Modus: Prace z historii sztuki (15.2015)

6. Karrtiowice, kaptica, por
tat po odsłonięciu wejścia
do krypty, widoczne stopy
węgarów pierwotnego por-
tatu. Fot. Jerzy Kowatski

obraz w obramieniu z czarnego marmuru. Był
to najpewniej znany z przekazów ołtarz św.
Marii Magdaleny ufundowany przez księdza
Stanisława Wojeńskiego^ (strzęp pierwotne-
go obrazu został znaleziony pod obecnym).
4. Badaniom poddano także wyposażenie ka-
plicy: - sześć tablic z czarnego marmuru,
ufundowanych w latach 1665-1673 przez
księdza Wojeńskiego, które zostały nało-
żone bezpośrednio na warstwę malowideł,
burząc ich kompozycję; ani na tablicach,
ani na murze nie ma śladu ich przenoszenia;
- antependium wykonane z brązowego plamiastego marmuru chęcińskiego, pokryte
rytą dekoracją z zachowanymi gdzieniegdzie śladami złoceń^; - ołtarz: w owalnym
obramieniu z czarnego marmuru z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, sygno-
wanym na odwrociu przez Michała Rogowskiego (z datą: i860); - dwie ławki drew-
niane wykonane najpewniej na wzór pierwotnych, ponieważ były polichromowane
w sposób zbliżony do dekoracji kaplicy; - pięć figur gipsowych przedstawiających
Chrystusa i czterech ewangelistów, sygnowanych przez Piotra Kozakiewicza.
5. Pod kaplicą odkryto kryptę z zachowanym ciałem i trumną Maksymiliana Bar-
tynowskiego. Kryptę, wykonaną dla tego pochówku, wykopano metodą drążenia
wgłąb z kaplicy. Po zasklepieniu krypty podniesiono poziom posadzki kaplicy
o około 25 cnńb Po odsłonięciu pierwotnego poziomu na ścianach wewnętrznych
ukazał się pas polichromii, przedstawiający imitację ceglanej posadzki. W trakcie
odsłaniania wejścia do krypty znajdującego się w podeście przed kaplicą, znale-
ziono pod obecnym portalem kaplicy stopy węgarów, wykonane z zielonkawego
wapienia (il. 6). Muszą to być pozostałości pierwotnego portalu. Z takiego samego
kamienia wykonany jest fragment dekoracji z labrem i połówką nieznanego herbu,
umieszczony obecnie wtórnie w zewnętrznej ścianie kaplicy.
6. Podczas renowacji dachu odnaleziono dwa dokumenty umieszczone w kuli
latarni, włożone jeden w drugi: starszy z czasów Bartynowskiego^, drugi -
poświadczający renowację kaplicy przez Stanisława MieroszowskiegoW

31 Tak wynika z tekstu tablicy pamiątkowej ufundowanej przez ks. Wojeńskiego (por. wyżej,
przyp. 21).
32 Dekoracja antependium, wykonana w płytkim reliefie, przedstawia w obramieniu złoconej
bordiury kartusz otoczony bukiecikami starannie wystylizowanych kwiatów. Na kartuszu
przedstawiono - rytą inną, znacznie mniej utalentowaną ręką - scenę Zwiastowania. Antepen-
dium było zawsze przypisywane warsztatowi Zielaskich, ostatnio atrybucję tę potwierdziła Irena
Palca (Działalność XWl-wiecznego warsztatu ZieiaWcń, „Krzysztofory" 29, 2012, s. 180-181),
datując je na drugą połowę XVII w. Antependium zatem należałoby łączyć z odnowieniem
kaplicy przez ks. Wojeńskiego, a nie fundacją Pipana.
33 L. Krudysz, „Kaplica w Karniowicach. Sprawozdanie z badań archeologicznych przy kaplicy
Marii Magdaleny w Karniowicach", Kraków 2010, mps w Wojewódzkim Ośrodku Dokumentacji
Zabytków w Krakowie, s. 9.
34 Ibidem. Treść dokumentu znalezionego w latarni kaplicy: „Dnia 4 marca 1838 roku [... ] kaplica
jest obita dachem [...] Wsi Karniowice [...] Maxymilian [...] Bartynowski. Pisał Wincenty
Nowa [...] ekonom Tejże wsi". Opuszczono fragmenty nieczytelne.
35 Ibidem. Treść drugiego dokumentu znalezionego w latarni kaplicy: „Dnia 18 lipca 1859 dano
nową więźbę, pokryto nową dachówką, latarnię nową pobito nową blachą cynkowa; - plany
robił i kierował Michał Wincenty Mieszyński jastrzębiec [...]"

206

ARTYKUŁY

Etżbieta Pyttarz