DOI Artikel:
Chodyński, Antoni Romuald: Symbolika dekoracji ram i rzeźby św. Rajnolda Mistrza Adriana Karffycza w gdańskim Dworze Artusa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0051
istotny, jeśli zważy się, iż mistrz zastosował tu zgoła inną konwencję co do formy
i treści dekoracji niż w pracach wykonanych wcześniej dla bractw św. Raj-
nolda i św. Krzysztofa. Trudno stwierdzić, ile czasu zajęło mu wykonanie tego
zlecenia, zważywszy, że w tym samym czasie mógł podejmować prace dla innych
zleceniodawców. Zapłatę wynoszącą przeszło 22 marki otrzymał z kasy bractwa
Malborskiego 16 stycznia 1538 r.13 Rok później, 12 maja 1539 r., wypłacono
mu 4 i pół marki i 6 skojców’4, dalszą część należności - 24 marki - otrzymał
w maju 1540 r. za wykonanie ram do obrazów (schieldyrs)15. W następnych
miesiącach tegoż roku mistrzowi Adrianowi zapłacono kolejno: 48 skojców,
30 skojców, wreszcie 5 marek i 52 skojce16. Prawdopodobnie było to ostatnie
zobowiązanie finansowe tego bractwa wobec Karffycza zatrudnianego przy
dekoracjach wnętrz wielkiej hali Dworu Artusa w latach 1533-154117.
Jeśli pytamy o źródła finansowania mecenatu artystycznego poszczególnych
bractw dbających o wyposażenie wielkiej hali Dworu, mając na względzie
również inne wydatki na ich działalność, musimy wziąć pod uwagę inne
źródła niż tylko składki członkowskie. Większość dochodów pochodziła
bowiem z czynszów i dzierżaw, a także z darowizn. Wśród członków wszyst-
kich bractw przeważali gdańszczanie: na ogólną liczbę 63 członków bractwa
Malborskiego w 1538 r. gdańszczan było 58, w latach 1527-1626 do wszyst-
kich bractw rocznie zapisywało się od 70 do 100 osób18. Przekrój społeczny
członków, zarówno mężczyzn jak kobiet, o czym pisał monografista Dworu
Paul Simson, był szeroki, jednak warunkiem było posiadanie choćby skrom-
nego kapitału19. W 1533 r. i w latach następnych, gdy Mistrz Adrian wykonywał
w Ławie św. Rajnolda szereg zleconych mu prac, członkami tego bractwa byli m.in.:
szyper Lucas von Staden20, dwóch proboszczów - Niclaus Pyrzkorszki i „pleba-
nus” Martinus Sculteti z Nowego Stawu (1534 r.)21, przedstawiciel szlachty
pomorskiej (?) Marten Pothkammer (1535 r.)22, mieszczanin poznański Peter
13 APG, 359,11/21, s. 33 (k. 22v.).
14 Ibidem.
15 Ibidem, s. 40 (k. 26 v.). Item noch Meister Adrian dem Snyzir.
16 Ibidem, s. 4 (k. 26v.).
17 Zob. również: Arthur L. Randt, Der Artushof in Danzig, „Neue Preussische Provinzial-
blatter” N.F. 1857, Bd. 12, s. 1-20; Hermann Ehrenberg, Die Kunst Am Hofe derHerzóge von Preus-
sen, Leipzig 1899, s. 68; August Lindner, Danzig, Leipzig 1903, s. 65; Cornelius Gurlitt, Danzig,
Berlin 1910, s. 65; Paul Abramowski, Zur Schnitzplastik der Spdtgotik und Renaissance im Dan-
ziger Artushof. „Ostdeutsche Monatshefte” 1926, H. 7, s. 552; Tadeusz Kruszyński, Sztuka i prze-
mysł artystyczny [w:] Gdańsk. Przeszłość i teraźniejszość, Lwów 1928, s. 27 i 82; Zofia Jakrzewska-
-Śnieźko, Dwór Artusa w Gdańsku, Poznań 1972, s. 16-18, 26 i 34 n.
18 Simson, Der Authurshof in Danzig, s. 76. Progresywny wzrost liczby członków,
np. Bractwa św. Krzysztofa do 1533 r. na przykładzie zapisów w księdze tego Bractwa - APG,
359, 11/1, k. 2r.-127v.
