DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Pomiędzy a szkicem: refleksje o sposobach nauki malarstwa w średniowieczu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0025
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLVII, zeszyt 4 - 1999
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
Lublin
POMIĘDZY WZOREM A SZKICEM
REFLEKSJE O SPOSOBACH NAUKI MALARSTWA
W ŚREDNIOWIECZU
Czy poprawne jest posługiwanie się pojęciem „nauka” w kontekście malar-
stwa średniowiecznego? W pokantowskim rozumieniu tego słowa z pewnością
nie jest to słuszne. Kiedy jednak bierzemy pod uwagę wiedzę weń zawartą,
którą sztuka, w tym wypadku malarstwo, odsłania, posługujemy się kategoria-
mi nauki jako wiedzy aktualnej w danym okresie. Posiadała ona właściwy
sobie cel i metodę poznawania, z którą bezpośrednio lub pośrednio mógł być
zapoznany artysta. Rodzaje tej wiedzy dla średniowiecza są wielorakie, dla-
tego winny być rozpatrywane indywidualnie. „Nauka” może być rozumiana
również w znaczeniu uczenia się lub nauczania - nabywania sprawności war-
sztatowych, które, jak same dzieła wskazują, sięgały nieraz szczytów arty-
stycznej maestrii. Słowo „nauka” skierowane jest na przedmiot, zaś nauczanie
odnosi się do podmiotu, czyli do artysty, który owo nauczanie przyjmuje,
a zatem jest procesem wymagającym metody i odpowiedniej organizacji. Sło-
wo „nauczanie” bliskie jest pojęciu edukacji z określonym programem, w któ-
rym może pojawić się wiele innych działań dopełniających ściśle pojęty pro-
ces nauczania. W procesie edukacji uwaga skierowana jest, obok wszystkich
zadań poznawczych, także na tego, komu jest ona przekazywana, dokonuje
się zintegrowanie przedmiotu nauczania z podmiotem. W gruntownej analizie
zjawisk związanych z nauczaniem malarstwa w średniowieczu powinny zna-
leźć się aspekty mogące stworzyć w końcowym rezultacie syntezę, która dla
malarstwa późniejszych epok znalazła już trwałe miejsce w literaturze.
Wszak dla malarstwa średniowiecznego otwarte zostały również niektóre
aspekty interesującego nas problemu, czego dowodem jest chociażby między-
Tom XLVII, zeszyt 4 - 1999
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
Lublin
POMIĘDZY WZOREM A SZKICEM
REFLEKSJE O SPOSOBACH NAUKI MALARSTWA
W ŚREDNIOWIECZU
Czy poprawne jest posługiwanie się pojęciem „nauka” w kontekście malar-
stwa średniowiecznego? W pokantowskim rozumieniu tego słowa z pewnością
nie jest to słuszne. Kiedy jednak bierzemy pod uwagę wiedzę weń zawartą,
którą sztuka, w tym wypadku malarstwo, odsłania, posługujemy się kategoria-
mi nauki jako wiedzy aktualnej w danym okresie. Posiadała ona właściwy
sobie cel i metodę poznawania, z którą bezpośrednio lub pośrednio mógł być
zapoznany artysta. Rodzaje tej wiedzy dla średniowiecza są wielorakie, dla-
tego winny być rozpatrywane indywidualnie. „Nauka” może być rozumiana
również w znaczeniu uczenia się lub nauczania - nabywania sprawności war-
sztatowych, które, jak same dzieła wskazują, sięgały nieraz szczytów arty-
stycznej maestrii. Słowo „nauka” skierowane jest na przedmiot, zaś nauczanie
odnosi się do podmiotu, czyli do artysty, który owo nauczanie przyjmuje,
a zatem jest procesem wymagającym metody i odpowiedniej organizacji. Sło-
wo „nauczanie” bliskie jest pojęciu edukacji z określonym programem, w któ-
rym może pojawić się wiele innych działań dopełniających ściśle pojęty pro-
ces nauczania. W procesie edukacji uwaga skierowana jest, obok wszystkich
zadań poznawczych, także na tego, komu jest ona przekazywana, dokonuje
się zintegrowanie przedmiotu nauczania z podmiotem. W gruntownej analizie
zjawisk związanych z nauczaniem malarstwa w średniowieczu powinny zna-
leźć się aspekty mogące stworzyć w końcowym rezultacie syntezę, która dla
malarstwa późniejszych epok znalazła już trwałe miejsce w literaturze.
Wszak dla malarstwa średniowiecznego otwarte zostały również niektóre
aspekty interesującego nas problemu, czego dowodem jest chociażby między-