanego obiegającego elewacje wszystkich
członów kompleksu. Wrażenie zharmonizowania całości osiągnięto przede
wszystkim dzięki ujednoliceniu stylu kościoła i klasztoru przez nadanie obu
charakteru romańsko-gotyckiego. Odejście od archeologicznego pojmowania
stylów zaznaczyło się tu jednak jeszcze wyraźniej niż we wcześniejszej wer-
sji rysunkowej. Zabudowania klasztorne odznaczać się miały nieregularnym
układem i różnorodnym kształtem okien (prostokątne, prostokątne zamknięte
półkoliście lub łukiem odcinkowym, trójdzielne, dwudzielne, bliźnie, biforia),
stosownie do funkcji doświetlanego przez nie pomieszczenia66. Zróżnicowaną
formę uzyskały także obramienia okienne (przyjmując raz postać ciosowych
podokienników, innym zaś nadproży z ciosu lub z cegły, ujętych w ciosowe
klińce, czasem z kluczami akcentowanymi rustyką) (il. 16, 17). W klaszto-
rze wprowadzono sklepienie krzyżowe na gurtach, w kościele zastosowano
sklepienie krzyżowo-żebrowe, natomiast chór planowano nakryć sklepieniem
gwiaździstym.
Zgodnie z przepisami zakonnymi prace rozpoczęto od wzniesienia wokół par-
celi nowego muru, który nawiązał do form architektonicznych klasztoru67. Uro-
czystego poświęcenia kamienia węgielnego dokonał ks. kardynał Jan Puzyna
Archiwum klasztorne przechowuje rysunki realizacyjne wielu okien, z dokładnym okre-
śleniem miejsc, do których je przewidziano. Pozwalają one przeanalizować koncepcję założoną
w tym względzie przez architektów.
67 Przy budowie ogrodzenia częściowo wykorzystano stare fundamenty oraz nieliczne od-
cinki dawnego muru. W archiwum klasztornym złożone są projekty: muru klauzurowego koło
furty, muru obwodowego przed kaplicą i między zakrystią a domem kapelana, a także bramy
od ulicy Łobzowskiej.
84