DOI article:
Noworyta-Kuklińska, Bożena: Ołtarz główny w Gdańskim Kościele Mariackim: problematyka badawcza
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0321
KOMUNIKATY
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLVII, zeszyt 4 - 1999
BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA
Lublin
OŁTARZ GŁÓWNY W GDAŃSKIM KOŚCIELE MARIACKIM
PROBLEMATYKA BADAWCZA
Sztuka czuje się dobrze w towarzystwie bogactwa - pisał w 1604 r. Carl van
Mander (Het Schilder-Boeck). Słowa te, odnoszące się w zasadzie do Antwerpii,
charakteryzują znakomicie także sytuację Gdańska z przełomu XV i XVI w. Miasto
dzięki łączności z Rzecząpospolitą, swoim naturalnym zapleczem, oraz licznym przy-
wilejom, otrzymanym w latach 1454, 1455 i 1457 od króla Kazimierza Jagiellończy-
ka, szybko rozwijało się gospodarczo. Jednocześnie znacząca pozycja w Związku
Miast Hanzeatyckich powodowała dynamiczny wzrost wymiany handlowej. Takie
warunki pozwalały gdańskim mieszczanom bogacić się w niezwykle szybkim tempie.
Wraz ze wzrostem zamożności patrycjatu wzrastały także jego ambicje i potrzeby
artystyczne.
W 1502 r. ukończona została budowa głównej świątyni miasta - kościoła Panny
Maryi. Świątynia pierwotnie planowana jako trójnawowy kościół bazylikowy rozrosła
się w trójnawową halę z trójnawowym halowym transeptem i takimż prezbiterium.
Już w 1473 r. rozpoczęto pracę nad znacznych rozmiarów ołtarzem głównym,
a w 1476 r. ustawiono go w niedawno ukończonym trójnawowym chórze. Jednak
musiało być wyraźnie odczuwalne poczucie dysproporcji jego dymensji w stosunku
do ogromnej przestrzeni kościoła, skoro już po trzydziestu latach rozpoczęto u pa-
pieża Leona X starania o listy odpustowe na budowę, adekwatnego rozmiarami i for-
mą artystyczną, nowego ołtarza głównego, który miał należycie akcentować centrum
świątyni.
W 1511 r. podpisana została z Mistrzem Michałem z Augsburga (od 1510 r.
obywatelem miasta Gdańska) umowa na wykonanie ołtarza głównego. Istnieje
konieczność uściślenia pewnych danych dotyczących jego życia, jak również usta-
lenie w nie budzący wątpliwości sposób zakresu wykonanych przez niego prac1.
W. W a 1 1 e r a n d, Altarkunst des Deutschordensstaates Preussen unter Diirers
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLVII, zeszyt 4 - 1999
BOŻENA NOWORYTA-KUKLIŃSKA
Lublin
OŁTARZ GŁÓWNY W GDAŃSKIM KOŚCIELE MARIACKIM
PROBLEMATYKA BADAWCZA
Sztuka czuje się dobrze w towarzystwie bogactwa - pisał w 1604 r. Carl van
Mander (Het Schilder-Boeck). Słowa te, odnoszące się w zasadzie do Antwerpii,
charakteryzują znakomicie także sytuację Gdańska z przełomu XV i XVI w. Miasto
dzięki łączności z Rzecząpospolitą, swoim naturalnym zapleczem, oraz licznym przy-
wilejom, otrzymanym w latach 1454, 1455 i 1457 od króla Kazimierza Jagiellończy-
ka, szybko rozwijało się gospodarczo. Jednocześnie znacząca pozycja w Związku
Miast Hanzeatyckich powodowała dynamiczny wzrost wymiany handlowej. Takie
warunki pozwalały gdańskim mieszczanom bogacić się w niezwykle szybkim tempie.
Wraz ze wzrostem zamożności patrycjatu wzrastały także jego ambicje i potrzeby
artystyczne.
W 1502 r. ukończona została budowa głównej świątyni miasta - kościoła Panny
Maryi. Świątynia pierwotnie planowana jako trójnawowy kościół bazylikowy rozrosła
się w trójnawową halę z trójnawowym halowym transeptem i takimż prezbiterium.
Już w 1473 r. rozpoczęto pracę nad znacznych rozmiarów ołtarzem głównym,
a w 1476 r. ustawiono go w niedawno ukończonym trójnawowym chórze. Jednak
musiało być wyraźnie odczuwalne poczucie dysproporcji jego dymensji w stosunku
do ogromnej przestrzeni kościoła, skoro już po trzydziestu latach rozpoczęto u pa-
pieża Leona X starania o listy odpustowe na budowę, adekwatnego rozmiarami i for-
mą artystyczną, nowego ołtarza głównego, który miał należycie akcentować centrum
świątyni.
W 1511 r. podpisana została z Mistrzem Michałem z Augsburga (od 1510 r.
obywatelem miasta Gdańska) umowa na wykonanie ołtarza głównego. Istnieje
konieczność uściślenia pewnych danych dotyczących jego życia, jak również usta-
lenie w nie budzący wątpliwości sposób zakresu wykonanych przez niego prac1.
W. W a 1 1 e r a n d, Altarkunst des Deutschordensstaates Preussen unter Diirers