Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (15.2016)

$periWiiroatliv$n
Britie pcutbij
ecicntubQn»amalS»
'/TW^^TIGKSTI*

Cktibentiir ocali refTri
gnn^ftńW
Zgnawtes bonu et m«B


II. 8. Hans Denek, Vom Gesetz Gottes, karta tytułowa, fragment

na dół słowa: „mędrcy świata”, „tłumacze praw”, „skryba”. Pośrodku, pomię-
dzy barankiem i wężem, stoi mężczyzna we współczesnym odzieniu uczonego,
ale w butach głupca ozdobionych dzwonkami. Jego oczy ukryte są za otwartą
księgą, w lewej ręce dzierży różaniec, a w prawej - świecę. Przed nim niewielki
pulchny cherubin lewym łokciem odpycha węża, prawym ramieniem wskazując
na Chrystusa-baranka. Nad postaciami umieszczono krótkie łacińskie teksty pod-
kreślające przesłanie przedstawienia - poniżej podpisu „Szatan” zapisano słowa
z Księgi Rodzaju 3.5: „otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro
i zło”. Po drugiej stronie Chrystus mówi inaczej: „zamkną się wam oczy, będzie-
cie niesprawiedliwi i nie będziecie znali dobra i zła”. Postać uczonego opatrzono
napisem: „Antychryst”.
Wymowa tej ilustracji jest jasna: każdy ma w swoim życiu dwie możliwo-
ści - ścieżkę wiodącą ku zbawieniu i drogę prowadzącą do potępienia. Każdy
sam musi dokonać właściwego wyboru. Biblijny uczony ukazany pośrodku,
niezależnie od tego, czy katolik, czy luteranin, jest głupcem i oślepł przez nie-
ustanne czytanie pism40. Oddaje się przestrzeganiu całkowicie nieznaczących

40 W tekście Denek mówi o „Allergelertisten [die sich] allezeyt am allermaysten ergeren an
der Wahrheit, dann sy maynen ir Yerstand móg inen nit faleń, den sy so klug und żart auB der

Isaac van den
Blocke...

49