DOI Artikel:
Bladowska, Aurelia: Architektura Szpitala Miejskiego w Gdańsku Wrzeszczu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0107
na każdy aspekt, w tym na ewentualną konieczność rozbudowy lazaretu w dalszej
przyszłości9. Po długich dyskusjach 18 grudnia 1906 r. zaakceptowano projekt szpi-
tala, w którym zmieścić się miało osiemset łóżek10.
Teren pod budowę zaczęto przygotowywać już jesienią 1906 r., transportując
piach ze żwirowni11. W 1907 r. ukończono prace terenowe i podjęto wykopy
pod pierwsze fundamenty. Jesienią 1908 r. rozpoczęto wznoszenie pierwszych
obiektów12. Na początku 1909 r. niemal wszystkie budynki (z wyjątkiem kot-
łowni) były już w stanie surowym13. W pracach budowlanych brało udział wiele
gdańskich firm14. Liczba pracowników na placu budowy często przekraczała
czterysta osób15.
przy Bramie Oliwskiej i Garncarskiej (1 118 700 Mk), ze środków pozyskanych z zapisu testa-
mentowego Marie von Normann (260 000 Mk), z przyznanych już miastu pożyczek (2 258 500 Mk)
oraz z planowanej pożyczki (3 000 000 Mk). Łączny koszt inwestycji miał wynieść 6 636 700 Mk,
z czego na budowę szpitala we Wrzeszczu przewidziano 6 009 900 Mk, zob. Betrifft den Neubau
eines stadtischen Krankenhauses. Danzig 18 Juli 1906 [w:] Amtliche Drucksachen des Danziger
Magistrats 1903-1909, s. 48; GStaPK I HA. Rep. 76, Kultusministerium; VIII B, Nr. 1786, Betrifft
den Neubau eines stadtischen Krankenhauses (brak paginacji).
9 W sprawozdaniach ze zgromadzeń Rady Miasta wielokrotnie przywoływano przykład
budowy lazaretu chirurgicznego - urzędnicy uznali, że poniesiono porażkę, ponieważ szpital już
po niecałych piętnastu latach od jego powstania w niewystarczającym stopniu spełniał potrzeby
mieszkańców. Dbano więc o to, by odpowiednio oszacować wielkość nowego szpitala, chociaż
bardzo ważne było również zminimalizowanie kosztów. Ostatecznie zrezygnowano w pierwszym
etapie m.in. z budowy trzeciego budynku z salami dla pacjentów, którego wzniesienie zakładał
jeden ze zmodyfikowanych projektów, zob. Erlauterungsbericht..., 1906; Erlauterungsbericht...,
1907, załączone plany.
10 Naczelne kierownictwo nad budową objął Fehlhaber. Na jego wniosek miejscowy
nadzór budowlany został powierzony miejskiemu sekretarzowi budowlanemu Kullemanowi.
Do nadzoru technicznego powołano dwóch pomocników: Klohsa i Smechta. W czasie trwania
prac budowlanych, kierownictwo budowy działało w ciągłym porozumieniu z lekarzami miej-
skiego lazaretu: prof. dr Arturem Barthem, dr Frymuthem oraz jego następcą prof. dr Adol-
fem Wallenbergiem. Wyposażenie szpitala i zakup sprzętów powierzono miejskiemu radcy,
kupcowi Polleowi i dyrektorowi administracyjnemu Hennig’owi, zob. Unser Neues Danzig
Stadtlazarett, „Danziger Zeitung” 1911, nr 180, Abend Ausgabe (Zweites Blatt), s. 1; „Zeit-
schrift fur das gesamte Krankenhauswesen” 1908, Jg. IV, H. 22, s. 525.
11 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1906/1907, Danzig 1907, s. 40.
12 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1907/1908, Danzig 1908, s. 40; Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber
den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf des Verwaltungsjahres 1909/1910, Danzig 1910, s. 50.
13 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1908/1909, Danzig 1909, s. 47.
11 Wykaz firm biorących udział w budowie i dostarczających materiały oraz wyposażenie
został opublikowany w gdańskiej prasie. Więcej informacji na ten temat zob. Die Lieferungen
fur das neue Krankenhaus, „Danziger Neuste Nachrichten” 1911, nr 92, s. 3; Die Lieferun-
gen fur das neue Krankenhaus, „Danziger Zeitung” 1911, nr 180, Abend Ausgabe (Zweites
Blatt), s. 2.
15 Unser Neues..., s. 1.
Architektura
Szpitala
Miejskiego...
