DOI Artikel:
Poklewski, Józef: Konstanty
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0021
Mającym kłopoty z językiem Puszkina wyjaśniam, że rosyjskie słowo
„czurban” w pełni odpowiada polskiemu terminowi kłoda, kloc.
Odnosząc liczne i znaczące sukcesy na niwie naukowo-badawczej i dydak-
tycznej, jak też na gruncie towarzyskim oraz w działalności społecznej, Kon-
stanty nie mógł pochwalić się niestety osiągnięciami w dziedzinie wojskowej
i to zarówno w czasie zajęć studium wojskowego, jak i późniejszych przeszko-
leń. Zgodnie z prawdą stwierdzić należy, że nie był on kontynuatorem w tej
dziedzinie rodzinnych tradycji, bowiem zarówno Jego ojciec Anatol, oficer
carskiej kawalerii, jak i macierzysty dziadek Aleksander Janowicz-Czaiński,
pułkownik armii carskiej, a później Wojska Polskiego, okres służby wojsko-
wej uważali za ważny w swoim życiu. Wydaje się jednak, że Konstanty ponad
militarne osiągnięcia dziadka przedkładał jego twórczość malarską. Aleksan-
der Janowicz-Czaiński (1870-1941) po przejściu bowiem w stan spoczynku
i osiedleniu się w Wilnie poświęcił swój czas malarstwu i jako członek Wileń-
skiego Towarzystwa Niezależnych Artystów Sztuk Plastycznych odnosił dość
znaczące sukcesy ekspozycyjne na kolejnych wystawach.
Pod koniec roku akademickiego 1962/1963, jak zapamiętałem, Konstanty
ukończył pisanie dysertacji doktorskiej o architekturze barokowej na Śląsku
w drugiej połowie XVII w. Jednym z recenzentów tej pracy był prof. Gwido
Chmarzyński, zatrudniony wówczas na dwóch uniwersytetach w Poznaniu
i w Toruniu. Właśnie w kierowanym przez siebie Zakładzie Historii Sztuki
na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika profesor za-
trudnił mnie z dniem 1 września 1963 r. na etacie asystenta. Jednym z pierw-
szych obowiązków, jakie mi powierzył szef, było przepisanie na maszynie
tekstu recenzji pracy Kostka i przekazanie tego tekstu do rąk własnych zain-
teresowanego ze słowami: „bo Panowie znacie się bardzo dobrze i miło mu
będzie dostać ten tekst od przyjaciela”.
Za specjalne wyróżnienie uznaję fakt, że również dzięki profesorowi Chma-
rzyńskiemu, który udostępnił mi tekst dysertacji Konstantego, mogłem jako
jeden z niewielu już w 1963 r. zapoznać się z tym wyjątkowo ważnym dla
historii sztuki opracowaniem na przeszło dziesięć lat przed jego opubliko-
waniem w 1974 r.3
Bezpośrednio po doktoracie Konstanty rozpoczął starania o uzyskanie
stypendium ministerialnego na uzupełnienie studiów na uniwersytecie zagra-
nicznym. Zabiegi te przyniosły niebawem skutek i rok akademicki 1966/1967
spędził pracowicie, studiując w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wie-
deńskiego. Za skromne, oszczędzone pieniądze wypożyczonym samochodem
udał się do Włoch i w spartańskich warunkach, niedojadając i nocując często
pod chmurką, poznawał cenne zabytki sztuki.
3 Konstanty Kalinowski, Architektura barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku,
Wrocław 1974.
Konstanty
19
„czurban” w pełni odpowiada polskiemu terminowi kłoda, kloc.
Odnosząc liczne i znaczące sukcesy na niwie naukowo-badawczej i dydak-
tycznej, jak też na gruncie towarzyskim oraz w działalności społecznej, Kon-
stanty nie mógł pochwalić się niestety osiągnięciami w dziedzinie wojskowej
i to zarówno w czasie zajęć studium wojskowego, jak i późniejszych przeszko-
leń. Zgodnie z prawdą stwierdzić należy, że nie był on kontynuatorem w tej
dziedzinie rodzinnych tradycji, bowiem zarówno Jego ojciec Anatol, oficer
carskiej kawalerii, jak i macierzysty dziadek Aleksander Janowicz-Czaiński,
pułkownik armii carskiej, a później Wojska Polskiego, okres służby wojsko-
wej uważali za ważny w swoim życiu. Wydaje się jednak, że Konstanty ponad
militarne osiągnięcia dziadka przedkładał jego twórczość malarską. Aleksan-
der Janowicz-Czaiński (1870-1941) po przejściu bowiem w stan spoczynku
i osiedleniu się w Wilnie poświęcił swój czas malarstwu i jako członek Wileń-
skiego Towarzystwa Niezależnych Artystów Sztuk Plastycznych odnosił dość
znaczące sukcesy ekspozycyjne na kolejnych wystawach.
Pod koniec roku akademickiego 1962/1963, jak zapamiętałem, Konstanty
ukończył pisanie dysertacji doktorskiej o architekturze barokowej na Śląsku
w drugiej połowie XVII w. Jednym z recenzentów tej pracy był prof. Gwido
Chmarzyński, zatrudniony wówczas na dwóch uniwersytetach w Poznaniu
i w Toruniu. Właśnie w kierowanym przez siebie Zakładzie Historii Sztuki
na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika profesor za-
trudnił mnie z dniem 1 września 1963 r. na etacie asystenta. Jednym z pierw-
szych obowiązków, jakie mi powierzył szef, było przepisanie na maszynie
tekstu recenzji pracy Kostka i przekazanie tego tekstu do rąk własnych zain-
teresowanego ze słowami: „bo Panowie znacie się bardzo dobrze i miło mu
będzie dostać ten tekst od przyjaciela”.
Za specjalne wyróżnienie uznaję fakt, że również dzięki profesorowi Chma-
rzyńskiemu, który udostępnił mi tekst dysertacji Konstantego, mogłem jako
jeden z niewielu już w 1963 r. zapoznać się z tym wyjątkowo ważnym dla
historii sztuki opracowaniem na przeszło dziesięć lat przed jego opubliko-
waniem w 1974 r.3
Bezpośrednio po doktoracie Konstanty rozpoczął starania o uzyskanie
stypendium ministerialnego na uzupełnienie studiów na uniwersytecie zagra-
nicznym. Zabiegi te przyniosły niebawem skutek i rok akademicki 1966/1967
spędził pracowicie, studiując w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wie-
deńskiego. Za skromne, oszczędzone pieniądze wypożyczonym samochodem
udał się do Włoch i w spartańskich warunkach, niedojadając i nocując często
pod chmurką, poznawał cenne zabytki sztuki.
3 Konstanty Kalinowski, Architektura barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku,
Wrocław 1974.
Konstanty
19