DOI article:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0095
30 czerwca 1903 roku68. Równolegle przebiegającą budową kościoła i klasztoru
kierował Tadeusz Stryjeński69. Prace kamieniarskie powierzono Kazimierzo-
wi Grochalowi, stolarskie M. Woronieckiemu i A. Niedzielskiemu, a ślusarskie
Janowi Butelskiemu. Witraże wykonano w pracowni Władysława Ekielskiego
i Antoniego Tucha70, zaś zlecenie na pozostałe roboty szklarskie otrzymał A. Cze-
kajski. Sieć wodociągową i centralne ogrzewanie zainstalował Antoni Nitsch71.
6S AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19). s. 118; AKPKBCz., AKKŁ 1, Budowa od 17 IX
1901... (przyp. 59), s. 62-63, 197 (fotografia z uroczystości).
69 WAP, ABM, Ł 40, 538a, pismo z dn. 9 IV 1903 (przyp. 65). Stryjeński zdobył sobie za-
ufanie sióstr dzięki gorliwości religijnej, z jaką oddawał się nabożnym praktykom. Jeszcze
„przed wykopaniem fundamentów, podług zwyczaju p. Stryjeńskiego i na jego życzenie, od-
prawiła się w naszej kaplicy msza do Ducha Św., na której był obecny ze swoim pomocnikiem
i zastępcą p. architektą Franciszkiem Mączyńskim. Był tam podmajster z innymi kierujący-
mi robotami (...) oraz wszyscy zgodzeni do budowania (...). Na każdego włożono szkaplerz
MB Karmelowej w intencji aby ich Matka Miłosierdzia strzegła od spadnięcia z rusztowania
i wszelkiego wypadku". Zob. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 113-114.
70 Nie wiadomo, kto jest autorem projektów do witraży w kościele przyklasztornym, obra-
zujących Wręczenie przez Matkę Boską Szkaplerza św. Szymonowi Stockowi i Ekstazę św. Te-
resy. Z listów Mączyńskiego wynika, że rozpatrywano w tym charakterze udział Mehoffera
i Trojanowskiego. Zob. B. Czart., rkps 1061, Listy Franciszka Mączyńskiego do Olgi Boznań-
skiej (dalej: Listy Franciszka Mączyńskiego...), brak daty. Na witrażu znajduje się jedynie sy-
gnatura zakładu, co mogłoby wskazywać na autorstwo jednego z zatrudnionych w nim arty-
stów. Witraże do krużganków, przedstawiające „wszystkie wieże i sygnaturki kościołów kra-
kowskich" (P. T. Nowy kościół i klasztor w Krakowie, „Przegląd Techniczny" 44, 1906, nr 32,
s. 380) zaprojektował sam Mączyński. Kartony do nich wystawił on na Nieustającej Wystawie
TPSP w Krakowie, która odbyła się na przełomie października i listopada 1910 roku. Nie był to
pierwszy projekt witrażowy Mączyńskiego. Zadebiutował on w tej dziedzinie w 1903 roku, gdy
jego szkic zwyciężył w konkursie na witraż do Kaplicy Szafrańców na Wawelu (niezrealizo-
wany). W 1905 roku Mączyński zaprojektował jeszcze witraże do klatki schodowej w gmachu
Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie, a w latach 1905-1912 - do krużganków kościoła
franciszkanów w Krakowie. Zob. Kontkowski (przyp. 1), s. 255.
71 Poświęcenie nowego kościoła w Krakowie, „Nowości Ilustrowane" 2, 1905, nr 27, s. 13.
Korespondent „Przeglądu Technicznego" zamieścił nieco inne informacje. Według niego Jan
Butelski wykonał prace blacharskie, ślusarskie stały się udziałem Władysława Augustynowi-
cza, zaś A. Czekajski wymieniony został jako wykonawca trzech wielkich witraży. Zob. P. T.
(przyp. 70). W archiwum klasztornym zachowały się rysunki ośmiu tarcz herbowych zawiera-
jących: inicjały osób zaangażowanych w dzieło powstania gmachu, atrybuty określające cha-
rakter ich udziału w przedsięwzięciu oraz dopowiadający je krótki komentarz w języku fran-
cuskim (il. 20). Rysunki odnoszą się do: Tadeusza Stryjeńskiego, Franciszka Mączyńskiego,
Kazimierza Grochala (tailleur de pierre: kamieniarz), Jana Butelskiego (ferblantier: blacharz),
Thomasa Oraczewskiego (charpentier: cieślia), Feliksa Szumińskiego (?), Emila Riszke (praw-
dopodobnie odpowiedzialnego za założenie fundamentów budowli: 1'employe qui on a fait le
decrit et conduit les travaux au fondation) i Josepfa PreiBnera (według świadectwa przekaza-
nego przez kroniki klasztorne nadzorującego z ramienia sióstr prace robotników i czuwającego
nad jakością dostarczanych materiałów budowlanych. Zob. AKŁ, Kronik tom IV... [przyp. 19],
85
kierował Tadeusz Stryjeński69. Prace kamieniarskie powierzono Kazimierzo-
wi Grochalowi, stolarskie M. Woronieckiemu i A. Niedzielskiemu, a ślusarskie
Janowi Butelskiemu. Witraże wykonano w pracowni Władysława Ekielskiego
i Antoniego Tucha70, zaś zlecenie na pozostałe roboty szklarskie otrzymał A. Cze-
kajski. Sieć wodociągową i centralne ogrzewanie zainstalował Antoni Nitsch71.
