Modus: Prace z historii sztuki (15.2015)

11. Szkota św. A/óerta, obraz
wkrużganku ktasztoru
DominikanówwKrakowie
(444 x 264 cm), warstwa
matarska Kazimierza Cisow-
skiego, stan po konserwacji
w t. 2012-2013. Fot. Marcin
Ciba
12. M/zz/aśw. 7omasza
zAkw/ntz,obrazwkrużgan-
ku ktasztoru Dominikanów
w Krakowie (460 x 264 cm),
warstwa matarska Kazimie-

Kołejny w cyklu mógł być obraz uka-
zujący św. Antonina Pierozziego, arcybi-
skupa Florencji, nazywanego czasem przez
hagiografów zakonnych drugim Akwina-
tą^ (il. 14). Przedstawiona scena była do-
tychczas interpretowana jako wypędzenie
zdeprawowanych mieszkańców sierociń-
ca^, wydaje się jednak, że rozpoznanie to
jest błędne. Taki epizod nie został opisany
w żadnym ze znanych żywotów świętego,
a wypędzane przez Antonina postaci to
zdecydowanie ludzie dorośli. Być może sce-
na nawiązuje do relacji w Acńs SarzcforMm,
według której arcybiskup miał pozbyć się
ze swojej rezydencji wszystkich świeckich
służących młodszych niż 25 lat, aby unik-
nąć podejrzeń o niemoralność^. Na kra-
kowskim obrazie przedstawiono ich jako
pijaków i hazardzistów, ukazując rozrzucone po podłodze karty, kości, planszę do
gry w tryktraka oraz fajkę i naczynia do picia, a świętego namalowano w pozie
znanej z przedstawień Chrystusa wypędzającego przekupniów ze świątyni. Na
drugim planie ukazano Antonina trzymającego wagę przechyloną przez ciężar
wdzięczności wobec Boga. Być może odnosi się ona do działalności arcybiskupa
jako jałmużnika, który tłumaczy obdarowanym, że owa wdzięczność jest cenniejsza
od otrzymanego wsparciach
Dwa dalsze obrazy ukazują cuda dokonane przez świętych dominikanów pod-
czas pracy misyjnej i kaznodziejskiej. Pierwszy z nich przedstawia św. Wincentego

Krucyfiksu jest unoszony na obłoku przez
anioły, słysząc wypowiadane przez Ukrzy-
żowanego słowa: BENE SCRIPSISTI DE
ME THOMA, QUAM ERGO MERCE-
DEM VIS?. Scena ta była popularnym
tematem malarskim, a jej kompozycję
często - tak jak w obrazie krakowskim -
opierano o rycinę Cornelisa Boela według
rysunku Ottona van Veena, opublikowa-
ną w cyklu, którego egzemplarz znajduje
się w bibliotece krakowskiego klasztoru
Dominikanów^.

rza Cisowskiego, stan po
konserwacji w t. 2012-2013.
Fot. Marcin Ciba
13. M/zz/a św. 7omasza
zAkwinu,obrazwkrużganku
ktasztoru Dominikanów w
Krakowie (460 x 264 cm),
warstwa matarska Angetika
Drewaczyńskiego, stan
sprzed konserwacji w t.
2012-2013. Fot. Michał Kurzej

40 O. van Veen, Vita divi Tbomae A^uinatis, Antverpiae 1610. O historycznym związku tego
egzemplarza z Polską świadczą umieszczone w nim staropolskie tłumaczenia podpisów pod
rycinami i wpis przeora Mariana Pavoniego, nakazujący szczególną opiekę nad zbiorem.
41 Zob. M.P. Paoli, S. Antonino „vere pastor ac bonus pastor". Storia e wito di an modetto, Firenze
1999, s. 1-12.
42 Zob. np. K. Moisan-Jabłońska, Obrazowanie watki dobra ze ziem, Kraków 2002, s. 615.
43 Acta sanctorum Mazi, 1.1, Antverpiae 1680, s. 328.
44 Innym przykładem sceny ważenia w ikonografii świętego jest obraz Thomasa Wycka w sztok-
holmskim Muzeum Narodowym.

98

ARTYKUŁY

Kinga Blaschke, Michał Kurzej