101
przyszłości9. Po długich dyskusjach 18 grudnia 1906 r. zaakceptowano projekt szpi-
tala, w którym zmieścić się miało osiemset łóżek10.
Teren pod budowę zaczęto przygotowywać już jesienią 1906 r., transportując
piach ze żwirowni11. W 1907 r. ukończono prace terenowe i podjęto wykopy
pod pierwsze fundamenty. Jesienią 1908 r. rozpoczęto wznoszenie pierwszych
obiektów12. Na początku 1909 r. niemal wszystkie budynki (z wyjątkiem kot-
łowni) były już w stanie surowym13. W pracach budowlanych brało udział wiele
gdańskich firm14. Liczba pracowników na placu budowy często przekraczała
czterysta osób15.
przy Bramie Oliwskiej i Garncarskiej (1 118 700 Mk), ze środków pozyskanych z zapisu testa-
mentowego Marie von Normann (260 000 Mk), z przyznanych już miastu pożyczek (2 258 500 Mk)
oraz z planowanej pożyczki (3 000 000 Mk). Łączny koszt inwestycji miał wynieść 6 636 700 Mk,
z czego na budowę szpitala we Wrzeszczu przewidziano 6 009 900 Mk, zob. Betrifft den Neubau
eines stadtischen Krankenhauses. Danzig 18 Juli 1906 [w:] Amtliche Drucksachen des Danziger
Magistrats 1903-1909, s. 48; GStaPK I HA. Rep. 76, Kultusministerium; VIII B, Nr. 1786, Betrifft
den Neubau eines stadtischen Krankenhauses (brak paginacji).
9 W sprawozdaniach ze zgromadzeń Rady Miasta wielokrotnie przywoływano przykład
budowy lazaretu chirurgicznego - urzędnicy uznali, że poniesiono porażkę, ponieważ szpital już
po niecałych piętnastu latach od jego powstania w niewystarczającym stopniu spełniał potrzeby
mieszkańców. Dbano więc o to, by odpowiednio oszacować wielkość nowego szpitala, chociaż
bardzo ważne było również zminimalizowanie kosztów. Ostatecznie zrezygnowano w pierwszym
etapie m.in. z budowy trzeciego budynku z salami dla pacjentów, którego wzniesienie zakładał
jeden ze zmodyfikowanych projektów, zob. Erlauterungsbericht..., 1906; Erlauterungsbericht...,
1907, załączone plany.
10 Naczelne kierownictwo nad budową objął Fehlhaber. Na jego wniosek miejscowy
nadzór budowlany został powierzony miejskiemu sekretarzowi budowlanemu Kullemanowi.
Do nadzoru technicznego powołano dwóch pomocników: Klohsa i Smechta. W czasie trwania
prac budowlanych, kierownictwo budowy działało w ciągłym porozumieniu z lekarzami miej-
skiego lazaretu: prof. dr Arturem Barthem, dr Frymuthem oraz jego następcą prof. dr Adol-
fem Wallenbergiem. Wyposażenie szpitala i zakup sprzętów powierzono miejskiemu radcy,
kupcowi Polleowi i dyrektorowi administracyjnemu Hennig’owi, zob. Unser Neues Danzig
Stadtlazarett, „Danziger Zeitung” 1911, nr 180, Abend Ausgabe (Zweites Blatt), s. 1; „Zeit-
schrift fur das gesamte Krankenhauswesen” 1908, Jg. IV, H. 22, s. 525.
11 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1906/1907, Danzig 1907, s. 40.
12 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1907/1908, Danzig 1908, s. 40; Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber
den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf des Verwaltungsjahres 1909/1910, Danzig 1910, s. 50.
13 Bericht des Magistrats des Stadt Danzig uber den Stand Gemeindeangelegenheiten bei Ablauf
des Verwaltungsjahres 1908/1909, Danzig 1909, s. 47.
11 Wykaz firm biorących udział w budowie i dostarczających materiały oraz wyposażenie
został opublikowany w gdańskiej prasie. Więcej informacji na ten temat zob. Die Lieferungen
fur das neue Krankenhaus, „Danziger Neuste Nachrichten” 1911, nr 92, s. 3; Die Lieferun-
gen fur das neue Krankenhaus, „Danziger Zeitung” 1911, nr 180, Abend Ausgabe (Zweites
Blatt), s. 2.
15 Unser Neues..., s. 1.
Architektura
Szpitala
Miejskiego...
101