DOI Artikel:
Ochęduszko, Rafał: Perspektywy współczesnej historii sztuki: Antologia przekładów "Artium Quaestiones", red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25942#0187
perspektywa postkolonialna, którą Preziosi zilustrował wyborem esejów podej-
mujących refleksję z pogranicza historii sztuki i muzeologii (rozdział: The Other.
Art History and/as Museology)33.
Charakterystyczne dla zbioru przekładów„Artium Quaestiones” jest również
silne zaakcentowanie obrazu jako podstawowego przedmiotu badań historii
sztuki. Dla porównania ten prymat malarstwa został nieco złagodzony w książce
Preziosiego, w której zostały umieszczone m.in. odnoszący się do amerykańskiej
rzeźby lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. artykuł Krauss, Sculpture in
the Expanded Field (1979)34, oraz wykład Michela Foucaulta, What is an Author?
(1969), poddający analizie pozycję pisarza jako autora własnego tekstu35.
Podobnie bardziej ogólny charakter nadał fan Białostocki swojej antologii
Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, która stanowiła próbę przy-
bliżenia polskiemu czytelnikowi możliwie szerokiego pola nowoczesnej historii
sztuki widzianej z perspektywy połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia.
Zebrane przez Białostockiego eseje powstawały w nieco większej przestrzeni
czasowej, od roku 1937 do 1972, a do autorów zagranicznych zostali dołączeni
także Polacy: Władysław Tatarkiewicz, Roman Ingarden i Mieczysław Porębski36.
Wspólny natomiast dla wszystkich trzech publikacji wydaje się brak artykułów
odnoszących się do badań nad architekturą.
Jednocześnie można mieć kilka zastrzeżeń technicznych, związanych bardziej
z samą redakcją, a następnie korektą omawianej antologii. Zrozumiałe jest, że
przy tak znacznych rozmiarach książki (1088 ss.), uniknięcie jakiejś liczby lite-
rówek pewnie nie było możliwe. Niestety, część z nich (z których nie wszystkie
zostały wychwycone w erracie) pojawiła się także w nazwiskach lub tytułach
dzieł zamieszczonych w poszczególnych artykułach. Razi też pewna niekonse-
kwencja - zapewne niewidoczna, gdy teksty pozostawały rozproszone w różnych
numerach „Artium Quaestiones” - w formułowaniu podpisów pod ilustracjami,
które pozostają niejednolite. Pojawia się ona także w przypadku tłumaczeń wy-
kresów użytych przez niektórych badaczy. Podczas gdy np. w artykule Krauss
zostały one przełożone na język polski37, to znajdujący się w tekście Fostera słynny
Lacanowski diagram (przedstawiający obraz jako ekran na przecięciu się trój-
kątów spojrzenia i przedmiotu przedstawienia) pozostał w języku angielskim38.
Jest to szczególnie zaskakujące ze względu na funkcjonowanie jego polskiego
tłumaczenia w książce Piotra Piotrowskiego Znaczenia modernizmu (Poznań 1999,
2011)39. Przy tematycznym układzie tekstów problemem jest niewystarczające
zaakcentowanie datowania poszczególnych z nich. Nie wszystkie zamieszczone
33 The Art of Art History (przyp. 27), s. 455-525, umieszczono w nim teksty Thimothy ego Mitchella
(Orientalism and the Exhibitionary Order, 1989), Carol Duncan {The Art Museum as Ritual, 1995),
Annie E. Coombes (Inventing the „Postcolonial”. Hybridity and Constituency in Contemporary
Curating, 1992), Nestora Garcii Cancilniego (Remaking Passports: Visual Thought in the Debate
on Multiculturalism, 1994) i Donalda Preziosiego (The Art of Art History, 1998).
34 R. Krauss, Sculpture in the Expanded Field, w: The Art of Art History (przyp. 27), s. 281-298.
35 M. Foucault, What is an Author?, w: The Art of Art History (przyp. 27), s. 299-314.
36 Por. J. Białostocki, Wstęp, w: Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce. Dwadzieścia
sześć artykułów uczonych europejskich i amerykańskich, red. tenże, Warszawa 1976, s. 7-12.
37 R.E. Krauss, Optyczna podświadomość, tłum. M. Bryl, w: Perspektywy (przyp. 1), s. 357-434.
38 H. Foster, Powrót Realnego, tłum. M. Bryl, w: Perspektywy (przyp. 1), s. 325.
39 P. Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 roku, wyd. 2,
Poznań 2011, s. 11.
