DOI Artikel:
Bladowska, Aurelia: Architektura Szpitala Miejskiego w Gdańsku Wrzeszczu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0106
Aurelia
Bladowska
W dniu 1 kwietnia 1898 r. zgromadzenie Rady Miasta powołało specjalną
komisję, która wspólnie z magistratem miała rozważyć budowę nowych gma-
chów dla miejskiego szpitala. W wyniku obrad zaplanowano wzniesienie jed-
nego dużego kompleksu mieszczącego dwa oddziały: chirurgiczny i medyczny.
Umieszczenie obu oddziałów w jednej placówce zwiększało możliwości lecznicze
dzięki ich wzajemnej współpracy, było również korzystne ze względów ekono-
micznych. W dniu 3 października 1899 r. Rada Miasta zatwierdziła wniosek
dotyczący budowy nowego szpitala4.
Początkowo na miejsce budowy wybrano grunty Uphagena znajdujące się
w dzielnicy Langfuhr (obecnie Wrzeszcz), w okolicach Wielkiej Alei. Jednak szybko
wycofano się z tej decyzji ze względu na brak możliwości późniejszej rozbudowy5.
Po długich debatach 15 listopada 1901 r. zapadła decyzja o usytuowaniu szpitala
na zachód od Wielkiej Alei, w połowie drogi biegnącej od centrum miasta w kie-
runku rozwijającego się Wrzeszcza, w okolicy Zigankenberg (obcecnie Suchanino)6.
Jeszcze tego samego roku zakupiono od właściciela cegielni Maxa Hartmana parcelę
o powierzchni 100 000 m2, położoną przy późniejszej Delbruckallee (obecnie przy
ulicach Dębinki i Marii Skłodowskiej-Curie). Teren przyszłego szpitala powiększono
w 1905 r. poprzez dokupienie sąsiedniej działki - łącznie z drogą dojazdową liczył
on 157 572 m2. Korzystna lokalizacja - na uboczu, w mało zurbanizowanej części
miasta - dawała możliwość ewentualnej rozbudowy.
Zaprojektowanie kompleksu szpitalnego powierzono miejskiemu architektowi
Karlowi Fehlhaberowi7. Zanim jednak powstał ostateczny projekt, nad jego kształ-
tem przez kilka lat debatowali członkowie Rady Miasta oraz tzw. komisji szpitalnych
(ił. 1). Plany oceniane były przez urzędników, budowniczych i lekarzy. Pilnego roz-
wiązania wymagała m.in. kwestia wielkość szpitala (liczba pacjentów i budynków).
Poszukiwano także sposobu na zmniejszenie kosztów budowy8. Zwracano uwagę
stadtische Krankenhaus zu Danzig, Oldenburg 1913, s. 1; Oleg Peters, Heino Schmieden, Leben
und Werk des Architekten und Baumeisters 1835-1913, Berlin 2016, s. 282-283.
4 [Danzig 15 August, Das gro fi e Lazarettbau- Projekt.], „Danziger Zeitung” 1906, nr 379,
s. 1; Fehlhaber, Das neue stadtische Krankenhaus..., s. 1.
5 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber der Standt Gemeinde- Angelegenheiten der
Stand Danzigfur das Jahr vom 1 April 1900 bis dahin 1901, Danzig 1901, s. 34; Erlauterungsbericht
zum Neubau eines stadtischen Krankenhaus in Danzig, Danzig 1906, s. 5; Erlauterungsbericht zum
Neubau eines stadtischen Krankenhaus in Danzig, Danzig 1907, s. 5; Fehlhaber, Das neue stadtische
Krankenhaus..., s. 2; Danzig 15 August, Dasgrofie..., s. 2.
6 Fehlhaber, Das neue stadtische Krankenhaus..., s. 2.
7 Karl Franz Hermann Fehlhaber (28.01.1984-9.08.1937) - architekt, urodzony w Bekenhagen,
w 1877 r. otrzymał uprawnienia w zakresie kierowania budową (Baufuhrung), a w 1882 r. - tytuł
mistrza budowlanego. W 1886 r. uzyskał patent w zakresie Hochbau. Przed przybyciem do Gdańska
pracował w Magdeburgu, Rudolstadt i Hanowerze. Architekt miejski w latach 1893-1929. Więcej
na ten temat zob. Mirosław Gliński, Fehlhaber Karl Franz Hermann [w:] Encyklopedia Gdańska,
Gdańsk 2012, s. 276; Geheimes Staatsarchiv PreuBischer Kulturbesitz, I HA, Rep. 93 B, Nr. 378,
Nachweisung der Koniglichen Regierungs Baumeister, poz. 2608.
