DOI Artikel:
Kosik-Śladecka, Magdalena: Kilka uwag o programie ikonograficznym gotyckiego witraża włocławskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27407#0162
158
MATERIAŁY
MAGDALENA KOSIK-ŚLADECKA
KILKA UWAG O PROGRAMIE IKONOGRAFICZNYM
GOTYCKIEGO WITRAŻA WŁOCŁAWSKIEGO*
Witraż gotycki eksponowany w katedrze włocławskiej (w kapłicy św. Barbary')
należy do jednych z najstarszych zachowanych w Polsce".
Czas powstania zabytku wyznaczają dwie daty: antę <yttetn - 1365 r. (ukończono
budowę prezbiterium i zakrystii południowej) i post t/ue/n - 1411 r. (konsekracja kate-
dry^.
Na podstawie anałizy styłistycznej przyjmuje się, że witraż włocławski jest dziełem
warsztatu toruńskiego''.
Pierwotnie witraż wypełniał środkowe (wschodnie) okno zamknięcia prezbiterium''.
Prawdopodobnie składał się z 39 kwater". W ciągu dziejów liczba kwater uległa re-
dukcji do 23L Demontaż witraża i przeniesienie go w 1891 r. na inne miejsce^,
Niniejszy artykuł jest fragmentem pracy magisterskiej napisanej na seminarium sztuki
średniowiecznej pod kierunkiem prof. dr hab. J. Kuczyńskiej.
' katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Dawne wo/ewó&fwo bydgoskie, pod red. T. Chrza-
nowskiego i M. Korneckiego, z. 18: Włocławek i obońce, Warszawa 1988, s. 22.
" W Polsce zachowały się następujące witraże średniowieczne: w Krakowie w kościele Ma-
riackim (z 1. poł. XIV w.) - zob. ks. H. B r z u s k i, Witraże sreniowieczne w kościele
łV.M. Panny w Krakowie, Kraków 1926; ks. J. M a 1 i s z e w s k i, O oknach różnobarwnych
w kos-cieie P. Maryi w Krakowie, Kraków 1835; w Krakowie w kościele Dominikanów (najstarsze
z 2. poł. XIII w.) - zob. H. Pieńkowska, Średniowieczne witraże dominikańskie w Krako-
wie, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności", 50(1949); w
Toruniu w kościele N. M. Panny (z ok. 1370 r.) - zob. E. Kwiatkowski, Witraże z
7brtmio i Chełmna w zbiorach Muzeum w 7brtmiu, „Rocznik Muzeum w Toruniu", 1(1963), nr 3;
J. Frycz, E. Kwiatkowski, Średniowieczne witraże warsztatów toruńskich, „Zeszyty
Naukowe UMK. Zabytkoznawstwo i Konserwacja", 6(1977); z Chełmna (z 2. poł. XIV w., obecnie
w Muzeum w Malborku) - zob. J. Frycz, E. Kwiatkowski, Średniowieczne witraże
pomorskie, [w:] Polskie szkło do poł. XłX w., Wrocław-Warszawa-Kraków 1987.
^ Ks. J. P. G r a j n e r t, Średniowieczny witraż katedry włocławskiej, Toruń 1959, s. 12
(mps).
'Frycz, Kwiatkowski, Średniowieczne witraże warsztatów, s. 91.
" Katałog zabytków sztuki w Połsce, t. XI, z. 18, s. 22.
" W. S t r o n e r, O witrażu średniowiecznym w katedrze włocławskiej, „Prace Sekcji Historii
Sztuki i Kultury Towarzystwa Naukowego we Lwowie", 1(1924), z. 3, s. 84.
^ Tamże, dz. cyt., s. 75.
^ W 1891 r. w związku z regotycyzacją katedry włocławskiej witraż rozdzielono na dwie
części i przeniesiono do dwóch okien bocznych w prezbiterium, uzupełniając go nowymi polami
z ornamentem geometrycznym, wykonanym w warszatcie Łubieńskiej w Warszawie; zob. na ten
temat: G r a j n e r t, dz. cyt., s. 11.
