Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Praktika tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1925-1926)

116

Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας 1926

Επίσης ευρέθη και χονδροειδής άκεραία στήλη ασυνήθους πάχους, φέρουσα
ολίγα μέγιστα και άρχαϊκώτατα γράμματα. Κα! ταϋτα μεν ύπήρχον εντός της
λιθίνης ταύτης γομώσεως' έπ1 αυτής δέ έρριψαν οϊ αρχαίοι τό έκσκαφέν παρ-
θένον χώμα αΰτως, ώστε εν αρχή σκαπτών τις θά ήδΰνατο να νομίση δτι
ευρίσκεται επί παρθένου και άνεπάφου φυσικού εδάφους, χωρίς να ύπο-
πτεΰση δτι ολόκληρος δ'γκος λίθινων απορριμμάτων ύπήρχεν ύπό τό έδαφος
τοϋτο' διέκρινα δμως τοΰτο ώς μη παρθένον διότι διέφερε τοΰ παραπλεύρως
τής τομής εκατέρωθεν κατά την σκληρότητα· εκ τής διαφοράς δέ ταύτης εΰρον
και την τομήν, κοινώς ΰπό τών εργατών «κοψιάν» λεγομένην, έξ αμφοτέρων
τών πλευρών είναι δέ «κοψιά» τό σημεΐον σκαφέντος και πάλιν γομωθέντος
χώρου, οπόθεν άρχεται άφ' ενός τό άτμητον έδαφος, άφ' ετέρου τό τμηθέν.

Τίς δέ ύπήρξεν ό σκοπός τής σημαντικής ταΰτης τών αρχαίων εργασίας;
ίσως έθεώρησαν τό έ'δαφος τό πέριξ τοΰ ναοϋ ώς οΰχί στερεόν, δπερ και
πράγματι συμβαίνει, υπέσκαψαν δέ και έγόμωσαν αυτό δια λίθων προς στε-
ρέωσιν τών πέριξ τοΰ ναοΰ' ίσως επίσης ηθέλησαν νά θεμελιώσωσιν εκεί
άλλο τι οικοδόμημα, αλλά μετέγνωσαν. Ή πρώτη ύπόθεσις φαίνεται πιθα-
νωτέρα, τούτου δ' ένεκα έλπίζομεν δτι καθ'άπάσας τάς πλευράς τοΰ ναοϋ
θά ύπάρχωσι καΐ άλλοι άποθέται μεγάλοι και βαθύτεροι, διότι τό έδαφος
είναι κατά τάς λοιπάς πλευράς έπικλινέστερον καΐ φυσικώ τω λόγω μάλλον
αδύνατον. Έκ τούτου ερμηνεύεται τό δτι ή έξω τής Δυτικής πλευράς μεγάλη
έπίχωσις επί βάθος 2-4 μέτρων, την οποίαν εΰρον πρώτην προ ετών, και ή
δποία περιείχε πλείστα αφιερώματα ποικιλώτατα, ήτο μέγας επίσης αποθέτης,
ποιηθείς οΰχί απλώς, ίνα άποκρυβώσι τά λείψανα τοΰ καέντος λαμπρού
αρχαϊκού ναοϋ, αλλά και μετά τοΰ σκοποΰ τούτου ίνα στερεωθή τό εκατέρω-
θεν έδαφος τοΰ μεγάλου ναοϋ τοϋ 4ου π. Χ. αιώνος, και μη πάθη καθίζησιν
έκ τών πέριξ μεταβολών τών εδαφών.

Κατά ταϋτα έχομεν πλέον και πλουσιώτατον Δυτικόν άποθέτην, δπου
κυριωδέστατα εΐχον εκτελέσει έρευνας επί πολλά έ'τη, χωρίς νά εξαντλήσω
αΰτόν. "Εσκαψα λοιπόν και εφέτος έπ' αΰτοϋ και δη περί την θέσιν, δπου
πέρυσιν εΰρον τό τμήμα βάθρου, φέροντος ποτε χαλκοΰν ανδριάντα και έπι-
γραφήν «ίων μ'έπόεσεν» πιθανώς «Στρογγυλίων». "Εχει δέ σήμερον ό τελείως
εξακριβωθείς Δυτικός οΰτος αποθέτης, την εξής ύπόστασιν: άνωτάτω από
τοϋ σημερινοϋ εδάφους και επί βάθος πλέον τι τοϋ ενός μέτρου υπάρχει
στρώμα τοΰ τρίτου ναοΰ, καέντος και τούτου κατά τον 30ν η 40ν μ. Χ. αιώνα·
εντός τοΰ στρώματος τούτου ΰπάρχουσιν άφθονοι κεραμίδες τής στέγης τοΰ
ναοΰ τούτου και θραύσματα αρχιτεκτονικών και γλυπτών μελών αΰτοΰ,
οικτρώς κεκαυμένα, τμήματα αγγείων μεταγενεστέρων, από τοΰ 4ου π. Χ.
αιώνος μέχρι τών Βυζαντινών και Τουρκικών χρόνων, έ'τι δέ τάφοι χριστια-
νικοί πτωχοί, ποιηθέντες εκ μελών και αναθηματικών πλακών τοΰ ναοΰ, έκ