8 Koszt budowy nowego szpitala i adaptacji starego na Sandgrube na potrzeby ośrodka
pomocy społecznej planowano pokryć z przychodów uzyskanych ze sprzedaży gruntów
100
Bladowska
W dniu 1 kwietnia 1898 r. zgromadzenie Rady Miasta powołało specjalną
komisję, która wspólnie z magistratem miała rozważyć budowę nowych gma-
chów dla miejskiego szpitala. W wyniku obrad zaplanowano wzniesienie jed-
nego dużego kompleksu mieszczącego dwa oddziały: chirurgiczny i medyczny.
Umieszczenie obu oddziałów w jednej placówce zwiększało możliwości lecznicze
dzięki ich wzajemnej współpracy, było również korzystne ze względów ekono-
micznych. W dniu 3 października 1899 r. Rada Miasta zatwierdziła wniosek
dotyczący budowy nowego szpitala4.
Początkowo na miejsce budowy wybrano grunty Uphagena znajdujące się
w dzielnicy Langfuhr (obecnie Wrzeszcz), w okolicach Wielkiej Alei. Jednak szybko
wycofano się z tej decyzji ze względu na brak możliwości późniejszej rozbudowy5.
Po długich debatach 15 listopada 1901 r. zapadła decyzja o usytuowaniu szpitala
na zachód od Wielkiej Alei, w połowie drogi biegnącej od centrum miasta w kie-
runku rozwijającego się Wrzeszcza, w okolicy Zigankenberg (obcecnie Suchanino)6.
Jeszcze tego samego roku zakupiono od właściciela cegielni Maxa Hartmana parcelę
o powierzchni 100 000 m2, położoną przy późniejszej Delbruckallee (obecnie przy
ulicach Dębinki i Marii Skłodowskiej-Curie). Teren przyszłego szpitala powiększono
w 1905 r. poprzez dokupienie sąsiedniej działki - łącznie z drogą dojazdową liczył
on 157 572 m2. Korzystna lokalizacja - na uboczu, w mało zurbanizowanej części
miasta - dawała możliwość ewentualnej rozbudowy.
Zaprojektowanie kompleksu szpitalnego powierzono miejskiemu architektowi
Karlowi Fehlhaberowi7. Zanim jednak powstał ostateczny projekt, nad jego kształ-
tem przez kilka lat debatowali członkowie Rady Miasta oraz tzw. komisji szpitalnych
(ił. 1). Plany oceniane były przez urzędników, budowniczych i lekarzy. Pilnego roz-
wiązania wymagała m.in. kwestia wielkość szpitala (liczba pacjentów i budynków).
Poszukiwano także sposobu na zmniejszenie kosztów budowy8. Zwracano uwagę
stadtische Krankenhaus zu Danzig, Oldenburg 1913, s. 1; Oleg Peters, Heino Schmieden, Leben
und Werk des Architekten und Baumeisters 1835-1913, Berlin 2016, s. 282-283.
4 [Danzig 15 August, Das gro fi e Lazarettbau- Projekt.], „Danziger Zeitung” 1906, nr 379,
s. 1; Fehlhaber, Das neue stadtische Krankenhaus..., s. 1.
5 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber der Standt Gemeinde- Angelegenheiten der
Stand Danzigfur das Jahr vom 1 April 1900 bis dahin 1901, Danzig 1901, s. 34; Erlauterungsbericht
zum Neubau eines stadtischen Krankenhaus in Danzig, Danzig 1906, s. 5; Erlauterungsbericht zum
Neubau eines stadtischen Krankenhaus in Danzig, Danzig 1907, s. 5; Fehlhaber, Das neue stadtische
Krankenhaus..., s. 2; Danzig 15 August, Dasgrofie..., s. 2.
6 Fehlhaber, Das neue stadtische Krankenhaus..., s. 2.
7 Karl Franz Hermann Fehlhaber (28.01.1984-9.08.1937) - architekt, urodzony w Bekenhagen,
w 1877 r. otrzymał uprawnienia w zakresie kierowania budową (Baufuhrung), a w 1882 r. - tytuł
mistrza budowlanego. W 1886 r. uzyskał patent w zakresie Hochbau. Przed przybyciem do Gdańska
pracował w Magdeburgu, Rudolstadt i Hanowerze. Architekt miejski w latach 1893-1929. Więcej
na ten temat zob. Mirosław Gliński, Fehlhaber Karl Franz Hermann [w:] Encyklopedia Gdańska,
Gdańsk 2012, s. 276; Geheimes Staatsarchiv PreuBischer Kulturbesitz, I HA, Rep. 93 B, Nr. 378,
Nachweisung der Koniglichen Regierungs Baumeister, poz. 2608.
8 Koszt budowy nowego szpitala i adaptacji starego na Sandgrube na potrzeby ośrodka
pomocy społecznej planowano pokryć z przychodów uzyskanych ze sprzedaży gruntów
100