6S AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19). s. 118; AKPKBCz., AKKŁ 1, Budowa od 17 IX
1901... (przyp. 59), s. 62-63, 197 (fotografia z uroczystości).
69 WAP, ABM, Ł 40, 538a, pismo z dn. 9 IV 1903 (przyp. 65). Stryjeński zdobył sobie za-
ufanie sióstr dzięki gorliwości religijnej, z jaką oddawał się nabożnym praktykom. Jeszcze
„przed wykopaniem fundamentów, podług zwyczaju p. Stryjeńskiego i na jego życzenie, od-
prawiła się w naszej kaplicy msza do Ducha Św., na której był obecny ze swoim pomocnikiem
i zastępcą p. architektą Franciszkiem Mączyńskim. Był tam podmajster z innymi kierujący-
mi robotami (...) oraz wszyscy zgodzeni do budowania (...). Na każdego włożono szkaplerz
MB Karmelowej w intencji aby ich Matka Miłosierdzia strzegła od spadnięcia z rusztowania
i wszelkiego wypadku". Zob. AKŁ, Kronik tom IV... (przyp. 19), s. 113-114.
70 Nie wiadomo, kto jest autorem projektów do witraży w kościele przyklasztornym, obra-
zujących Wręczenie przez Matkę Boską Szkaplerza św. Szymonowi Stockowi i Ekstazę św. Te-
resy. Z listów Mączyńskiego wynika, że rozpatrywano w tym charakterze udział Mehoffera
i Trojanowskiego. Zob. B. Czart., rkps 1061, Listy Franciszka Mączyńskiego do Olgi Boznań-
skiej (dalej: Listy Franciszka Mączyńskiego...), brak daty. Na witrażu znajduje się jedynie sy-
gnatura zakładu, co mogłoby wskazywać na autorstwo jednego z zatrudnionych w nim arty-
stów. Witraże do krużganków, przedstawiające „wszystkie wieże i sygnaturki kościołów kra-
kowskich" (P. T. Nowy kościół i klasztor w Krakowie, „Przegląd Techniczny" 44, 1906, nr 32,
s. 380) zaprojektował sam Mączyński. Kartony do nich wystawił on na Nieustającej Wystawie
TPSP w Krakowie, która odbyła się na przełomie października i listopada 1910 roku. Nie był to
pierwszy projekt witrażowy Mączyńskiego. Zadebiutował on w tej dziedzinie w 1903 roku, gdy
jego szkic zwyciężył w konkursie na witraż do Kaplicy Szafrańców na Wawelu (niezrealizo-
wany). W 1905 roku Mączyński zaprojektował jeszcze witraże do klatki schodowej w gmachu
Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie, a w latach 1905-1912 - do krużganków kościoła
franciszkanów w Krakowie. Zob. Kontkowski (przyp. 1), s. 255.
71 Poświęcenie nowego kościoła w Krakowie, „Nowości Ilustrowane" 2, 1905, nr 27, s. 13.
Korespondent „Przeglądu Technicznego" zamieścił nieco inne informacje. Według niego Jan
Butelski wykonał prace blacharskie, ślusarskie stały się udziałem Władysława Augustynowi-
cza, zaś A. Czekajski wymieniony został jako wykonawca trzech wielkich witraży. Zob. P. T.
(przyp. 70). W archiwum klasztornym zachowały się rysunki ośmiu tarcz herbowych zawiera-
jących: inicjały osób zaangażowanych w dzieło powstania gmachu, atrybuty określające cha-
rakter ich udziału w przedsięwzięciu oraz dopowiadający je krótki komentarz w języku fran-
cuskim (il. 20). Rysunki odnoszą się do: Tadeusza Stryjeńskiego, Franciszka Mączyńskiego,
Kazimierza Grochala (tailleur de pierre: kamieniarz), Jana Butelskiego (ferblantier: blacharz),
Thomasa Oraczewskiego (charpentier: cieślia), Feliksa Szumińskiego (?), Emila Riszke (praw-
dopodobnie odpowiedzialnego za założenie fundamentów budowli: 1'employe qui on a fait le
decrit et conduit les travaux au fondation) i Josepfa PreiBnera (według świadectwa przekaza-
nego przez kroniki klasztorne nadzorującego z ramienia sióstr prace robotników i czuwającego
nad jakością dostarczanych materiałów budowlanych. Zob. AKŁ, Kronik tom IV... [przyp. 19],
85