Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (12.2013)

Antoni
Romuald
Chodyński

sztuką, były „kolportowane” podczas odpustów i jarmarków (gdański jarmark
św. Dominika). Stanowiły skarbnicę wzorów o tematyce mitologicznej, historycz-
nej, alegorycznej, obyczajowej, dostarczały obrazowych przykładów ówczesnego
życia codziennego i odświętnego. Częstym tematem prac „małych mistrzów”
były obyczaje pospólstwa, landsknechtów i markietanek, sceny z życia ludu
ukazywane na tle aktualności politycznych. Przedstawieniom figuralnym
towarzyszyły formy dekoracyjne i ornamenty mieszczące się w stylistyce póź-
nego gotyku oraz wczesnego i rozwiniętego renesansu45.
W chronologicznie najwcześniejszych pracach Mistrza Adriana znajdują-
cych się w Ławie św. Rajnolda dzięki zastosowaniu kontrastu bieli i delikatnych
złoceń w elementach rzeźbionych oraz niebieskiego tła ornament na ramach
sprawia wrażenie wykonanego w technice aplikacji (il. 13). W ramach do obra-
zów w Ławie św. Krzysztofa dzięki załamaniom światła na powierzchniach
równoległych do tła i na powierzchniach komponowanych pod kątem w sto-
sunku do podłoża, optycznie tworzą się co najmniej dwa plany powodujące
ekspresję i wpływające na odbiór dzieła.


11. 13. Fragment ramy z głową męską (Ława św. Rajnolda), Adrian Karffycz, Gdańsk, lata
1533-1534, wg Woziński, Wystrój rzeźbiarski gdańskiego...

45 Zwłaszcza w miedziorytach Heinricha Aldegrevera (ok. 1502-1555), na przykład
w dekoracji kolumn w kwaterze z adoracją Trzech Króli w ołtarzu z Soest (ok. 1526) w ozdob-
nych trzonkach do łyżek (1539) - Thieme-Becker, Bd. I, Leipzig 1908, s. 240-2453; Das Grosse
Lexikon der Graphik, Braunschweig 1984, s. 98; Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa 1992,
il. na s. 13. Także w grafikach Daniela Hoppera i wielu artystów norymberskich, od braci Behe-
mów aż po twórców kolońskich, na przykład Jakoba Bincka.

56