DOI Artikel:
Jarosz, Izabela: Powrót do tendencji formalnych w polskim piśmiennictwie o ogrodach na tle przemian w sztuce ogrodowej wybranych krajów Europy Zachodniej i Ameryki Pólknocnej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19070#0143
położony bezpośrednio przed pałacem, ogród warzywny i park właściwy.
W pierwszej części od strony ulicy znajdował się ogród symetryczny uwy-
datniający architekturę pałacu. Ogród warzywny oddzielono od innych części
ścianą wysokich krzewów. Park właściwy z kolei opasany został drogą głów-
ną, wychodzącą sprzed pałacu i łączącą się z węższymi, bocznymi drogami,
prowadzącymi do różnych zakątków parku. W tym samym roku Szanior, pi-
sząc o potrzebie założenia w Warszawie nowego parku, podawał Sefton Park
w Liverpoolu, również projektu Andrego, jako przykład godny naśladowa-
nia76. Najistotniejszymi komponentami parku Andrego wydawały mu się: je-
ziora, kaskady, fontanny, sztuczne skały, ogród zimowy, pawilon meteorolo-
giczny, muzeum, restauracje, kioski i estrady dla muzyków, a nade wszystko
sposób finansowania założenia poprzez sprzedaż otaczających park działek.
Szanior uważał, że zapoczątkowana w arboretum w Derby tradycja falistych
trawników została ujęta w prawidła dopiero we Francji i to zarówno w odnie-
sieniu do parków, jak i mniejszych ogrodów77. Największe zasługi na polu
skodyfikowania omawianych rozwiązań miał położyć właśnie Andre.
Paryskie parki publiczne powstały w okresie przebudowy miasta przez ba-
rona Georges'a-Eugena Haussmanna78. Pod względem stylowym w okresie
Drugiego Cesarstwa dokonała się transformacja stylu angielsko-chińskiego
w uproszczony styl kraj obrazowy. Dwa królewskie laski łowieckie - Bois de
Boulogne i Bois de Vincennes - zostały przekształcone według planów Jeana-
Charles'a-Adolphe'a Alphanda w parki krajobrazowe, które służyć miały re-
kreacyjnym potrzebom paryżan. Uczniem Alphanda był Edouard Andre, któ-
rego projekty były już jednak przykładem style composite, czyli tak zwanego
stylu mieszanego, łączącego partie regularne z nieregularnymi. W 1879 roku
Edouard Andre opublikował traktat L 'art des jardins, będący próbą skodyfi-
kowania zasad kształtowania krajobrazu. Andre, preferując style composite,
łączył w swych projektach kompozycje geometryczne, najczęściej otaczające
architekturę, ze swobodnie wijącymi się układami dróg w części spacerowej,
oddalonej od budynku. Z twórczości Andrego wyłania się też koncepcja ogro-
du jako przejścia (transition) od natury do sztuki, od całkowitej swobody do
linii prostych, porządku i konstrukcji79.
Podsumowując doniesienia o stanie zagranicznego ogrodnictwa można
stwierdzić, że w Polsce były w zasadzie znane najnowsze osiągnięcia eu-
ropejskie i północnoamerykańskie w zakresie kształtowania parków. Stefan
Szanior (przyp. 65).
Szanior (przyp. 47).
Barlow Rogers (przyp. 20), s. 360-367.
G. Gromort, L'art des Jardins, Paris 1983, s. 379, 381.
133
W pierwszej części od strony ulicy znajdował się ogród symetryczny uwy-
datniający architekturę pałacu. Ogród warzywny oddzielono od innych części
ścianą wysokich krzewów. Park właściwy z kolei opasany został drogą głów-
ną, wychodzącą sprzed pałacu i łączącą się z węższymi, bocznymi drogami,
prowadzącymi do różnych zakątków parku. W tym samym roku Szanior, pi-
sząc o potrzebie założenia w Warszawie nowego parku, podawał Sefton Park
w Liverpoolu, również projektu Andrego, jako przykład godny naśladowa-
nia76. Najistotniejszymi komponentami parku Andrego wydawały mu się: je-
ziora, kaskady, fontanny, sztuczne skały, ogród zimowy, pawilon meteorolo-
giczny, muzeum, restauracje, kioski i estrady dla muzyków, a nade wszystko
sposób finansowania założenia poprzez sprzedaż otaczających park działek.
Szanior uważał, że zapoczątkowana w arboretum w Derby tradycja falistych
trawników została ujęta w prawidła dopiero we Francji i to zarówno w odnie-
sieniu do parków, jak i mniejszych ogrodów77. Największe zasługi na polu
skodyfikowania omawianych rozwiązań miał położyć właśnie Andre.
Paryskie parki publiczne powstały w okresie przebudowy miasta przez ba-
rona Georges'a-Eugena Haussmanna78. Pod względem stylowym w okresie
Drugiego Cesarstwa dokonała się transformacja stylu angielsko-chińskiego
w uproszczony styl kraj obrazowy. Dwa królewskie laski łowieckie - Bois de
Boulogne i Bois de Vincennes - zostały przekształcone według planów Jeana-
Charles'a-Adolphe'a Alphanda w parki krajobrazowe, które służyć miały re-
kreacyjnym potrzebom paryżan. Uczniem Alphanda był Edouard Andre, któ-
rego projekty były już jednak przykładem style composite, czyli tak zwanego
stylu mieszanego, łączącego partie regularne z nieregularnymi. W 1879 roku
Edouard Andre opublikował traktat L 'art des jardins, będący próbą skodyfi-
kowania zasad kształtowania krajobrazu. Andre, preferując style composite,
łączył w swych projektach kompozycje geometryczne, najczęściej otaczające
architekturę, ze swobodnie wijącymi się układami dróg w części spacerowej,
oddalonej od budynku. Z twórczości Andrego wyłania się też koncepcja ogro-
du jako przejścia (transition) od natury do sztuki, od całkowitej swobody do
linii prostych, porządku i konstrukcji79.
Podsumowując doniesienia o stanie zagranicznego ogrodnictwa można
stwierdzić, że w Polsce były w zasadzie znane najnowsze osiągnięcia eu-
ropejskie i północnoamerykańskie w zakresie kształtowania parków. Stefan
Szanior (przyp. 65).
Szanior (przyp. 47).
Barlow Rogers (przyp. 20), s. 360-367.
G. Gromort, L'art des Jardins, Paris 1983, s. 379, 381.
133