DOI Heft:
Recenzje i omówienia
DOI Artikel:Krasny, Piotr: E. M. Кишкинова, "Визaнтийcкoe вoзрoждeниe" в aрxитeктype Poccии. Cepeдинa XIX - нaчaлo XX вeкa, Caнкт-Пeтepбypг 2007; Ю. Р. Савельев, Петербургская школа "византийского стиля" в Российской империи, w: Санкт-Петербург и архитектура России, red. И.А. Бондаренко
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19073#0355
8. Jakunin i Roman Fijałkowski, cerkiew
we Włocławku, 1902. Repr. wg Hankow-
skiej
cyzyjną datę budowy kaliskiej świątyni27.
Okazuje się więc, że brak jakiejkolwiek
korelacji badań polskich i rosyjskich
uczonych nad architekturą cerkiewną
w Kongresówce i na Ziemaich Zabranych
wpływa także niekorzystnie na wyniki
prac tych drugich. Znakomite rezultaty
może zaś przynieść nawet mechaniczne
połączenie ustaleń Rosjan i Polaków, co
warto ukazać choćby na przykładzie cer-
kwi we Włocławku (il. 8), uznanej przez
Sawieliewa za jedną z najciekawszych
świątyń neobizantyńskich w Królestwie
Polskim (s. 46CM161). Badacz ów nie po-
dał żadnych informacji o okolicznościach
budowy tego gmachu, nie znając ustaleń
Romualdy Hankowskiej, że włocławska
świątynia została wzniesiona według pro-
jektu wykonanego w roku 1902 przez Ja-
kunina i Romana Fijałkowskiego. Ostenta-
cyjne zastosowanie przez tych architektów
27 Cerkiew w Kaliszu została zbudowana
wr. 1877. Zob. Paszkiewicz (przyp. 12), s. 92;
Cynalewska-Kuczma (przyp. 11), s. 137.
9.1.S. Kitner i A.L. Gun, projekt konkurso-
wy na świątynię-pomnik w miejscu zama-
chu na cara Aleksandra II w Petersburgu,
1882. Repr. wg Kiszkinowej
neobizantyńskich form wynikało zapewne
z faktu, że poprzednie neoromańskie plany
świątyni, opracowane przez Konstantego
Wojciechowskiego w r. 1871, nie zostały
zrealizowane, ponieważ były „katolickie
w duchu" i nie sygnalizowały zbyt dobrze
przynależności Włocławka do imperium
Romanowów28. Badacze polscy powinni
z kolei odnotować spostrzeżenie Sawielie-
wa, że włocławska cerkiew powtarza bar-
dzo wiernie projekt zgłoszony w r. 1882
przez I.S. Kitnera i A.L. Guna na konkurs
na świątynię-pomnik w miejscu zama-
chu na cara Aleksandra II w Petersburgu
(il. 9)29. Podobieństwo obu gmachów
ujawnia się nie tylko w ich rozplanowa-
niu, ale jest widoczne także w bardzo
28 R. Hankowska, Rozwój układu prze-
strzennego Włocławka od 1793 do 1918, w:
Włocławek. Dzieje miasta, t. 1: Od początku
do 1918 roku, red. J. Staszewski, Włocławek
1999, s. 514-517.
29 Projekt Kitnera i Guna reprodukuje
Kiszkinowa na s. 98.
331
we Włocławku, 1902. Repr. wg Hankow-
skiej
cyzyjną datę budowy kaliskiej świątyni27.
Okazuje się więc, że brak jakiejkolwiek
korelacji badań polskich i rosyjskich
uczonych nad architekturą cerkiewną
w Kongresówce i na Ziemaich Zabranych
wpływa także niekorzystnie na wyniki
prac tych drugich. Znakomite rezultaty
może zaś przynieść nawet mechaniczne
połączenie ustaleń Rosjan i Polaków, co
warto ukazać choćby na przykładzie cer-
kwi we Włocławku (il. 8), uznanej przez
Sawieliewa za jedną z najciekawszych
świątyń neobizantyńskich w Królestwie
Polskim (s. 46CM161). Badacz ów nie po-
dał żadnych informacji o okolicznościach
budowy tego gmachu, nie znając ustaleń
Romualdy Hankowskiej, że włocławska
świątynia została wzniesiona według pro-
jektu wykonanego w roku 1902 przez Ja-
kunina i Romana Fijałkowskiego. Ostenta-
cyjne zastosowanie przez tych architektów
27 Cerkiew w Kaliszu została zbudowana
wr. 1877. Zob. Paszkiewicz (przyp. 12), s. 92;
Cynalewska-Kuczma (przyp. 11), s. 137.
9.1.S. Kitner i A.L. Gun, projekt konkurso-
wy na świątynię-pomnik w miejscu zama-
chu na cara Aleksandra II w Petersburgu,
1882. Repr. wg Kiszkinowej
neobizantyńskich form wynikało zapewne
z faktu, że poprzednie neoromańskie plany
świątyni, opracowane przez Konstantego
Wojciechowskiego w r. 1871, nie zostały
zrealizowane, ponieważ były „katolickie
w duchu" i nie sygnalizowały zbyt dobrze
przynależności Włocławka do imperium
Romanowów28. Badacze polscy powinni
z kolei odnotować spostrzeżenie Sawielie-
wa, że włocławska cerkiew powtarza bar-
dzo wiernie projekt zgłoszony w r. 1882
przez I.S. Kitnera i A.L. Guna na konkurs
na świątynię-pomnik w miejscu zama-
chu na cara Aleksandra II w Petersburgu
(il. 9)29. Podobieństwo obu gmachów
ujawnia się nie tylko w ich rozplanowa-
niu, ale jest widoczne także w bardzo
28 R. Hankowska, Rozwój układu prze-
strzennego Włocławka od 1793 do 1918, w:
Włocławek. Dzieje miasta, t. 1: Od początku
do 1918 roku, red. J. Staszewski, Włocławek
1999, s. 514-517.
29 Projekt Kitnera i Guna reprodukuje
Kiszkinowa na s. 98.
331