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”...
185
mujących refleksję z pogranicza historii sztuki i muzeologii (rozdział: The Other.
Art History and/as Museology)33.
Charakterystyczne dla zbioru przekładów„Artium Quaestiones” jest również
silne zaakcentowanie obrazu jako podstawowego przedmiotu badań historii
sztuki. Dla porównania ten prymat malarstwa został nieco złagodzony w książce
Preziosiego, w której zostały umieszczone m.in. odnoszący się do amerykańskiej
rzeźby lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. artykuł Krauss, Sculpture in
the Expanded Field (1979)34, oraz wykład Michela Foucaulta, What is an Author?
(1969), poddający analizie pozycję pisarza jako autora własnego tekstu35.
Podobnie bardziej ogólny charakter nadał fan Białostocki swojej antologii
Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, która stanowiła próbę przy-
bliżenia polskiemu czytelnikowi możliwie szerokiego pola nowoczesnej historii
sztuki widzianej z perspektywy połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia.
Zebrane przez Białostockiego eseje powstawały w nieco większej przestrzeni
czasowej, od roku 1937 do 1972, a do autorów zagranicznych zostali dołączeni
także Polacy: Władysław Tatarkiewicz, Roman Ingarden i Mieczysław Porębski36.
Wspólny natomiast dla wszystkich trzech publikacji wydaje się brak artykułów
odnoszących się do badań nad architekturą.
Jednocześnie można mieć kilka zastrzeżeń technicznych, związanych bardziej
z samą redakcją, a następnie korektą omawianej antologii. Zrozumiałe jest, że
przy tak znacznych rozmiarach książki (1088 ss.), uniknięcie jakiejś liczby lite-
rówek pewnie nie było możliwe. Niestety, część z nich (z których nie wszystkie
zostały wychwycone w erracie) pojawiła się także w nazwiskach lub tytułach
dzieł zamieszczonych w poszczególnych artykułach. Razi też pewna niekonse-
kwencja - zapewne niewidoczna, gdy teksty pozostawały rozproszone w różnych
numerach „Artium Quaestiones” - w formułowaniu podpisów pod ilustracjami,
które pozostają niejednolite. Pojawia się ona także w przypadku tłumaczeń wy-
kresów użytych przez niektórych badaczy. Podczas gdy np. w artykule Krauss
zostały one przełożone na język polski37, to znajdujący się w tekście Fostera słynny
Lacanowski diagram (przedstawiający obraz jako ekran na przecięciu się trój-
kątów spojrzenia i przedmiotu przedstawienia) pozostał w języku angielskim38.
Jest to szczególnie zaskakujące ze względu na funkcjonowanie jego polskiego
tłumaczenia w książce Piotra Piotrowskiego Znaczenia modernizmu (Poznań 1999,
2011)39. Przy tematycznym układzie tekstów problemem jest niewystarczające
zaakcentowanie datowania poszczególnych z nich. Nie wszystkie zamieszczone
33 The Art of Art History (przyp. 27), s. 455-525, umieszczono w nim teksty Thimothy ego Mitchella
(Orientalism and the Exhibitionary Order, 1989), Carol Duncan {The Art Museum as Ritual, 1995),
Annie E. Coombes (Inventing the „Postcolonial”. Hybridity and Constituency in Contemporary
Curating, 1992), Nestora Garcii Cancilniego (Remaking Passports: Visual Thought in the Debate
on Multiculturalism, 1994) i Donalda Preziosiego (The Art of Art History, 1998).
34 R. Krauss, Sculpture in the Expanded Field, w: The Art of Art History (przyp. 27), s. 281-298.
35 M. Foucault, What is an Author?, w: The Art of Art History (przyp. 27), s. 299-314.
36 Por. J. Białostocki, Wstęp, w: Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce. Dwadzieścia
sześć artykułów uczonych europejskich i amerykańskich, red. tenże, Warszawa 1976, s. 7-12.
37 R.E. Krauss, Optyczna podświadomość, tłum. M. Bryl, w: Perspektywy (przyp. 1), s. 357-434.
38 H. Foster, Powrót Realnego, tłum. M. Bryl, w: Perspektywy (przyp. 1), s. 325.
39 P. Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 roku, wyd. 2,
Poznań 2011, s. 11.
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów „Artium Quaestiones”...
185