DOI Artikel:
Kurzej, Michał: [Rezension von: Anna Dettloff, Rzeźba krakowska drugiej połowy wieku XVIII]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31348#0287
modus
prace z historii sztuki
xv, 2015
tgMMS Anna Detttoff, Rzeźbo ^ro^ows/co drug/ej potowy w/et(u Xf///. 7wórcy, nurty / tendencje,
Kggpg Wydawnictwo AFM, Kraków 2013, ss. 384, ii. 442
Tytułowe zagadnienie nie budziło dotychczas większego zainteresowania badaczy, MICHAŁ KURZEJ
toteż Autorkę omawianej pracy nałeży przede wszystkim docenić za samo jego
podjęcie oraz próbę usystematyzowania prezentowanego materiału. Niewątpliwie
wartościowe jest również zebranie i uporządkowanie stanu badań nad twórczością
poszczególnych rzeźbiarzy oraz dotarcie do wielu niepublikowanych wcześniej
archiwaliów, które włączono do książki jako aneksy. Dużym walorem pracy jest
też omówienie w niej dziel zniszczonych lub zachowanych szczątkowo, a także
uświadomienie czytelnikowi ogromu zniszczeń, jakich w krakowskich zabytkach
omawianego okresu dokonali pseudokonserwatorzy w pierwszej połowie XX wie-
ku, kiedy to doszło do usunięcia wyposażenia z kościoła klasztornego w Mogile,
a częściowo również z kościoła Karmelitów na Piasku. Trzeba też podkreślić,
że Autorka zwróciła uwagę na znaczną liczbę dzieł mało znanych lub w ogóle
dotychczas niewzmiankowanych w literaturze, a także podjęła próby dotarcia do
trudno dostępnych zbiorów muzealnych, które niestety nie w pełni skończyły
się powodzeniem (s. 33).
Układ pracy został podporządkowany wyróżnionym przez Autorkę nurtom,
które określa ona jako: „pofrączkiewiczowskil południowośląski, wiedeńsko-
-morawski, południowoniemiecki i barokowo-klasycystyczny. Odpowiadające
im części zawierają monografie artystów zaliczonych do tych nurtów. Nacisk
został więc położony na skompletowanie ich dorobku, a dzieła, których Autorce
nie udało się przypisać żadnemu z rzeźbiarzy, zostały przeważnie pominięte.
Taka selekcja materiału prowadzi czasem do paradoksalnych sytuacji: w książ-
ce uwzględniono na przykład wawelski nagrobek biskupa Kajetana Soltyka,
a pominięto jego pomnik w klasztorze Franciszkanów, zbliżony pod względem
stylu i treści ideowych. Z wyposażenia kościoła św. Andrzeja omówiono trzy
słabe artystycznie ołtarzyki, a opuszczono znacznie okazalszą ambonę i prospekt
organowy. Ponieważ Autorka skupia się na analizie rzeźby figuralnej, ignoruje
większość dzieł, które jej nie mają, robiąc jednak wyjątek dla wyposażenia zakrystii
kościoła Franciszkanów, które jest archiwalnie związane z twórczością Wojciecha
RECENZJE ) OMÓWtENtA
285
prace z historii sztuki
xv, 2015
tgMMS Anna Detttoff, Rzeźbo ^ro^ows/co drug/ej potowy w/et(u Xf///. 7wórcy, nurty / tendencje,
Kggpg Wydawnictwo AFM, Kraków 2013, ss. 384, ii. 442
Tytułowe zagadnienie nie budziło dotychczas większego zainteresowania badaczy, MICHAŁ KURZEJ
toteż Autorkę omawianej pracy nałeży przede wszystkim docenić za samo jego
podjęcie oraz próbę usystematyzowania prezentowanego materiału. Niewątpliwie
wartościowe jest również zebranie i uporządkowanie stanu badań nad twórczością
poszczególnych rzeźbiarzy oraz dotarcie do wielu niepublikowanych wcześniej
archiwaliów, które włączono do książki jako aneksy. Dużym walorem pracy jest
też omówienie w niej dziel zniszczonych lub zachowanych szczątkowo, a także
uświadomienie czytelnikowi ogromu zniszczeń, jakich w krakowskich zabytkach
omawianego okresu dokonali pseudokonserwatorzy w pierwszej połowie XX wie-
ku, kiedy to doszło do usunięcia wyposażenia z kościoła klasztornego w Mogile,
a częściowo również z kościoła Karmelitów na Piasku. Trzeba też podkreślić,
że Autorka zwróciła uwagę na znaczną liczbę dzieł mało znanych lub w ogóle
dotychczas niewzmiankowanych w literaturze, a także podjęła próby dotarcia do
trudno dostępnych zbiorów muzealnych, które niestety nie w pełni skończyły
się powodzeniem (s. 33).
Układ pracy został podporządkowany wyróżnionym przez Autorkę nurtom,
które określa ona jako: „pofrączkiewiczowskil południowośląski, wiedeńsko-
-morawski, południowoniemiecki i barokowo-klasycystyczny. Odpowiadające
im części zawierają monografie artystów zaliczonych do tych nurtów. Nacisk
został więc położony na skompletowanie ich dorobku, a dzieła, których Autorce
nie udało się przypisać żadnemu z rzeźbiarzy, zostały przeważnie pominięte.
Taka selekcja materiału prowadzi czasem do paradoksalnych sytuacji: w książ-
ce uwzględniono na przykład wawelski nagrobek biskupa Kajetana Soltyka,
a pominięto jego pomnik w klasztorze Franciszkanów, zbliżony pod względem
stylu i treści ideowych. Z wyposażenia kościoła św. Andrzeja omówiono trzy
słabe artystycznie ołtarzyki, a opuszczono znacznie okazalszą ambonę i prospekt
organowy. Ponieważ Autorka skupia się na analizie rzeźby figuralnej, ignoruje
większość dzieł, które jej nie mają, robiąc jednak wyjątek dla wyposażenia zakrystii
kościoła Franciszkanów, które jest archiwalnie związane z twórczością Wojciecha
RECENZJE ) OMÓWtENtA
285