DOI Artikel:
Bęczkowska, Urszula: Architektura klasztoru ss. karmelitanek bosych przy ulicy Łobzowskiej w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0123
PODSUMOWANIE
Rozwiązania plastyczne zastosowane w klasztorze karmelitanek bosych
w Krakowie pozwalają widzieć w nim fazę przejściową między dwiema for-
macjami stylowymi obecnymi w budownictwie europejskim początków XX
wieku: odchodzącą już malowniczością późnego historyzmu i kształtującą
się architekturą kubiczno-geometryzującą. Śmiałe rozwinięcie popularnych
wówczas poglądów teoretycznych postulujących odrzucenie dogmatyczne-
go traktowania przeszłości na rzecz swobodnej interpretacji zastanej tradycji
(Ruskin, Wagner) czynią go zdecydowanie nowatorskim na tle architektury
sakralnej tego czasu. O wyrazie gmachu zdecydowały jednak nie tylko modne
wówczas tendencje stylowe, ale i konieczność dochowania wierności regule
karmelitańskiej oraz obowiązującym przepisom zakonnym. Dzieje budowy
klasztoru świadczą bowiem o znaczącym wpływie fundatora na ostateczny
kształt realizacji.
The Architecture of the Coiwent of the Discalced Carmelite Nuns in
Łobzowska Street in Cracow
The coiwent of the Discalced Carmelite Nuns in Łobzowska Street in Cracow was
built in the years 1903-1905. Its founders, expelled from Poznań in the Kulturkampf pe-
riod, at first took up residence in a villa temporarily adapted for this purpose, and soon
afterwards made an attempt to extend it (plans by Antoni Łuszczkiewicz of 1875 and by
Józef Ochmański of 1877), but finally decided to erect a new convent according to Stefan
Żołdani's designs (1890-1891). However, lack of sufficient funds thwarted the imple-
mentation of the idea. It was resumed in 1900, a new design being entrusted to Tadeusz
Stryjeński and Franciszek Mączyński. Their concept developed step by step, as is docu-
mented by four successive drawn versions of 1900-1903. The spatial disposition of the
layout proposed by the two architects referred to Żołdani's design (modelled on the plan
of the convent of the Discalced Carmelite Nuns in Brussels), but with somewhat different
proportions of its particular parts and with a slightly altered plan of the interior.
The architecture of the convent oscillates between the picturesąue of Late Historicism
and cubistic tendencies of the early 20lh century. The stylistic expression of the convent is
determined by the forms of a transitional style, though interpreted in a very free manner
serwator dziel sztuki z zespołem, cz. I: Elewacja wyjściowa kościoła. Kamienne elementy i de-
tale wystroju, 1993; cz. II: Kościół i klasztor - elewacje. Konserwacja kamiennych elementów
wystroju, 1994; cz. III i IV: Kościół. Konserwacja kamiennego cokołu, 1995.
179 AKŁ, Klasztor SS Karmelitanek... Program prac konserwatorskich... (przyp. 71).
113
Rozwiązania plastyczne zastosowane w klasztorze karmelitanek bosych
w Krakowie pozwalają widzieć w nim fazę przejściową między dwiema for-
macjami stylowymi obecnymi w budownictwie europejskim początków XX
wieku: odchodzącą już malowniczością późnego historyzmu i kształtującą
się architekturą kubiczno-geometryzującą. Śmiałe rozwinięcie popularnych
wówczas poglądów teoretycznych postulujących odrzucenie dogmatyczne-
go traktowania przeszłości na rzecz swobodnej interpretacji zastanej tradycji
(Ruskin, Wagner) czynią go zdecydowanie nowatorskim na tle architektury
sakralnej tego czasu. O wyrazie gmachu zdecydowały jednak nie tylko modne
wówczas tendencje stylowe, ale i konieczność dochowania wierności regule
karmelitańskiej oraz obowiązującym przepisom zakonnym. Dzieje budowy
klasztoru świadczą bowiem o znaczącym wpływie fundatora na ostateczny
kształt realizacji.
The Architecture of the Coiwent of the Discalced Carmelite Nuns in
Łobzowska Street in Cracow
The coiwent of the Discalced Carmelite Nuns in Łobzowska Street in Cracow was
built in the years 1903-1905. Its founders, expelled from Poznań in the Kulturkampf pe-
riod, at first took up residence in a villa temporarily adapted for this purpose, and soon
afterwards made an attempt to extend it (plans by Antoni Łuszczkiewicz of 1875 and by
Józef Ochmański of 1877), but finally decided to erect a new convent according to Stefan
Żołdani's designs (1890-1891). However, lack of sufficient funds thwarted the imple-
mentation of the idea. It was resumed in 1900, a new design being entrusted to Tadeusz
Stryjeński and Franciszek Mączyński. Their concept developed step by step, as is docu-
mented by four successive drawn versions of 1900-1903. The spatial disposition of the
layout proposed by the two architects referred to Żołdani's design (modelled on the plan
of the convent of the Discalced Carmelite Nuns in Brussels), but with somewhat different
proportions of its particular parts and with a slightly altered plan of the interior.
The architecture of the convent oscillates between the picturesąue of Late Historicism
and cubistic tendencies of the early 20lh century. The stylistic expression of the convent is
determined by the forms of a transitional style, though interpreted in a very free manner
serwator dziel sztuki z zespołem, cz. I: Elewacja wyjściowa kościoła. Kamienne elementy i de-
tale wystroju, 1993; cz. II: Kościół i klasztor - elewacje. Konserwacja kamiennych elementów
wystroju, 1994; cz. III i IV: Kościół. Konserwacja kamiennego cokołu, 1995.
179 AKŁ, Klasztor SS Karmelitanek... Program prac konserwatorskich... (przyp. 71).
113