Modus: Prace z historii sztuki (8-9.2009)

O 10 20 m

i—i—i—-i—i

7. Magdeburg, katedra, po roku 955 lub 968. Oprać, autorka wg E. Schubert. G. Leo-
pold (za: Schubert, Leopold 2001, il. 1)

Już niebawem, po roku 1000, cesarskiej budowli z Memleben zawdzięczać
będzie swą koncepcję programowe dzieło biskupa Bernwarda, kościół św.
Michała w Hildesheim (wznoszony w latach 1010-1033), posiadający ana-
logiczny korpus na schemacie trzech kwadratów i dwa transepty zamknięte
apsydami (il. 8)14. Zarówno starsza, jak i nowsza literatura przedmiotu przyj-
muje założenie z Memleben za jedną z najistotniejszych koncepcji ottońskich
i najstarszy saksoński przykład dwutranseptowej ściśle symetrycznej bazyli-
ki o metryce jeszcze X-wiecznejL\ Warto podkreślić, że cechą wyróżniającą
typ bazyliki z Memleben jest krótki korpus powtarzający układ transeptu (na
schemacie trzech kwadratów), powtórzony w Hildesheim.

W moim przekonaniu zarys bazyliki poznańskiej, mimo iż ocalały jedynie
w materii fundamentów (za to odsłoniętych niemal na całej długości), przed-
stawia właśnie typ bazyliki w Memleben (por. il. 3 i 6). Zasadniczym ich
wspólnym rysem jest charakterystyczna długość korpusu nawowego określo-

14 J. Cramer, W. Jacobsen, D. von Winterfeld, Die Michaeliskirche, w: Bernward von Hil-
desheim und das Zeitalter der Ottonen (kat. wyst.), t. 1, red. M. Brandt, A. Eggebrecht, Mainz
1993, s. 369-382.

15 M.in. Binding (przyp. 12), s. 191-210; Untermann (przyp. 12), s. 47^9: Beuckers
(przyp. 12), s. 18-19.

294