DOI article:
Skrzydlewska, Beata: Działalność inwentaryzacyjna muzeum diecezjalnego w Płocku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0187
DZIAŁALNOŚĆ INWENTARYZACYJNA MUZEUM DIECEZJALNEGO W PŁOCKU 185
nywanie spisów inwentaryzacyjnych celem rozeznania się w wielkości zasobu
zabytkowego, przygotowywanie tak, by odpowiadały kryteriom naukowym,
zalecano w prawie XX wiecznym. W tym względzie kościelne prawo polskie
wyprzedziło obowiązujący od roku 1918 Kodeks Prawa Kanonicznego* 11.
Pod kierunkiem biskupa płockiego Apolinarego Wnukowskiego (1904-1908)
w zmodyfikowanych prawach diecezjalnych polecono powołanemu komitetowi
diecezjalnemu wizytowanie wszystkich zabytkowych kościołów celem sporzą-
dzenia ich fotografii i opisów28. Istotnie, podejmowano próby przeprowadze-
nia takiej inwentaryzacji już na początku lat dwudziestych XX w. Wykonaw-
cą tych prac był ksiądz Władysław Turowski. Zachowały się sporządzone
przez niego nieliczne fotografie i narysowane jego ręką w 1922 r. plany
ciekawszych pod względem zabytkowym plebani29.
W 1924 r. Papieska Komisja Centralna do Spraw Sztuki Kościelnej roze-
słała do wszystkich diecezji Rozporządzenia papieskie w przedmiocie sztuki
kościelnej obligując tym samym powołane na mocy powyższego aktu prawo-
dawczego Komisje Diecezjalne do ułożenia inwentarza dzieł sztuki. Wyzna-
czono grupę osób zajmujących się profesjonalnie ochranianiem zabytków.
Wybrano więc do tych prac ks. Aleksandra Dmochowskiego, który, po obję-
ciu funkcji dyrektora i na mocy wydanego w 1928 r. Statutu Muzeum Diecez-
jalnego w Płocku, zobowiązany był do stałego członkostwa w Komisji Kon-
serwatorskiej Diecezjalnej i do objęcia funkcji głównego redaktora inwenta-
rza'0. Na fotografa wyznaczono ks. Władysława Turowskiego31.
Przed rozpoczęciem prac zaprojektowano zinwentaryzowanie 260 parafii
na terenie diecezji płockiej32. Inwentaryzację przeprowadzano w miesiącach
letnich. Z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem rozsyłano do proboszczów sto-
sowne pismo w imieniu Komisji Konserwatorskiej informując o planach prac
inwentaryzatorskich Po wykonaniu prac w terenie, po powrocie do Płocka
27 Codex Iuris Canonici, Roma 1918.
"x Leges dioecesanae, Płock 1906, pkt. 1, s. 14.
"7 Były to plebanie w: Chełmicy, Dobrzyniu n. Wisłą w Gołyminie, Karnkowie, Klukowie,
Krasnem, Lipnie, Lekowie, Łopacinie, Łysakowie, Mokowie, Nasielsku, Obrytem, Opiniogórze,
Osieku, Ostrowitem, Pałukach, Strzygach, Szpetalu, Tłuchowie, Wielgiem, Woli Mystkowskiej,
Zadusznikach, Zeńboku i Zielonej Ciechanowskiej; zob. Tabela s. 188.
1(1 Statut, pkt VII, s. 5-6; K n a p i ń s k i, dz. cyt., s. 112.
11 K n a p i ń s k i, dz. cyt., s. 111-112.
Księgi inwentaryzacyjne Zabytków i Dzieł Sztuki Diecezji Płockiej, AMDwPł; zob.
Tabela.
„Do Wielebnego Księdza Proboszcza parafii [...] Diecezjalna Komisja Konserwatorska
uprzejmie zawiadamia, że Ks. Kanonik Aleksander Dmochowski, członek Diecezjalnej Kom.
nywanie spisów inwentaryzacyjnych celem rozeznania się w wielkości zasobu
zabytkowego, przygotowywanie tak, by odpowiadały kryteriom naukowym,
zalecano w prawie XX wiecznym. W tym względzie kościelne prawo polskie
wyprzedziło obowiązujący od roku 1918 Kodeks Prawa Kanonicznego* 11.
Pod kierunkiem biskupa płockiego Apolinarego Wnukowskiego (1904-1908)
w zmodyfikowanych prawach diecezjalnych polecono powołanemu komitetowi
diecezjalnemu wizytowanie wszystkich zabytkowych kościołów celem sporzą-
dzenia ich fotografii i opisów28. Istotnie, podejmowano próby przeprowadze-
nia takiej inwentaryzacji już na początku lat dwudziestych XX w. Wykonaw-
cą tych prac był ksiądz Władysław Turowski. Zachowały się sporządzone
przez niego nieliczne fotografie i narysowane jego ręką w 1922 r. plany
ciekawszych pod względem zabytkowym plebani29.
W 1924 r. Papieska Komisja Centralna do Spraw Sztuki Kościelnej roze-
słała do wszystkich diecezji Rozporządzenia papieskie w przedmiocie sztuki
kościelnej obligując tym samym powołane na mocy powyższego aktu prawo-
dawczego Komisje Diecezjalne do ułożenia inwentarza dzieł sztuki. Wyzna-
czono grupę osób zajmujących się profesjonalnie ochranianiem zabytków.
Wybrano więc do tych prac ks. Aleksandra Dmochowskiego, który, po obję-
ciu funkcji dyrektora i na mocy wydanego w 1928 r. Statutu Muzeum Diecez-
jalnego w Płocku, zobowiązany był do stałego członkostwa w Komisji Kon-
serwatorskiej Diecezjalnej i do objęcia funkcji głównego redaktora inwenta-
rza'0. Na fotografa wyznaczono ks. Władysława Turowskiego31.
Przed rozpoczęciem prac zaprojektowano zinwentaryzowanie 260 parafii
na terenie diecezji płockiej32. Inwentaryzację przeprowadzano w miesiącach
letnich. Z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem rozsyłano do proboszczów sto-
sowne pismo w imieniu Komisji Konserwatorskiej informując o planach prac
inwentaryzatorskich Po wykonaniu prac w terenie, po powrocie do Płocka
27 Codex Iuris Canonici, Roma 1918.
"x Leges dioecesanae, Płock 1906, pkt. 1, s. 14.
"7 Były to plebanie w: Chełmicy, Dobrzyniu n. Wisłą w Gołyminie, Karnkowie, Klukowie,
Krasnem, Lipnie, Lekowie, Łopacinie, Łysakowie, Mokowie, Nasielsku, Obrytem, Opiniogórze,
Osieku, Ostrowitem, Pałukach, Strzygach, Szpetalu, Tłuchowie, Wielgiem, Woli Mystkowskiej,
Zadusznikach, Zeńboku i Zielonej Ciechanowskiej; zob. Tabela s. 188.
1(1 Statut, pkt VII, s. 5-6; K n a p i ń s k i, dz. cyt., s. 112.
11 K n a p i ń s k i, dz. cyt., s. 111-112.
Księgi inwentaryzacyjne Zabytków i Dzieł Sztuki Diecezji Płockiej, AMDwPł; zob.
Tabela.
„Do Wielebnego Księdza Proboszcza parafii [...] Diecezjalna Komisja Konserwatorska
uprzejmie zawiadamia, że Ks. Kanonik Aleksander Dmochowski, członek Diecezjalnej Kom.