Modus: Prace z historii sztuki (15.2015)

Pod koniec dekady przystąpiono do prac nad wielkimi obrazami, które zostały
zdublowane przez br. Damiana Bieniasiewicza^, a niektóre także w różnym stop-
niu przemalowane przez br. Angelika Drewaczyńskiego^. Być może w związku
z tymi pracami część odnawianych obrazów przeniesiono do innych pomieszczeń
kościoła i klasztoru, gdyż na przełomie XIX i XX wieku w krużganku znajdowało
się tylko 12 wielkich płócien^.
Największą szkodę w historycznym wystroju krużganka wyrządziła „konserwacja"
prowadzona od roku 1898 pod kierunkiem Zygmunta HendlaA Zniszczono wówczas
malowidła skłepienne z drugiej połowy XVIII wieku, przez co ukształtowany w tym
stuleciu program ikonograficzny wnętrza został bezpowrotnie zubożony V W ubieg-
łym stuleciu do krużganka przeniesiono też część obrazów z innych pomieszczeń
klasztoru. Były wśród nich niektóre sceny z życia św. Wincentego Ferreriusza, które
pod koniec XIX wieku wisiały w wielkim korytarzu pierwszego piętra^. Komplek-
sowe prace konserwacyjne krużganka przeprowadzone w latach 2012-2013 objęły
też obrazy, które ostatnio się w nim znalazły. Spośród dzieł należących do jego hi-
storycznego wystroju znalazło się wśród nich 13 portretów biskupich oraz 11 scen ze
świętymi: Wizja św. Dominika, Męczeństwo w Taiazie, Męczeństwo św. /aaa zKoioaii,
Szkoła św. Aińerta, Wizja św. Tomasza z Akwiaa, Święty Antonia wypędzający słażńę,
Kazanie św. Wincentego Terrenasza, Cad św. Ładwika Bertranda, Cad św. Bajmanda,
Wizja św. Agnieszki z Montepaiciano i Mistyczne Znśiańiny św. Katarzyny. Komisja
konserwatorska zdecydowała o usunięciu przemalowań Drewaczyńskiego (uznając,
że ich pozostawienie będzie powodować odspajanie od płótna i nieodwracalną
destrukcję warstw spodnich) i wyeksponowaniu warstwy Cisowskiego.

* * *
Spośród licznych znajdujących się w klasztorze obrazów ukazujących sceny
z życia świętych dominikańskich można wyróżnić 17 płócien, które zachowały ramy
o identycznym profilu^. Obrazy te mają również przeważnie zbliżone rozmiary:
w świetle ramy wysokość 225-268 cm (przeważnie 264 cm), długość 291-532 cm
21 Na odwrocie obrazu ze św. Wincentym Ferreriuszem odnaleziono napis: „Wszystkie obrazy
klasztorne są zabezpieczone od zniszczenia przez podlepienie nowym płótnem czego dokonał
brat Damian Bieniasiewicz'.
22 Zostawił on swoje sygnatury na obrazach ze świętymi: Dominikiem, Tomaszem i Reginaldem
(z datą 1887), Katarzyną (z datą 1888) oraz Rajmundem i Antoninem (bez daty).
23 APDK, R 800, K. Jucewicz, Notatki o kościele 00. Dominikanów w Krakowie, 1898-1903. Były to
obrazy ze świętymi: Dominikiem, Piotrem, Tomaszem, Wincentym, Ludwikiem, męczennikami
z Tuluzy i Gorkum, Antoninem, Agnieszką, Albertem, Rajmundem, Dominikiem i Reginaldem.
24 Zob. A. Włodarek, Działalność konserwatorska Zygmunta Heudla w klasztorze Dominikanów
w Krakowie, w: Sztuka w kr^gu krakowskich dominikanów, s. 908-909.
25 Malowidła te są znane jedynie z bardzo niedokładnych przekazów ikonograficznych. Zob. I. Kę-
der, W. Komorowski, łkonograpn kościoła Dominikanów i ulicy Grodzkie/ w Krakowie, Kraków
2005, s. 194-199. Hendel nie uwzględnił malowideł na wykonanych przez siebie rysunkach do-
kumentujących stan krużganka przed rozpoczęciem prac konserwacyjnych, przechowywanych
w Muzeum Narodowym w Krakowie (zob.: MNK III-PL.-5085; MNK III-PL.-5086; MNK III-
-PL.-3471; MNK III-PL.-3472; MNK III-PL.-3473; MNK III-PL.-3474; MNK III-PL.-4817; MNK III-
-PL.-3506; MNK III-PL.-3494), nie jest też znana dokumentacja fotograficzna z tego okresu.
26 S. Barącz, Klasztor, s. 62.
27 W trakcie konserwacji na niektórych z nich odkryto fragmenty malowanych napisów, które
zapewne pierwotnie identyfikowały przedstawione sceny.

Obrazy w krużganku kiasztoru Dominikanów w Krakowie

93