19 Simson, Der Authurshof in Danzig, s. 40 i n.
20 APG, 359, 57, s. 65.
21 Ibidem, s. 74 i 68.
22 Ibidem, s. 69.
Symbolika
dekoracji
ram i rzeźby
św. Rajnolda...
49
i treści dekoracji niż w pracach wykonanych wcześniej dla bractw św. Raj-
nolda i św. Krzysztofa. Trudno stwierdzić, ile czasu zajęło mu wykonanie tego
zlecenia, zważywszy, że w tym samym czasie mógł podejmować prace dla innych
zleceniodawców. Zapłatę wynoszącą przeszło 22 marki otrzymał z kasy bractwa
Malborskiego 16 stycznia 1538 r.13 Rok później, 12 maja 1539 r., wypłacono
mu 4 i pół marki i 6 skojców’4, dalszą część należności - 24 marki - otrzymał
w maju 1540 r. za wykonanie ram do obrazów (schieldyrs)15. W następnych
miesiącach tegoż roku mistrzowi Adrianowi zapłacono kolejno: 48 skojców,
30 skojców, wreszcie 5 marek i 52 skojce16. Prawdopodobnie było to ostatnie
zobowiązanie finansowe tego bractwa wobec Karffycza zatrudnianego przy
dekoracjach wnętrz wielkiej hali Dworu Artusa w latach 1533-154117.
Jeśli pytamy o źródła finansowania mecenatu artystycznego poszczególnych
bractw dbających o wyposażenie wielkiej hali Dworu, mając na względzie
również inne wydatki na ich działalność, musimy wziąć pod uwagę inne
źródła niż tylko składki członkowskie. Większość dochodów pochodziła
bowiem z czynszów i dzierżaw, a także z darowizn. Wśród członków wszyst-
kich bractw przeważali gdańszczanie: na ogólną liczbę 63 członków bractwa
Malborskiego w 1538 r. gdańszczan było 58, w latach 1527-1626 do wszyst-
kich bractw rocznie zapisywało się od 70 do 100 osób18. Przekrój społeczny
członków, zarówno mężczyzn jak kobiet, o czym pisał monografista Dworu
Paul Simson, był szeroki, jednak warunkiem było posiadanie choćby skrom-
nego kapitału19. W 1533 r. i w latach następnych, gdy Mistrz Adrian wykonywał
w Ławie św. Rajnolda szereg zleconych mu prac, członkami tego bractwa byli m.in.:
szyper Lucas von Staden20, dwóch proboszczów - Niclaus Pyrzkorszki i „pleba-
nus” Martinus Sculteti z Nowego Stawu (1534 r.)21, przedstawiciel szlachty
pomorskiej (?) Marten Pothkammer (1535 r.)22, mieszczanin poznański Peter
13 APG, 359,11/21, s. 33 (k. 22v.).
14 Ibidem.
15 Ibidem, s. 40 (k. 26 v.). Item noch Meister Adrian dem Snyzir.
16 Ibidem, s. 4 (k. 26v.).
17 Zob. również: Arthur L. Randt, Der Artushof in Danzig, „Neue Preussische Provinzial-
blatter” N.F. 1857, Bd. 12, s. 1-20; Hermann Ehrenberg, Die Kunst Am Hofe derHerzóge von Preus-
sen, Leipzig 1899, s. 68; August Lindner, Danzig, Leipzig 1903, s. 65; Cornelius Gurlitt, Danzig,
Berlin 1910, s. 65; Paul Abramowski, Zur Schnitzplastik der Spdtgotik und Renaissance im Dan-
ziger Artushof. „Ostdeutsche Monatshefte” 1926, H. 7, s. 552; Tadeusz Kruszyński, Sztuka i prze-
mysł artystyczny [w:] Gdańsk. Przeszłość i teraźniejszość, Lwów 1928, s. 27 i 82; Zofia Jakrzewska-
-Śnieźko, Dwór Artusa w Gdańsku, Poznań 1972, s. 16-18, 26 i 34 n.
18 Simson, Der Authurshof in Danzig, s. 76. Progresywny wzrost liczby członków,
np. Bractwa św. Krzysztofa do 1533 r. na przykładzie zapisów w księdze tego Bractwa - APG,
359, 11/1, k. 2r.-127v.
19 Simson, Der Authurshof in Danzig, s. 40 i n.
20 APG, 359, 57, s. 65.
21 Ibidem, s. 74 i 68.
22 Ibidem, s. 69.
Symbolika
dekoracji
ram i rzeźby
św. Rajnolda...
49