DOI article:
Melzacka, Alicja: Architektura w śródmieściu Gdyni po 1989 r. wobec tradycji modernistycznej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0238
Alicja
Melzacka
II. 17. Gdynia, Muzeum Miasta Gdyni i Muzeum Marynarki Wojennej, ul. Zawiszy
Czarnego 1, projekt: Warsztat Architektury - Krzysztof Kozłowski, 2009, fot. Marta Borowska
naiwnego kontekstualizmu”37. Sądzę, że słowa te trafnie charakteryzują również
gdyński budynek muzealny.
Współczesną architekturę Gdyni umieścić można w nurcie szeroko pojętego
kontekstualizmu. Wyróżniłam trzy przenikające się tendencje architektoniczne,
z których każda w jakiś sposób reaguje na kontekst miejsca. Nie mają one cha-
rakteru określeń stylowych, ale wyrażają płynne trendy w architekturze, przeja-
wiające się w różnych realizacjach, w odmiennym stopniu i często niemożliwe
do rozdzielenia. Są to tendencje: regionalizująca - czerpiąca z repertuaru form
architektury międzywojennej, semiotyczna - operująca niejednokrotnie dosłow-
nymi znakami (ikonami)38, oraz technologizująca, którą można postrzegać jako
ideologiczną kontynuację modernistycznego imperatywu nowoczesności.
Odniesienia regionalne i historyczne powróciły do architektury w latach
sześćdziesiątych wraz z postmodernizmem39, który do Polski dotarł na prze-
łomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. i, paradoksalnie, obja-
wił się w gdyńskiej architekturze poprzez nawiązania do form modernizmu
37 Ibidem, s. 76.
38 Aby dokładniej oddać charakter relacji między formami architektonicznymi a ich prze-
słaniem, powinnam raczej zastosować określenie architektura ikoniczna, gdzie znak ikoniczny jest
powiązany z elementem oznaczanym poprzez podobieństwo. Szerzej na ten temat w końcowej
partii niniejszego artykułu.
39 Por. Charles Jencks, Narodziny architektury postmodernistycznej [w:] Teorie i manife-
sty architektury współczesnej, red. Charles Jencks, Karl Kropf, Warszawa 2013; Józef Tarnowski,
Transformacje estetyczne architektury i urbanistyki w XX wieku, „Estetyka i Krytyka” 2002, nr 2(3),
s. 85-106; Piotr Piotrowski, W kręgu dyskusji postmodernistycznych, „Artium Quaestiones” 1991,
nr 5, s. 156-165.
238
Melzacka
II. 17. Gdynia, Muzeum Miasta Gdyni i Muzeum Marynarki Wojennej, ul. Zawiszy
Czarnego 1, projekt: Warsztat Architektury - Krzysztof Kozłowski, 2009, fot. Marta Borowska
naiwnego kontekstualizmu”37. Sądzę, że słowa te trafnie charakteryzują również
gdyński budynek muzealny.
Współczesną architekturę Gdyni umieścić można w nurcie szeroko pojętego
kontekstualizmu. Wyróżniłam trzy przenikające się tendencje architektoniczne,
z których każda w jakiś sposób reaguje na kontekst miejsca. Nie mają one cha-
rakteru określeń stylowych, ale wyrażają płynne trendy w architekturze, przeja-
wiające się w różnych realizacjach, w odmiennym stopniu i często niemożliwe
do rozdzielenia. Są to tendencje: regionalizująca - czerpiąca z repertuaru form
architektury międzywojennej, semiotyczna - operująca niejednokrotnie dosłow-
nymi znakami (ikonami)38, oraz technologizująca, którą można postrzegać jako
ideologiczną kontynuację modernistycznego imperatywu nowoczesności.
Odniesienia regionalne i historyczne powróciły do architektury w latach
sześćdziesiątych wraz z postmodernizmem39, który do Polski dotarł na prze-
łomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. i, paradoksalnie, obja-
wił się w gdyńskiej architekturze poprzez nawiązania do form modernizmu
37 Ibidem, s. 76.
38 Aby dokładniej oddać charakter relacji między formami architektonicznymi a ich prze-
słaniem, powinnam raczej zastosować określenie architektura ikoniczna, gdzie znak ikoniczny jest
powiązany z elementem oznaczanym poprzez podobieństwo. Szerzej na ten temat w końcowej
partii niniejszego artykułu.
39 Por. Charles Jencks, Narodziny architektury postmodernistycznej [w:] Teorie i manife-
sty architektury współczesnej, red. Charles Jencks, Karl Kropf, Warszawa 2013; Józef Tarnowski,
Transformacje estetyczne architektury i urbanistyki w XX wieku, „Estetyka i Krytyka” 2002, nr 2(3),
s. 85-106; Piotr Piotrowski, W kręgu dyskusji postmodernistycznych, „Artium Quaestiones” 1991,
nr 5, s. 156-165.
238