DOI Artikel:
Kramiszewska, Aneta: Galeria portretowa w pałacu biskupów krakowskich w Kielcach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0078
76
ANETA KRAMISZEWSKA
Szerzej zajęli się nią Franciszek M. Sobieszczański i Władysław Łuszczkie-
wicz, którzy podjęli próbę wyjścia poza opis formalny starając się ustalić
czas powstania galerii, jej wartość artystyczną i ikonograficzną* * 3. We współ-
czesnej literaturze informację o galerii podał Katalog zabytków sztuki w Pol-
sce, wspomnieli jej istnienie Janusz Kuczyński i Jan Leszek Adamczyk4.
Opis galerii o charakterze popularyzatorskim stanowi natomiast nieodłączny
element przewodników kieleckich. Najobszerniejszy dotychczas materiał
poświęcony galerii stanowią sprawozdania z przebiegu prac konserwatorskich
wykonanych przez PP PKZ w Krakowie w latach 1966-19675.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest trzydzieści pięć portretów bisku-
pów krakowskich malowanych alfresco, tworzących fryz podstropowy, który
obiega ścianę północną, wschodnią i południową w sali jadalnej na pierw-
szym, reprezentacyjnym piętrze pałacu. Portrety przedstawiają włodarzy
krakowskich od biskupa Pawła z Przemankowa (1266-1292) do Jana Olbrach-
ta Wazy (1632-1634). Malowane są według jednego schematu - siedząca
w poręczowym krześle postać jest ujęta do kolan i zwrócona w trzech czwar-
tych do widza. Wszystkie postacie noszą identyczny ubiór - mucety w róż-
nych odcieniach zgaszonych zieleni zapinane na rząd czerwonych guziczków,
białe kołnierzyki i rokiety. Mucety kardynałów są czerwone. W górnym rogu
obrazu znajduje się herb pod kapeluszem kardynalskim, u dołu widoczny jest
blat stolika oraz skręcona w ślimak poręcz krzesła. Za postacią wyłania się
fragment zapiecka, a na stoliku spoczywa biało-złota infuła. Niektórzy biskupi
trzymają w dłoni modlitewnik lub brewiarz. Schemat ten posiada pewne
oboczności, które nie naruszając harmonii i rytmu całości wprowadzają jed-
nak pewne ożywienie kompozycji.
Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sułimierski, B. Chlebowski, W. Walewski,
t. IV, Warszawa 1883, s. 23.
3 F. Sobieszczański, Zamek biskupów krakowskich w Kielcach, „Tygodnik
Ilustrowany”, 2(1860), s. 437; W. Ł u s z c z k i e w i c z, [b. tyt.], „Sprawozdania Komisji
do Badania Historii Sztuki w Polsce”, 6(1900), s. 82-83.
4 KZSwP, t. III, Woj. Kieleckie, red. J. Z. Łoziński, B. Wolff, z. 4, Powiat kielecki, oprać.
T. Przypkowski, Warszawa 1957, s. 34, il. 70. Zamieszczona ilustracja dokumentuje wygląd
fryzu przed konserwacją. K u c z y ń s k i, dz. cyt., s. 22; Adamczyk, dz. cyt., s. 28.
5 H. G u j d a, W. Zalewski, B. Kleszczyńska, Sprawozdanie z prac
konserwatorskich przeprowadzonych w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach - poli-
chromia, PP PKZ Kraków 1967, mps; H. G u j d a, Sprawozdanie z przebiegu konserwacji
polichromii ściennej w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach, PP PKZ Kraków 1967,
mps. Do grupy opracowań konserwatorskich należy także praca L. Młyńskiej, I. Iliewa, Fryz
polichromowany w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach (Kielce 1979, mps).
ANETA KRAMISZEWSKA
Szerzej zajęli się nią Franciszek M. Sobieszczański i Władysław Łuszczkie-
wicz, którzy podjęli próbę wyjścia poza opis formalny starając się ustalić
czas powstania galerii, jej wartość artystyczną i ikonograficzną* * 3. We współ-
czesnej literaturze informację o galerii podał Katalog zabytków sztuki w Pol-
sce, wspomnieli jej istnienie Janusz Kuczyński i Jan Leszek Adamczyk4.
Opis galerii o charakterze popularyzatorskim stanowi natomiast nieodłączny
element przewodników kieleckich. Najobszerniejszy dotychczas materiał
poświęcony galerii stanowią sprawozdania z przebiegu prac konserwatorskich
wykonanych przez PP PKZ w Krakowie w latach 1966-19675.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest trzydzieści pięć portretów bisku-
pów krakowskich malowanych alfresco, tworzących fryz podstropowy, który
obiega ścianę północną, wschodnią i południową w sali jadalnej na pierw-
szym, reprezentacyjnym piętrze pałacu. Portrety przedstawiają włodarzy
krakowskich od biskupa Pawła z Przemankowa (1266-1292) do Jana Olbrach-
ta Wazy (1632-1634). Malowane są według jednego schematu - siedząca
w poręczowym krześle postać jest ujęta do kolan i zwrócona w trzech czwar-
tych do widza. Wszystkie postacie noszą identyczny ubiór - mucety w róż-
nych odcieniach zgaszonych zieleni zapinane na rząd czerwonych guziczków,
białe kołnierzyki i rokiety. Mucety kardynałów są czerwone. W górnym rogu
obrazu znajduje się herb pod kapeluszem kardynalskim, u dołu widoczny jest
blat stolika oraz skręcona w ślimak poręcz krzesła. Za postacią wyłania się
fragment zapiecka, a na stoliku spoczywa biało-złota infuła. Niektórzy biskupi
trzymają w dłoni modlitewnik lub brewiarz. Schemat ten posiada pewne
oboczności, które nie naruszając harmonii i rytmu całości wprowadzają jed-
nak pewne ożywienie kompozycji.
Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sułimierski, B. Chlebowski, W. Walewski,
t. IV, Warszawa 1883, s. 23.
3 F. Sobieszczański, Zamek biskupów krakowskich w Kielcach, „Tygodnik
Ilustrowany”, 2(1860), s. 437; W. Ł u s z c z k i e w i c z, [b. tyt.], „Sprawozdania Komisji
do Badania Historii Sztuki w Polsce”, 6(1900), s. 82-83.
4 KZSwP, t. III, Woj. Kieleckie, red. J. Z. Łoziński, B. Wolff, z. 4, Powiat kielecki, oprać.
T. Przypkowski, Warszawa 1957, s. 34, il. 70. Zamieszczona ilustracja dokumentuje wygląd
fryzu przed konserwacją. K u c z y ń s k i, dz. cyt., s. 22; Adamczyk, dz. cyt., s. 28.
5 H. G u j d a, W. Zalewski, B. Kleszczyńska, Sprawozdanie z prac
konserwatorskich przeprowadzonych w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach - poli-
chromia, PP PKZ Kraków 1967, mps; H. G u j d a, Sprawozdanie z przebiegu konserwacji
polichromii ściennej w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach, PP PKZ Kraków 1967,
mps. Do grupy opracowań konserwatorskich należy także praca L. Młyńskiej, I. Iliewa, Fryz
polichromowany w sali portretowej pałacu biskupiego w Kielcach (Kielce 1979, mps).