DOI Artikel:
Materniak, Beata: Zespół portretów oraz obraz ołtarzowy Wskrzeszenie Piotrowina z kaplicy Oświęcimów przy kościele OO. Franciszkanów w Krośnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0106
104
BEATA MATERNIAK
w pamiętniku przypadającej na okres od 17 XII 1647 r. do końca 1649 r.
twórca zespołu obrazów pozostaje anonimowy. Pomysł fundacji kaplicy po-
jawił się 6 III 1647 r., po śmierci przyrodniej siostry Stanisława - Anny
Oświęcimównej zmarłej 13 I 1647 r.4
Największą oryginalność w zakresie ujęcia ikonograficznego oraz walorów
stylistycznych prezentują portrety Stanisława i Anny Oświęcimów utrzymane
w typie dworskiego, reprezentacyjnego portretu. Pozostałe wizerunki: Floria-
na, Reginy i Jana odznaczają się oprócz istotnej różnicy w zakresie ikonogra-
ficznym, niższym poziomem malarskiego przekazu, należą do nurtu tzw.
sarmackiego, a portret Barbary utrzymany jest w stylu rokokowym. Portrety
te zostały wkomponowane w sześć prostokątnych płycin w dekoracyjnej opra-
wie sztukatorskiej; dopełnia je obraz ołtarzowy ze sceną Wskrzeszenie Pio-
trowina w asyście rodziny Oświęcimów. Konsekracja kaplicy miała miejsce
8 X 1648 r.5, co pozwala sądzić, że cały zespół obrazów powstał w czasie
od 6 III 1647 do 8 X 1648 r.
Zespół malarski z kaplicy Oświęcimów nie doczekał się dotąd opracowa-
nia, które szerzej rozpatrywałoby problem proweniencji artystycznej i au-
torstwa. Krótkie wzmianki o obrazach zamieszczone były jedynie w obrębie
prac syntetycznych. Pierwsza wzmianka na temat portretów Oświęcimów oraz
obrazu ołtarzowego pochodzi z 1786 r. z dzieła Alojzego Kuropatnickiego
Geografia albo dokładny opis Królestwa Galicji i Lodomerii6. Dalsze lako-
niczne wiadomości, ograniczające się do stwierdzenia istnienia obrazów poja-
wiają się w XIX-wiecznych publikacjach tematycznie poświęconych geografii
Galicji, jej zabytkom oraz miłości Stanisława i Anny7. Żegota Pauli do opisu
wystroju kaplicy Oświęcimów wprowadza legendarny przekaz o rzekomym
4 O ś w i ę c i m, Diariusz z lat 1643-1651, s. 976.
'Śnieżyńska-Stolot, Stolo t, Katalog zabytków, s. 89.
6 Przemyśl 1786, s. 44.
7 Cyrkuł jasielski, „Gazeta Lwowska”, 1812, nr 19, s. 153; F. Siarczyński, Do
nowego redaktora, „Rozmaitości”, 1827, nr 1, s. 2; S. J a s z o w s k i, Miasta sławniejsze
i szczególniejsze miejsca w Galicji, „Rozmaitości”, 1831, nr 23, s. 180-181: M. Baliński,
T. L i p i ń s k i, Starożytności Królestwa Polskiego, Warszawa 1845, t. II, cz. 2, s. 688;
M. Stęczyński, Okolice Galicji, Kraków 1847. z. 11, s. 12: H. S t u p n i c k i,
Galicja pod względem geograficzno-topograficznym, Lwów 1849, s. 47; J. Łepkowski,
Z podróży archeologicznej po jasielskim, „Czas” 1852, s. 136: tenże, Okolice Krosna,
Kraków 1852, s. 7-12: L. S i e m i ń s k i, Opis podkarpackich okolic, „Tygodnik Ilustrowa-
ny”, 3(1861), s. 114: B. P o t o c k i, Wspomnienia z okolic Krosna 1869, Ossolineum rkp.
2250; J. G o r d o n, Zwalisko zamku w Odrzykoniu i grób Oświęcimów w Krośnie, w: Szkice
i notatki, Lwów 1 870, s. 6; I. N y c z, Prawdziwa historyczna opowieść o Stanisławie i Annie
Oświęcimach z Kunowy, Kraków 1873, s. 2.
