Modus: Prace z historii sztuki (15.2015)

wizerunki, a przykładem takich prac mogą być Portret
kobiety (1883)^ i Portret Francuzko Saiezegu Fewentaia
(ok. 1879-1886)^.
Szyndler stał się malarzem „salonowym" i to w po-
dwójnym znaczeniu tego słowa: wystawiał swoje prace
na salonach wystawowych Paryża, gdzie odniósł nawet
sukces, zdobywając w roku 1889 na Wystawie Powszech-
nej za obraz Fwa pochwalną wzmiankę^, a równocześnie
jego płótna zdobiły salony arystokratów i nuworyszy.
Obraz zatytułowany SttpetFa został na przykład zaku-
piony przez fabrykanta Poznańskiego z ŁodziW Szyndler
w tym okresie dbał o swój wizerunek. Urządził w War-
szawie, przy alejach Jerozolimskich naprzeciwko dworca
kolei wiedeńskiej, pracownię, która dodawała splendoru
jemu samemu i tworzyła fantazyjną, orientalną oprawę
jego prac. W roku 1887 tak opisywała ją Waleria Marrene-
-Morzkowska: „posadzkę zaścielają maty plecione w róż-
ne desenie, nizka sofa zasłana kobiercami, wyłożona po-
duszkami, przypomina wschód, ojczyznę tych odalisk co
tak cudnie wychodzą z pod pendzla artysty i spoglądają
z większych i mniejszych szkiców zalotnemi oczyma. Stół,
okryty materyą bogato żółtego koloru, dźwiga mnóstwo artystycznych fraszek, 3. Pantateon szyndter,
stanowiących potrzebne nieraz dła artysty akcesorya. Parę stylowych foteli, trochę wg „Tygodmk itu
broni, dopełniają wdzięcznej całości, a ściany pokryte są pejzażami, głowami, s. 225
torsami rzuconemi na płótno z tern bogactwem fantazyi, znamionującem praw-
dziwego artystę'"*".
Tworząc portrety dam, Szyndler dysponował całym arsenałem środków for-
malnych („wytworna miękkość tonów, umiejętne użycie cieniów, delikatność
barw")"**, pozwalających uchwycić subtelności kobiecej urody. Środki te były
przydatne także podczas malowania haremowych niewolnic. Malarz rozpoczął
w Warszawie niemalże produkcję wizerunków orientalnych piękności. W Salonie
Krywulta eksponował w roku 1884 - Odaiiskę, 1885 - Główkę odaiiski, 1889 -
Syngaiez, 1891 - Aióanezkę i Maiatkę^. W Zachęcie wystawiał w roku 1886 - 7yp
wsckodni, 1887 - Fńtryskę, Syngaiez i Syngaiezkę, 1889 - Persjankę, Dziewicę w kt%-
pieii, 1890 - Arnteniankę i Odaiiskę, 1892 - Saperkę (il. 3), 1893 - PisPGreczynkęW
W roku 1887 na Pierwszej Wielkiej Wystawie Sztuki Polskiej w Krakowie pokazał
Dziewczynę w k^pieii (zwaną tym razem Koóień? w k^pieiijW Liczne jego prace

36 Własność Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 2948/III.
37 Własność MNW, MP 728.
38 JOhraz P Szynkiem „Ewa" nu wystawie w ParyżuJ, „Tygodnik Powszechny" 3,1889, nr 2, s. 36.
39 J. Wiercińska, Kaiatogprac wystawionych, s. 373.
40 W. Marrene-Morzkowska, Z pracowni matarskich. 77. Pantateon Szyndter, „Echo Muzyczne,
Teatrałne i Artystyczne" 4,1887, nr 171, s. 21.
41 Ibidem.
42 M. Płażewska, Warszawski Saton A. Krywutta, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie"
10,1966, s. 409.
43 f. Wiercińska, Kataiogprac wystawionych, s. 372-373.
44 Kaiatogpierwsze; wietkie; wystawy sztuki potskie; w Krakowie, we wrześniu 1887, Kraków 1887,
s. 16.

Akt w malarstwie XIX wieku a fotografia i pornografia...

239