DOI Artikel:
Kossowska, Irena: Goya czy Grottger: dwa cykle o wojnie$nElektronische Ressource
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27558#0082
80
IRENA KOSSOWSKA
ja), Nie wiadomo za co (No se puede saber por que), Także nie (Tampoco),
To jest gorsze (Esto es peor), Barbarzyńcy! (Barbaros!).
Kompozycyjne wyizolowanie postaci skazańca w D34 monumentalizuje
cierpienie jednostki do wymiarów cierpienia ogólnoludzkiego. Wpisanie
w abstrakcyjną przestrzeń zdeformowanej twarzy zamęczonego Hiszpana
przenosi ciężar ludzkich grzechów poza bieg historii. Przygniatające brzemię
win rośnie w D35 wraz z mnożeniem na platformie straceń przywiązanych
do pali skazańców.
Tytuł D39 Wielki wyczyn! Z martwymi! (Grande hazańa! Con muertos!)
maksymalnie potęguje krzyk protestu, po czym w toku narracyjnym cyklu
następuje wyciszenie dramatyzmu.
Rycina D48 otwiera drugą część Desastres, którą stanowi sekwencja sie-
demnastu obrazów poświęconych tematowi głodu, jaki panował w Madrycie
od września 1811 do sierpnia 1812 roku. Monotonia obrazowego ciągu,
w którym natarczywie powracają i przeplatają się epizody agonii, zbierania
zwłok, daremnej żebraniny i solidarnego dzielenia się odrobiną strawy tworzy
żałobno-elegijny nastrój, jakże odmienny od gwałtownego dramatyzmu pier-
wszej części cyklu. Nastrój ten pogłębia statyczność następujących po sobie,
grupowych kompozycji wtopionych w abstrakcyjną przestrzeń. Wyrazowo nie
zróżnicowany spektakl udręczenia mieszkańców spacyfikowanego Madrytu
wydaje się tak rozciągnięty w czasie, jak oczekiwanie na przypadkowy posi-
łek czy wydłużone cierpienia głodowej śmierci, jak powolne wyniszczenie
tysięcy ludzkich istnień.
Trzecią część Desastres, zwaną Caprichos enfdticos, recenzenci krakow-
skiej i warszawskiej wystawy Goi zgodnie pominęli milczeniem, może ze
względu na jej całkowicie odmienną od części pierwszej i drugiej poetykę,
opartą na hermetycznej symbolice i alegoryzacji. Caprichos enfdticos stano-
wią gorzkie podsumowanie hiszpańskiej wojny o niepodległość, nie odnoszą
się jednak bezpośrednio do niej, lecz do okresu, który nastąpił po jej zakoń-
czeniu. Spiętrzając aluzje i metafory, Goya napiętnował tu zarówno reakcyjne
rządy Ferdynanda VII, jak i fanatyczny Kościół wspierający terror, wstecznie -
two i obskurantyzm.
Polscy krytycy, koncentrując się na szybko biegnącej sekwencji wojennych
epizodów, nie podjęli również próby interpretacji dwóch dopełniających się
rycin, które zamykają cykl: D79 Prawda umarta (Murió la Verdad) i D8014.
14
Oryginalny zbiór odbitek próbnych Desastres zawiera 82 ryciny samego cyklu i trzy
IRENA KOSSOWSKA
ja), Nie wiadomo za co (No se puede saber por que), Także nie (Tampoco),
To jest gorsze (Esto es peor), Barbarzyńcy! (Barbaros!).
Kompozycyjne wyizolowanie postaci skazańca w D34 monumentalizuje
cierpienie jednostki do wymiarów cierpienia ogólnoludzkiego. Wpisanie
w abstrakcyjną przestrzeń zdeformowanej twarzy zamęczonego Hiszpana
przenosi ciężar ludzkich grzechów poza bieg historii. Przygniatające brzemię
win rośnie w D35 wraz z mnożeniem na platformie straceń przywiązanych
do pali skazańców.
Tytuł D39 Wielki wyczyn! Z martwymi! (Grande hazańa! Con muertos!)
maksymalnie potęguje krzyk protestu, po czym w toku narracyjnym cyklu
następuje wyciszenie dramatyzmu.
Rycina D48 otwiera drugą część Desastres, którą stanowi sekwencja sie-
demnastu obrazów poświęconych tematowi głodu, jaki panował w Madrycie
od września 1811 do sierpnia 1812 roku. Monotonia obrazowego ciągu,
w którym natarczywie powracają i przeplatają się epizody agonii, zbierania
zwłok, daremnej żebraniny i solidarnego dzielenia się odrobiną strawy tworzy
żałobno-elegijny nastrój, jakże odmienny od gwałtownego dramatyzmu pier-
wszej części cyklu. Nastrój ten pogłębia statyczność następujących po sobie,
grupowych kompozycji wtopionych w abstrakcyjną przestrzeń. Wyrazowo nie
zróżnicowany spektakl udręczenia mieszkańców spacyfikowanego Madrytu
wydaje się tak rozciągnięty w czasie, jak oczekiwanie na przypadkowy posi-
łek czy wydłużone cierpienia głodowej śmierci, jak powolne wyniszczenie
tysięcy ludzkich istnień.
Trzecią część Desastres, zwaną Caprichos enfdticos, recenzenci krakow-
skiej i warszawskiej wystawy Goi zgodnie pominęli milczeniem, może ze
względu na jej całkowicie odmienną od części pierwszej i drugiej poetykę,
opartą na hermetycznej symbolice i alegoryzacji. Caprichos enfdticos stano-
wią gorzkie podsumowanie hiszpańskiej wojny o niepodległość, nie odnoszą
się jednak bezpośrednio do niej, lecz do okresu, który nastąpił po jej zakoń-
czeniu. Spiętrzając aluzje i metafory, Goya napiętnował tu zarówno reakcyjne
rządy Ferdynanda VII, jak i fanatyczny Kościół wspierający terror, wstecznie -
two i obskurantyzm.
Polscy krytycy, koncentrując się na szybko biegnącej sekwencji wojennych
epizodów, nie podjęli również próby interpretacji dwóch dopełniających się
rycin, które zamykają cykl: D79 Prawda umarta (Murió la Verdad) i D8014.
14
Oryginalny zbiór odbitek próbnych Desastres zawiera 82 ryciny samego cyklu i trzy