DOI Artikel:
Lorenc, Agnieszka: Przedstawienie aniołów na sklepieniu nawy kaplicy zamkowej w Lublinie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27407#0153
MATERIAŁY
149
AGNIESZKA LORENC
PRZEDSTAWIENIE ANIOŁÓW
NA SKLEPIENIU NAWY KAPLICY ZAMKOWEJ W LUBLINIE*
Chciałabym poruszyć probłem ikonograficzny dotyczący anielskich przedstawień
umieszczonych na sklepieniu nawy Kaplicy Zamkowej w Lublinie.
Zespół dekorujący wnętrze kościoła św. Trójcy na Zamku lubelskim byl już dwu-
krotnie poddany badaniom i opisany w sposób monograficzny. W 1930 r. ukazała się
praca M. Walickiego', który na miarę ówczesnych możliwości starał się omówić te
przedstawienia. Nie zajmował się jednak problemem ikonografii. Doszedł do wniosku,
że wykazują one pewne podobieństwa ze szkołą halicką. Autorka drugiej pracy mono-
graficznej - A. Różycka-Bryzek" - omawia dużo szerzej zarówno problemy formalne
(weryfikując wcześniejsze badania i porównując je z własnymi dochodzi do wniosku,
iż przedstawienia te wykazują związek z Nowogrodem i Twerem), jak i treściowe.
Podając propozycje interpretacji przedstawień sklepienia nawy, pozostawia otwartym
pytanie o charakter przedstawionych tam postaci anielskich i ich znaczenie w kon-
tekście całego zespołu. Dlatego też przyjmując stanowisko autorki, proponuję rozsze-
rzenie możliwości badawczych w obrębie motywu aniołów ukazanych na sklepieniu
Kaplicy Zamkowej oraz treści teologicznych z nimi związanych.
Sklepienie nawy zbudowanej na planie kwadratu wsparte jest na słupie. Spływające
na podporę żebra dzielą powierzchnię na przęsła. Na powstałych w ten sposób 17 po-
lach rozmieszczone są przedstawienia anielskie: w narożach od strony zachodniej
sześcioskrzydłe cherubiny; w środkowych - dwaj archaniołowie w półpostaci; w części
wschodniej od zachodu - sześcioskrzydły cherubin; od południa i północy ze strony
wschodniej - półpostacie archaniołów; w skrajnych polach wschodnich - dwa cheru-
biny i popiersie anioła; w środkowych wydłużonych polach - cztery pełne postacie,
dwaj archaniołowie i dwaj aniołowie. Po stronie zachodniej w polach środkowych
przedstawiono symbole czterech ewangelistów, a w części zachodniej - tron Etimasii.
Samo pojęcie anioła najczęściej pojawia się pośród takich określeń, jak: wysłannik,
pośrednik, „stałe czuwający", książę o eterycznym świetlistym ciele. Wszystkie liturgie
chrześcijańskie podkreślają współudział aniołów w hołdzie oddawanym Bogu przez
Kościół na ziemi oraz ich funkcje opiekuńcze wobec ludzik
Komunikat ten został sporządzony na podstawie pracy seminaryjnej napisanej pod
kierunkiem dr hab. Urszuli Mazurczak.
' M. W a ! i c k i, Malowidła fcienne kofciola fw. Lrdjcy na za/nlm w LnM/nie (747Sj,
..Studia z dziejów sztuki w Polsce", t. 3, Warszawa 1930.
^ A. Różycka-Bryzek, Ri'zanryn^o-rMÆ'e /nnlcwid/a w Trap/tcy zamłm /M&eMiego,
Warszawa 1983.
^ K. Strzelecka, Anioł, [w:] Encyklopedia %afoń'c%n, t. 1, pod red. R. Gryglewicza,
R Łukaszyka, Z. Sułowskiego, t. 1, Lublin 1973, kol. 149-152.
149
AGNIESZKA LORENC
PRZEDSTAWIENIE ANIOŁÓW
NA SKLEPIENIU NAWY KAPLICY ZAMKOWEJ W LUBLINIE*
Chciałabym poruszyć probłem ikonograficzny dotyczący anielskich przedstawień
umieszczonych na sklepieniu nawy Kaplicy Zamkowej w Lublinie.
Zespół dekorujący wnętrze kościoła św. Trójcy na Zamku lubelskim byl już dwu-
krotnie poddany badaniom i opisany w sposób monograficzny. W 1930 r. ukazała się
praca M. Walickiego', który na miarę ówczesnych możliwości starał się omówić te
przedstawienia. Nie zajmował się jednak problemem ikonografii. Doszedł do wniosku,
że wykazują one pewne podobieństwa ze szkołą halicką. Autorka drugiej pracy mono-
graficznej - A. Różycka-Bryzek" - omawia dużo szerzej zarówno problemy formalne
(weryfikując wcześniejsze badania i porównując je z własnymi dochodzi do wniosku,
iż przedstawienia te wykazują związek z Nowogrodem i Twerem), jak i treściowe.
Podając propozycje interpretacji przedstawień sklepienia nawy, pozostawia otwartym
pytanie o charakter przedstawionych tam postaci anielskich i ich znaczenie w kon-
tekście całego zespołu. Dlatego też przyjmując stanowisko autorki, proponuję rozsze-
rzenie możliwości badawczych w obrębie motywu aniołów ukazanych na sklepieniu
Kaplicy Zamkowej oraz treści teologicznych z nimi związanych.
Sklepienie nawy zbudowanej na planie kwadratu wsparte jest na słupie. Spływające
na podporę żebra dzielą powierzchnię na przęsła. Na powstałych w ten sposób 17 po-
lach rozmieszczone są przedstawienia anielskie: w narożach od strony zachodniej
sześcioskrzydłe cherubiny; w środkowych - dwaj archaniołowie w półpostaci; w części
wschodniej od zachodu - sześcioskrzydły cherubin; od południa i północy ze strony
wschodniej - półpostacie archaniołów; w skrajnych polach wschodnich - dwa cheru-
biny i popiersie anioła; w środkowych wydłużonych polach - cztery pełne postacie,
dwaj archaniołowie i dwaj aniołowie. Po stronie zachodniej w polach środkowych
przedstawiono symbole czterech ewangelistów, a w części zachodniej - tron Etimasii.
Samo pojęcie anioła najczęściej pojawia się pośród takich określeń, jak: wysłannik,
pośrednik, „stałe czuwający", książę o eterycznym świetlistym ciele. Wszystkie liturgie
chrześcijańskie podkreślają współudział aniołów w hołdzie oddawanym Bogu przez
Kościół na ziemi oraz ich funkcje opiekuńcze wobec ludzik
Komunikat ten został sporządzony na podstawie pracy seminaryjnej napisanej pod
kierunkiem dr hab. Urszuli Mazurczak.
' M. W a ! i c k i, Malowidła fcienne kofciola fw. Lrdjcy na za/nlm w LnM/nie (747Sj,
..Studia z dziejów sztuki w Polsce", t. 3, Warszawa 1930.
^ A. Różycka-Bryzek, Ri'zanryn^o-rMÆ'e /nnlcwid/a w Trap/tcy zamłm /M&eMiego,
Warszawa 1983.
^ K. Strzelecka, Anioł, [w:] Encyklopedia %afoń'c%n, t. 1, pod red. R. Gryglewicza,
R Łukaszyka, Z. Sułowskiego, t. 1, Lublin 1973, kol. 149-152.