Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (15.2016)

II. 1. Sąd Miejski (Das Neue und Alte Stadtgericht in Danzig) na tyłach Ratusza Staromiejskiego, wg grafiki
Juliusa Gretha, 1857, repr. Genee, Danzigs alterthiimliche Gebaude, Danzig 1857, s. 51

(Regierungs- und Baurath) Spittel12. Według szczegółowo przygotowanego planu
założenie sądowo-więzienne zostało usytuowane na wydłużonej działce i składało
się z trzech obiektów: budynku sądowo-administracyjnego (Geschaefts Haus;
ił. 2,3), aresztu (Isolirhaus; ił. 4,5) oraz zakładu karnego (Gefaengnissfur Strafund
Schuld Gefangene; ił. 6, 7). Budowa została zakończona w 1858 r. Choć istniejący
już gmach sądowy jeszcze w fazie projektowej określany był w dokumentach jako
Criminal Gericht, ze źródeł z końca XIX i początku XX w. wynika, iż do momentu
wybudowania nowego budynku przy ulicy Nowe Ogrody 30/34 znajdowały się
tam: Prokuratura, Sąd Przysięgły oraz Sąd Ławniczy13.

12 Archiwum Państwowe w Gdańsku [dalej: APG], Kolekcja pomorskich planów i map
(1634-1950), nr zesp. 1126, sygn. 38/637, Criminal Gericht zu Danzig, 15 stycznia 1855 r.; Renner,
Gebaude fur Rechtspflege..., s. 131; Janusz Ciemnołoński, Gdańsk jako stolica nowej prowincji
i miasto garnizonowe [w:] Historia Gdańska, t. 4, cz. 1, 1815-1920, red. Edmund Cieślak, Sopot
1998, s. 11.
13 Das neue Land- und Amtsgerichtgebaude..., s. 205; Neues Adrefbuch und Seine
Yororte..., s. 41.

130