Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

Katechetyczne
ispołeczno-
-obyczajowe
treści
Dziesiąci:;
Przykazań
zPruszcza
Gdańskiego

3. Antoni Móiier ze współpracownikami Bodziesz dzień śań^iy świecił, pocz. XVII w.
Kościół parafiainy w Pruszczu Gdańskim

lecz słowem twórczym i żywym"". Jan Arndt miłość do tego „twórczego
i żywego słowa" wzbudzać w sobie zaleca modlitwą: „Naucz mię panie
drogi ustaw twoich, a będę iey strzegł aż do końca. Nakłoń serce moie do
świadectw twoich, a nie do łakomstwa. Odwróć oczy moie, aby nie patrzały
na marność, na drodze twoiey odżyw mię, a nie wyimuy z ust moich słowa
naprawdziwszego. Toć pociecha moia w utrapieniu moim, że mię wyrok
twoy ożywia. Niech to mam z tego, że przestrzegam przykazań twoich"".
Ostre oddzielenie od „słuchaczy i czynicieli" Słowa jego „wzgardzicieli"
wiązało się ściśle z obowiązującym we wszystkich krajach luterańskich
ustawodawstwem, przewidującym surowe kary dla uchylających się od
udziału w niedzielnym nabożeństwie". Oprócz sankcji karnej istotna też była
aura moralnego potępienia względem tych wszystkich, którzy - zamiast

*3 DK1973, s. 65.
"** Jana Amfa Rayski Oyo&czek..., s. 36.
"3 Na przykład ordynek miasta Jełeniej Góry z 1572 r. przewidywał dła „wzgardziciełi Słowa" karę więzienia
i grzywny, przy czym pachołkowie miejscy mieli obowiązek starannie przeszukać, w celu ich odnalezienia,
„wszystkie podejrzane domy i miejsca" w obrębie murów i tuż poza nimi. Zob. H. Jessen, W. Schwarz ScMcsisc/ic
K/rc/ifH - Mmi Sc/n/idniMMMycn &r Re/brMM?fłOH ms 1#. /%/H*/tMH&?t Górlitz 1938, s. 87.

69