II. 1. Sąd Miejski (Das Neue und Alte Stadtgericht in Danzig) na tyłach Ratusza Staromiejskiego, wg grafiki
Juliusa Gretha, 1857, repr. Genee, Danzigs alterthiimliche Gebaude, Danzig 1857, s. 51
(Regierungs- und Baurath) Spittel12. Według szczegółowo przygotowanego planu
założenie sądowo-więzienne zostało usytuowane na wydłużonej działce i składało
się z trzech obiektów: budynku sądowo-administracyjnego (Geschaefts Haus;
ił. 2,3), aresztu (Isolirhaus; ił. 4,5) oraz zakładu karnego (Gefaengnissfur Strafund
Schuld Gefangene; ił. 6, 7). Budowa została zakończona w 1858 r. Choć istniejący
już gmach sądowy jeszcze w fazie projektowej określany był w dokumentach jako
Criminal Gericht, ze źródeł z końca XIX i początku XX w. wynika, iż do momentu
wybudowania nowego budynku przy ulicy Nowe Ogrody 30/34 znajdowały się
tam: Prokuratura, Sąd Przysięgły oraz Sąd Ławniczy13.
12 Archiwum Państwowe w Gdańsku [dalej: APG], Kolekcja pomorskich planów i map
(1634-1950), nr zesp. 1126, sygn. 38/637, Criminal Gericht zu Danzig, 15 stycznia 1855 r.; Renner,
Gebaude fur Rechtspflege..., s. 131; Janusz Ciemnołoński, Gdańsk jako stolica nowej prowincji
i miasto garnizonowe [w:] Historia Gdańska, t. 4, cz. 1, 1815-1920, red. Edmund Cieślak, Sopot
1998, s. 11.
13 Das neue Land- und Amtsgerichtgebaude..., s. 205; Neues Adrefbuch und Seine
Yororte..., s. 41.
130