DOI Artikel:
Smorąg Różycka, Małgorzata: Wojsław Molè: między Strzygowskim a Rieglem i Dvořákiem
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0015
Gdy i grudnia 1918 r. ukonstytuowało się zjednoczone Królestwo Serbów, Chor-
watów i Słoweńców (tzw. Królestwo SHS), Mole stał się jego obywatelem i wstąpił
do uformowanego w Rosji I Pułku Jugosłowiańskiego im. Matiji Gubca. Zanim
jednak powrócił do ojczyzny, 1 listopada 1919 r. habilitował się na uniwersytecie
w Tomsku na podstawie rozprawy o zbiorach graficznych Stroganowów. Zbiory
te - stanowiące tylko niewielką część kolekcji, tzw. rodową, tj. dziedziczną - miał
ofiarować tworzonemu właśnie tomskiemu uniwersytetowi książę Aleksander
Grigoriewicz Stroganow (1795-1891) na osobistą prośbę prof. Wasyla Markowi-
cza Fłorinskiego (1834-1899), jednego z inicjatorów założenia tomskiej uczelni.
Wydział Historyczno-Filologiczny działał tu bardzo krótko, od 1917 do 1922 r.,
zamknięty przez władze sowieckie w ramach reorganizacji uniwersytetu. Mole
trafił do Tomska w szczególnym momencie, gdy pojawiło się tu nad wyraz licz-
ne grono wykładowców i studentów z ewakuowanych uniwersytetów w Permie
i Kazaniu. Tomsk mógł więc jawić się młodemu habilitantowi nie tylko jako
gwarny, ale i znaczący ośrodek naukowy.
Latem 1920 r. Mole wyruszył wraz z pułkiem przez Władywostok, Singapur
i Port Said do Triestu, a stąd po kilku miesiącach dotarł do Tublany, gdzie podjął
pracę na nowo utworzonym uniwersytecie, na stanowisku docenta historii sztuki
starożytnej i bizantyńskiej. Po pięciu latach uzyskał profesorską nominację, lecz
nie pozostał w Tublanie - wyjechał do Krakowa, by w roku akademickim 1925/1926
rozpocząć pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do Tublany powrócił na krótko
w okresie drugiej wojny światowej i w latach 1940-1945 kierował katedrą sztuki
bizantyńskiej tamtejszego uniwersytetu.
Pierwszy okres w Polsce: 1925-193925
W roku akademickim 1925/1926 Mole objął Katedrę Historii Sztuki Narodów
Słowiańskich w interdyscyplinarnym Studium Słowiańskim utworzonym na
Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1925 r. przez prof. Kazi-
mierza Nitscha (1874-1958)26. Dnia 16 listopada 1926 r. został mianowany profeso-
rem zwyczajnym. W Krakowie pozostał aż do wybuchu wojny, kierując Katedrą
Historii Sztuki Narodów Słowiańskich, a od 1937 r. pełniąc równocześnie funkcję
dyrektora Studium Słowiańskiego. Związał się także z Polską Akademią Umiejęt-
ności, najpierw pełniąc funkcję redaktora „Przeglądu Historii Sztuki” (1930-1933),
a od 16 kwietnia 1933 r. jako członek-korespondent Wydziału Filologicznego.
Członkiem czynnym PAU Mole został dopiero po wojnie, 13 czerwca 1947 r.
Bizantynistyka polska w tym okresie miała już bogaty dorobek w zakresie
studiów filologicznych i historycznych, przy całkowitym braku takich badań
nad spuścizną artystyczną Bizancjum27 * *. Wprawdzie do polskiej historiografii
wprowadził sztukę bizantyńską Stanisław Kostka Potocki (1755-1821) znanym
przekładem dzieła Johanna Joachima Winckelmanna O sztuce u dawnych, czyli
25 Wszystkie fakty związane z pracą naukową Mołego w tym okresie precyzyjnie odnotował
Kalinowski 1976 (przyp. 1), szczeg. s. 618-619.
26 Zob. T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Przegląd dziejów słowianoznawstwa w Uniwersytecie
Jagiellońskim, w: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Ta-
szycki, A. Zaręba, Kraków 1964 (= UJ. Wydawnictwa Jubileuszowe, t. 9), s. 163-214.
27 Dzieje bizantynistyki w ujęciu syntetycznym opracował W. Ceran, Powstanie i rozwój bizanty-
nologii na świecie i w Polsce, w: tenże, Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej
(1800-1998), 1.1, Łódź 2001, s. 5-58.
