DOI Artikel:
Szczuka, Dorota: "Wołanie o ład": krytyka artystyczna wobec klasycyzujących tendencji w sztuce lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27558#0125
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLVI, zeszyt 4 - 1998
DOROTA SZCZUKA
Lublin
„WOŁANIE O ŁAD”
KRYTYKA ARTYSTYCZNA WOBEC
KLASYCYZUJĄCYCH TENDENCJI W SZTUCE
LAT DWUDZIESTYCH I TRZYDZIESTYCH XX WIEKU
Sztuka lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku budzi ostatnio coraz
żywsze zaciekawienie badaczy1. W latach osiemdziesiątych i na początku
obecnego dziesięciolecia odbyło się wiele wystaw prezentujących sztukę tam-
tego czasu. Chodzi tu głównie o zainteresowanie Art Deco, a także sztuką
państw totalitarnych - Włoch, Niemiec, Rosji2. W obszarze tych badań i fas-
cynacji mieści się również zainteresowanie „nowoczesnym klasycyzmem” lat
międzywojennych.
Wiele problemów przysparza jednak związana z tą tendencją terminologia.
Najwygodniej byłoby określić ją mianem „nowoczesnego klasycyzmu”, ponie-
waż przymiotnik „nowoczesny” wydaje się uniwersalny i względnie bezpiecz-
ny, choć połączenie nowoczesności z klasycznością może budzić pewne zdzi-
wienie. Jeszcze większym zaskoczeniem wydaje się używanie terminu „klasy-
cyzm awangardowy”, którym posługiwali się krytycy w latach 1904-19073.
Określenie to było stosowane w celu uwydatnienia różnicy dzielącej klasycy-
1 Z najnowszych publikacji syntetycznie ujmujących te zagadnienia należy wymienić;
E. Cowling, J. M u n d y, On Classic Ground. Picasso, Leger, de Chirico and the
New Classicism 1910-30 [kat. wyst.], Tate Gallery, London 1990; K. Silver, Vers le
retour a Vordre. L’avant-garde parisienne et la premiere guerre mondiale 1914-1925, Paris
1991; Les Realismes entre Revolution et Reaction 1919-1939 [kat. wyst.], Centre Pompidou,
Paris 1980.
2 B. H i n z, Art in the Third Reich, Oxford 1979; M. D a m u s, Sozialistischer Re-
alismus und Kunst im Nationalsozialismus, Frankfurt am Main 1981; M. C. B o w n, Art
under Stalin, Oxford 1991; K. D a v i e s, At Home in Manhattan: Modern Decorative Arts
1925 to the Depression, Yale University Art Gallery, New Haven, Conn. 1983.
3 C o w 1 i n g, M u n d y, dz. cyt., s. 18.
Tom XLVI, zeszyt 4 - 1998
DOROTA SZCZUKA
Lublin
„WOŁANIE O ŁAD”
KRYTYKA ARTYSTYCZNA WOBEC
KLASYCYZUJĄCYCH TENDENCJI W SZTUCE
LAT DWUDZIESTYCH I TRZYDZIESTYCH XX WIEKU
Sztuka lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku budzi ostatnio coraz
żywsze zaciekawienie badaczy1. W latach osiemdziesiątych i na początku
obecnego dziesięciolecia odbyło się wiele wystaw prezentujących sztukę tam-
tego czasu. Chodzi tu głównie o zainteresowanie Art Deco, a także sztuką
państw totalitarnych - Włoch, Niemiec, Rosji2. W obszarze tych badań i fas-
cynacji mieści się również zainteresowanie „nowoczesnym klasycyzmem” lat
międzywojennych.
Wiele problemów przysparza jednak związana z tą tendencją terminologia.
Najwygodniej byłoby określić ją mianem „nowoczesnego klasycyzmu”, ponie-
waż przymiotnik „nowoczesny” wydaje się uniwersalny i względnie bezpiecz-
ny, choć połączenie nowoczesności z klasycznością może budzić pewne zdzi-
wienie. Jeszcze większym zaskoczeniem wydaje się używanie terminu „klasy-
cyzm awangardowy”, którym posługiwali się krytycy w latach 1904-19073.
Określenie to było stosowane w celu uwydatnienia różnicy dzielącej klasycy-
1 Z najnowszych publikacji syntetycznie ujmujących te zagadnienia należy wymienić;
E. Cowling, J. M u n d y, On Classic Ground. Picasso, Leger, de Chirico and the
New Classicism 1910-30 [kat. wyst.], Tate Gallery, London 1990; K. Silver, Vers le
retour a Vordre. L’avant-garde parisienne et la premiere guerre mondiale 1914-1925, Paris
1991; Les Realismes entre Revolution et Reaction 1919-1939 [kat. wyst.], Centre Pompidou,
Paris 1980.
2 B. H i n z, Art in the Third Reich, Oxford 1979; M. D a m u s, Sozialistischer Re-
alismus und Kunst im Nationalsozialismus, Frankfurt am Main 1981; M. C. B o w n, Art
under Stalin, Oxford 1991; K. D a v i e s, At Home in Manhattan: Modern Decorative Arts
1925 to the Depression, Yale University Art Gallery, New Haven, Conn. 1983.
3 C o w 1 i n g, M u n d y, dz. cyt., s. 18.