DOI article:
Bukowska, Anna: Przed rokiem 1000? Katedra w Poznaniu, biskup Unger i kościół benedyktyński w Memleben
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19073#0316
5. Kolonia, katedra (Bau VII, tzw. Alter Dom) (2 połowa IX wieku lub X wiek). Oprać,
autorka wg U. Lobbedey (za: Jacobsen, Lobbedey, Winterfeld 2001, il. 9)
rakterystycznych motywów w różnorodnym programie formalnym kościo-
łów ottońskich, ale jego typ oraz reguła komponowania w oparciu o kwadrat
skrzyżowania ma odległą genezę karolińską. Przede wszystkim wypada przy-
wołać obie karolińskie fazy kościoła opactwa w Reichenau-Mittelzell i pierw-
sze wersje projektu kościoła Sankt Gallen, który projektodawca oparł zresztą
na wzorcowej architekturze Reichenau-Mittelzell (il. 4)9. Te doświadczenia
zaowocowały w dwuchórowej, dwutranseptowej katedrze w Kolonii (tzw.
Alter Dom, 2 połowa IX wieku lub po połowie wieku X), której korpus rów-
nież uporządkowano na schemacie kwadratowym (il. 5)10. Forma tej katedry
- będąca niedoścignionym wzorem dla kolejnych założeń - miała ogromny
zasięg oddziaływania w ciągu wieku X i około roku 1000, co dostrzec można
w nawiązaniach bezpośrednich i twórczych rozwiązaniach architektury ka-
tedralnej około roku 1000". Przełomową budowlą na terenie saskiej części
Cesarstwa, w której zaszczepiono model koloński, był dwuchórowy kościół
9 W. Jacobsen, Der Klosterplan von St. Gallen und die kawlingische Architektur. Entwick-
lung und Wandel von Form und Bedeutung im frdnkischen Kirchenbau zwischen 751-840. Ber-
lin 1992 (Diss. Marburg 1982), s. 37-139, 149-168, 226, 326-327.
10 F. Oswald, L. Schaefer. H.R. Sennhauser, Yorromanische Kirchenbauten. Katalog der
Denkmdler bis zum Ausgang der Ottonen, t. 1-3 (A-Z). Miinchen 1966-1971. s. 139-143;
W. Jacobsen. L. Schaefer, H.R. Sennhauser, Vorromanische Kirchenbauten. Katalog der Denk-
mdler bis zum Ausgang der Ottonen. Nachtragsband, Miinchen 1991, s. 212-216.
11 Ostatni przegląd zob. W. Jacobsen, U. Lobbedey. D. von Winterfeld, Ottonische Bau-
kunst, w: Otto der Grosse. Magdeburg und Europa, t. 1: Essays, red. M. Puhle, Mainz 2001,
s. 251-282; U. Knapp, Ottonische Architektur. Uberlegungen zu einer Geschichte der Architek-
292
autorka wg U. Lobbedey (za: Jacobsen, Lobbedey, Winterfeld 2001, il. 9)
rakterystycznych motywów w różnorodnym programie formalnym kościo-
łów ottońskich, ale jego typ oraz reguła komponowania w oparciu o kwadrat
skrzyżowania ma odległą genezę karolińską. Przede wszystkim wypada przy-
wołać obie karolińskie fazy kościoła opactwa w Reichenau-Mittelzell i pierw-
sze wersje projektu kościoła Sankt Gallen, który projektodawca oparł zresztą
na wzorcowej architekturze Reichenau-Mittelzell (il. 4)9. Te doświadczenia
zaowocowały w dwuchórowej, dwutranseptowej katedrze w Kolonii (tzw.
Alter Dom, 2 połowa IX wieku lub po połowie wieku X), której korpus rów-
nież uporządkowano na schemacie kwadratowym (il. 5)10. Forma tej katedry
- będąca niedoścignionym wzorem dla kolejnych założeń - miała ogromny
zasięg oddziaływania w ciągu wieku X i około roku 1000, co dostrzec można
w nawiązaniach bezpośrednich i twórczych rozwiązaniach architektury ka-
tedralnej około roku 1000". Przełomową budowlą na terenie saskiej części
Cesarstwa, w której zaszczepiono model koloński, był dwuchórowy kościół
9 W. Jacobsen, Der Klosterplan von St. Gallen und die kawlingische Architektur. Entwick-
lung und Wandel von Form und Bedeutung im frdnkischen Kirchenbau zwischen 751-840. Ber-
lin 1992 (Diss. Marburg 1982), s. 37-139, 149-168, 226, 326-327.
10 F. Oswald, L. Schaefer. H.R. Sennhauser, Yorromanische Kirchenbauten. Katalog der
Denkmdler bis zum Ausgang der Ottonen, t. 1-3 (A-Z). Miinchen 1966-1971. s. 139-143;
W. Jacobsen. L. Schaefer, H.R. Sennhauser, Vorromanische Kirchenbauten. Katalog der Denk-
mdler bis zum Ausgang der Ottonen. Nachtragsband, Miinchen 1991, s. 212-216.
11 Ostatni przegląd zob. W. Jacobsen, U. Lobbedey. D. von Winterfeld, Ottonische Bau-
kunst, w: Otto der Grosse. Magdeburg und Europa, t. 1: Essays, red. M. Puhle, Mainz 2001,
s. 251-282; U. Knapp, Ottonische Architektur. Uberlegungen zu einer Geschichte der Architek-
292