Wojsław Mole: między Strzygowskim a Rieglem i Dvorakiem
13
watów i Słoweńców (tzw. Królestwo SHS), Mole stał się jego obywatelem i wstąpił
do uformowanego w Rosji I Pułku Jugosłowiańskiego im. Matiji Gubca. Zanim
jednak powrócił do ojczyzny, 1 listopada 1919 r. habilitował się na uniwersytecie
w Tomsku na podstawie rozprawy o zbiorach graficznych Stroganowów. Zbiory
te - stanowiące tylko niewielką część kolekcji, tzw. rodową, tj. dziedziczną - miał
ofiarować tworzonemu właśnie tomskiemu uniwersytetowi książę Aleksander
Grigoriewicz Stroganow (1795-1891) na osobistą prośbę prof. Wasyla Markowi-
cza Fłorinskiego (1834-1899), jednego z inicjatorów założenia tomskiej uczelni.
Wydział Historyczno-Filologiczny działał tu bardzo krótko, od 1917 do 1922 r.,
zamknięty przez władze sowieckie w ramach reorganizacji uniwersytetu. Mole
trafił do Tomska w szczególnym momencie, gdy pojawiło się tu nad wyraz licz-
ne grono wykładowców i studentów z ewakuowanych uniwersytetów w Permie
i Kazaniu. Tomsk mógł więc jawić się młodemu habilitantowi nie tylko jako
gwarny, ale i znaczący ośrodek naukowy.
Latem 1920 r. Mole wyruszył wraz z pułkiem przez Władywostok, Singapur
i Port Said do Triestu, a stąd po kilku miesiącach dotarł do Tublany, gdzie podjął
pracę na nowo utworzonym uniwersytecie, na stanowisku docenta historii sztuki
starożytnej i bizantyńskiej. Po pięciu latach uzyskał profesorską nominację, lecz
nie pozostał w Tublanie - wyjechał do Krakowa, by w roku akademickim 1925/1926
rozpocząć pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do Tublany powrócił na krótko
w okresie drugiej wojny światowej i w latach 1940-1945 kierował katedrą sztuki
bizantyńskiej tamtejszego uniwersytetu.
Pierwszy okres w Polsce: 1925-193925
W roku akademickim 1925/1926 Mole objął Katedrę Historii Sztuki Narodów
Słowiańskich w interdyscyplinarnym Studium Słowiańskim utworzonym na
Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1925 r. przez prof. Kazi-
mierza Nitscha (1874-1958)26. Dnia 16 listopada 1926 r. został mianowany profeso-
rem zwyczajnym. W Krakowie pozostał aż do wybuchu wojny, kierując Katedrą
Historii Sztuki Narodów Słowiańskich, a od 1937 r. pełniąc równocześnie funkcję
dyrektora Studium Słowiańskiego. Związał się także z Polską Akademią Umiejęt-
ności, najpierw pełniąc funkcję redaktora „Przeglądu Historii Sztuki” (1930-1933),
a od 16 kwietnia 1933 r. jako członek-korespondent Wydziału Filologicznego.
Członkiem czynnym PAU Mole został dopiero po wojnie, 13 czerwca 1947 r.
Bizantynistyka polska w tym okresie miała już bogaty dorobek w zakresie
studiów filologicznych i historycznych, przy całkowitym braku takich badań
nad spuścizną artystyczną Bizancjum27 * *. Wprawdzie do polskiej historiografii
wprowadził sztukę bizantyńską Stanisław Kostka Potocki (1755-1821) znanym
przekładem dzieła Johanna Joachima Winckelmanna O sztuce u dawnych, czyli
25 Wszystkie fakty związane z pracą naukową Mołego w tym okresie precyzyjnie odnotował
Kalinowski 1976 (przyp. 1), szczeg. s. 618-619.
26 Zob. T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Przegląd dziejów słowianoznawstwa w Uniwersytecie
Jagiellońskim, w: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Ta-
szycki, A. Zaręba, Kraków 1964 (= UJ. Wydawnictwa Jubileuszowe, t. 9), s. 163-214.
27 Dzieje bizantynistyki w ujęciu syntetycznym opracował W. Ceran, Powstanie i rozwój bizanty-
nologii na świecie i w Polsce, w: tenże, Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej
(1800-1998), 1.1, Łódź 2001, s. 5-58.
Wojsław Mole: między Strzygowskim a Rieglem i Dvorakiem
13