BEATA MATERNIAK
w pamiętniku przypadającej na okres od 17 XII 1647 r. do końca 1649 r.
twórca zespołu obrazów pozostaje anonimowy. Pomysł fundacji kaplicy po-
jawił się 6 III 1647 r., po śmierci przyrodniej siostry Stanisława - Anny
Oświęcimównej zmarłej 13 I 1647 r.4
Największą oryginalność w zakresie ujęcia ikonograficznego oraz walorów
stylistycznych prezentują portrety Stanisława i Anny Oświęcimów utrzymane
w typie dworskiego, reprezentacyjnego portretu. Pozostałe wizerunki: Floria-
na, Reginy i Jana odznaczają się oprócz istotnej różnicy w zakresie ikonogra-
ficznym, niższym poziomem malarskiego przekazu, należą do nurtu tzw.
sarmackiego, a portret Barbary utrzymany jest w stylu rokokowym. Portrety
te zostały wkomponowane w sześć prostokątnych płycin w dekoracyjnej opra-
wie sztukatorskiej; dopełnia je obraz ołtarzowy ze sceną Wskrzeszenie Pio-
trowina w asyście rodziny Oświęcimów. Konsekracja kaplicy miała miejsce
8 X 1648 r.5, co pozwala sądzić, że cały zespół obrazów powstał w czasie
od 6 III 1647 do 8 X 1648 r.
Zespół malarski z kaplicy Oświęcimów nie doczekał się dotąd opracowa-
nia, które szerzej rozpatrywałoby problem proweniencji artystycznej i au-
torstwa. Krótkie wzmianki o obrazach zamieszczone były jedynie w obrębie
prac syntetycznych. Pierwsza wzmianka na temat portretów Oświęcimów oraz
obrazu ołtarzowego pochodzi z 1786 r. z dzieła Alojzego Kuropatnickiego
Geografia albo dokładny opis Królestwa Galicji i Lodomerii6. Dalsze lako-
niczne wiadomości, ograniczające się do stwierdzenia istnienia obrazów poja-
wiają się w XIX-wiecznych publikacjach tematycznie poświęconych geografii
Galicji, jej zabytkom oraz miłości Stanisława i Anny7. Żegota Pauli do opisu
wystroju kaplicy Oświęcimów wprowadza legendarny przekaz o rzekomym
4 O ś w i ę c i m, Diariusz z lat 1643-1651, s. 976.
'Śnieżyńska-Stolot, Stolo t, Katalog zabytków, s. 89.
6 Przemyśl 1786, s. 44.
7 Cyrkuł jasielski, „Gazeta Lwowska”, 1812, nr 19, s. 153; F. Siarczyński, Do
nowego redaktora, „Rozmaitości”, 1827, nr 1, s. 2; S. J a s z o w s k i, Miasta sławniejsze
i szczególniejsze miejsca w Galicji, „Rozmaitości”, 1831, nr 23, s. 180-181: M. Baliński,
T. L i p i ń s k i, Starożytności Królestwa Polskiego, Warszawa 1845, t. II, cz. 2, s. 688;
M. Stęczyński, Okolice Galicji, Kraków 1847. z. 11, s. 12: H. S t u p n i c k i,
Galicja pod względem geograficzno-topograficznym, Lwów 1849, s. 47; J. Łepkowski,
Z podróży archeologicznej po jasielskim, „Czas” 1852, s. 136: tenże, Okolice Krosna,
Kraków 1852, s. 7-12: L. S i e m i ń s k i, Opis podkarpackich okolic, „Tygodnik Ilustrowa-
ny”, 3(1861), s. 114: B. P o t o c k i, Wspomnienia z okolic Krosna 1869, Ossolineum rkp.
2250; J. G o r d o n, Zwalisko zamku w Odrzykoniu i grób Oświęcimów w Krośnie, w: Szkice
i notatki, Lwów 1 870, s. 6; I. N y c z, Prawdziwa historyczna opowieść o Stanisławie i Annie
Oświęcimach z Kunowy, Kraków 1873, s. 2.