MATERIAŁY
MAGDALENA KOSIK-ŚLADECKA
KILKA UWAG O PROGRAMIE IKONOGRAFICZNYM
GOTYCKIEGO WITRAŻA WŁOCŁAWSKIEGO*
Witraż gotycki eksponowany w katedrze włocławskiej (w kapłicy św. Barbary')
należy do jednych z najstarszych zachowanych w Polsce".
Czas powstania zabytku wyznaczają dwie daty: antę <yttetn - 1365 r. (ukończono
budowę prezbiterium i zakrystii południowej) i post t/ue/n - 1411 r. (konsekracja kate-
dry^.
Na podstawie anałizy styłistycznej przyjmuje się, że witraż włocławski jest dziełem
warsztatu toruńskiego''.
Pierwotnie witraż wypełniał środkowe (wschodnie) okno zamknięcia prezbiterium''.
Prawdopodobnie składał się z 39 kwater". W ciągu dziejów liczba kwater uległa re-
dukcji do 23L Demontaż witraża i przeniesienie go w 1891 r. na inne miejsce^,
Niniejszy artykuł jest fragmentem pracy magisterskiej napisanej na seminarium sztuki
średniowiecznej pod kierunkiem prof. dr hab. J. Kuczyńskiej.
' katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Dawne wo/ewó&fwo bydgoskie, pod red. T. Chrza-
nowskiego i M. Korneckiego, z. 18: Włocławek i obońce, Warszawa 1988, s. 22.
" W Polsce zachowały się następujące witraże średniowieczne: w Krakowie w kościele Ma-
riackim (z 1. poł. XIV w.) - zob. ks. H. B r z u s k i, Witraże sreniowieczne w kościele
łV.M. Panny w Krakowie, Kraków 1926; ks. J. M a 1 i s z e w s k i, O oknach różnobarwnych
w kos-cieie P. Maryi w Krakowie, Kraków 1835; w Krakowie w kościele Dominikanów (najstarsze
z 2. poł. XIII w.) - zob. H. Pieńkowska, Średniowieczne witraże dominikańskie w Krako-
wie, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności", 50(1949); w
Toruniu w kościele N. M. Panny (z ok. 1370 r.) - zob. E. Kwiatkowski, Witraże z
7brtmio i Chełmna w zbiorach Muzeum w 7brtmiu, „Rocznik Muzeum w Toruniu", 1(1963), nr 3;
J. Frycz, E. Kwiatkowski, Średniowieczne witraże warsztatów toruńskich, „Zeszyty
Naukowe UMK. Zabytkoznawstwo i Konserwacja", 6(1977); z Chełmna (z 2. poł. XIV w., obecnie
w Muzeum w Malborku) - zob. J. Frycz, E. Kwiatkowski, Średniowieczne witraże
pomorskie, [w:] Polskie szkło do poł. XłX w., Wrocław-Warszawa-Kraków 1987.
^ Ks. J. P. G r a j n e r t, Średniowieczny witraż katedry włocławskiej, Toruń 1959, s. 12
(mps).
'Frycz, Kwiatkowski, Średniowieczne witraże warsztatów, s. 91.
" Katałog zabytków sztuki w Połsce, t. XI, z. 18, s. 22.
" W. S t r o n e r, O witrażu średniowiecznym w katedrze włocławskiej, „Prace Sekcji Historii
Sztuki i Kultury Towarzystwa Naukowego we Lwowie", 1(1924), z. 3, s. 84.
^ Tamże, dz. cyt., s. 75.
^ W 1891 r. w związku z regotycyzacją katedry włocławskiej witraż rozdzielono na dwie
części i przeniesiono do dwóch okien bocznych w prezbiterium, uzupełniając go nowymi polami
z ornamentem geometrycznym, wykonanym w warszatcie Łubieńskiej w Warszawie; zob. na ten
temat: G r a j n e r t, dz. cyt., s. 11.