DOI article:
Skrzydlewska, Beata: Działalność inwentaryzacyjna muzeum diecezjalnego w Płocku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27562#0189
DZIAŁALNOŚĆ INWENTARYZACYJNA MUZEUM DIECEZJALNEGO W PŁOCKU 187
tekst. Umieszczano tam historię parafii, opisy miejscowych zwyczajów,
następnie gruntowny opis kościoła z przytoczeniem (jeśli takowe istniały)
opisów archiwalnych dotyczących obiektu, lub opisów kościoła stojącego
wcześniej na miejscu obecnego. Następnie każdy interesujący obiekt ruchomy
otrzymywał fachowy opis inwentaryzacyjny. W opisach inwentaryzacyjnych
nie pomijano ciekawszych obiektów świeckich, nie związanych z kultem, jeśli
takowe na terenie danej parafii się znajdowały. Tekst przeplatany był ponu-
merowanymi fotografiami przyklejanymi do kart szarych. Część druga teki,
składająca się z rozkładanej „koperty”, zawierała szczegółowe plany opisy-
wanych obiektów. Zamieszczano tutaj plany sytuacyjne, przekrój pionowy
obiektu, przekrój poziomy, uwzględniano plany sklepień i szkice z natury
różnych stron kościoła. W sumie zinwentaryzowano do czasu wybuchu II
wojny światowej 141 parafii, do ksiąg inwentarzowych przepisano w całości
3836. Rezultatem tej inwentaryzacji było pozyskanie wielu zbiorów dla Mu-
zeum, uratowanie innych przed dewastacją, a także wyczulanie społeczeństwa,
na łamach prasy, na ochronę obiektów37. W tym ostatnim punkcie ducho-
wieństwo płockie wywiązało się z zalecenia Stolicy Apostolskiej o dbanie
i wyrabianie smaku artystycznego, m.in. przez publikację odpowiednich arty-
kułów38. Diecezja w Płocku, była jedyną diecezją w Polsce, która
wywiązała się z rozporządzenia Piusa XI. Aktualnie przeprowadzanie
inwentaryzacji obiektów sakralnych dokonywane jest sporadycznie, choć
instrukcja opracowywania chociażby kart ewidencyjnych Ośrodka Dokumenta-
cji Zabytków ma pełne zastosowanie do zabytków sztuki kościelnej, a wyko-
nanie takiej dokumentacji jest obowiązkiem wynikającym z Kodeksu Prawa
Kanonicznego39.
36 Zob. Tabela.
37 W latach 1935-1938 na łamach miesięcznika „Życie Mazowsza” ks. A. Dmochowski
redagował dział pod nazwą „Z teki inwentaryzacyjnej «Mazowsza Płockiego»”: „Życie Mazow-
sza”, 1(1935), nr 1, s. 20-24; nr 2, s. 57-58; nr 3, s. 84-86; nr 4, s. 122-124; nr 6, s. 178-181;
nr 9/10, s. 263-264; nr 11, s. 283-284; nr 12, s. 309-311; 2(1938), nr 1, s. 19-20; nr 2,
s. 33-34; nr 3, s. 53-54; nr 4/5, s. 108; nr 6, s. 113; nr 7, s. 140-141; nr 8/9, s. 165-167;
nr 10/11, s. 191-193; nr 12, s. 202-203; 3(1937), nr 1, s. 17-18; nr 2, s. 38-39; nr 3, s. 58-59;
nr 4/6, s. 69-70; nr 7/8, s. 107; nr 9/10, s. 127; nr 11, s. 176-177; nr 12, s. 196-197;
A. Dmochowski, Stan Muzeum Diecezjalnego w Płocku oraz postęp inwentaryzacji
zabytków, „Miesięcznik Pasterski Płocki”, 29(1934), nr 1, s. 43-44.
38 Pius XI, pkt. 5, s. 5.
39 Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984, kanon 1283, pkt. 2; Skrzydlew-
ska, dz. cyt., s. 38.
tekst. Umieszczano tam historię parafii, opisy miejscowych zwyczajów,
następnie gruntowny opis kościoła z przytoczeniem (jeśli takowe istniały)
opisów archiwalnych dotyczących obiektu, lub opisów kościoła stojącego
wcześniej na miejscu obecnego. Następnie każdy interesujący obiekt ruchomy
otrzymywał fachowy opis inwentaryzacyjny. W opisach inwentaryzacyjnych
nie pomijano ciekawszych obiektów świeckich, nie związanych z kultem, jeśli
takowe na terenie danej parafii się znajdowały. Tekst przeplatany był ponu-
merowanymi fotografiami przyklejanymi do kart szarych. Część druga teki,
składająca się z rozkładanej „koperty”, zawierała szczegółowe plany opisy-
wanych obiektów. Zamieszczano tutaj plany sytuacyjne, przekrój pionowy
obiektu, przekrój poziomy, uwzględniano plany sklepień i szkice z natury
różnych stron kościoła. W sumie zinwentaryzowano do czasu wybuchu II
wojny światowej 141 parafii, do ksiąg inwentarzowych przepisano w całości
3836. Rezultatem tej inwentaryzacji było pozyskanie wielu zbiorów dla Mu-
zeum, uratowanie innych przed dewastacją, a także wyczulanie społeczeństwa,
na łamach prasy, na ochronę obiektów37. W tym ostatnim punkcie ducho-
wieństwo płockie wywiązało się z zalecenia Stolicy Apostolskiej o dbanie
i wyrabianie smaku artystycznego, m.in. przez publikację odpowiednich arty-
kułów38. Diecezja w Płocku, była jedyną diecezją w Polsce, która
wywiązała się z rozporządzenia Piusa XI. Aktualnie przeprowadzanie
inwentaryzacji obiektów sakralnych dokonywane jest sporadycznie, choć
instrukcja opracowywania chociażby kart ewidencyjnych Ośrodka Dokumenta-
cji Zabytków ma pełne zastosowanie do zabytków sztuki kościelnej, a wyko-
nanie takiej dokumentacji jest obowiązkiem wynikającym z Kodeksu Prawa
Kanonicznego39.
36 Zob. Tabela.
37 W latach 1935-1938 na łamach miesięcznika „Życie Mazowsza” ks. A. Dmochowski
redagował dział pod nazwą „Z teki inwentaryzacyjnej «Mazowsza Płockiego»”: „Życie Mazow-
sza”, 1(1935), nr 1, s. 20-24; nr 2, s. 57-58; nr 3, s. 84-86; nr 4, s. 122-124; nr 6, s. 178-181;
nr 9/10, s. 263-264; nr 11, s. 283-284; nr 12, s. 309-311; 2(1938), nr 1, s. 19-20; nr 2,
s. 33-34; nr 3, s. 53-54; nr 4/5, s. 108; nr 6, s. 113; nr 7, s. 140-141; nr 8/9, s. 165-167;
nr 10/11, s. 191-193; nr 12, s. 202-203; 3(1937), nr 1, s. 17-18; nr 2, s. 38-39; nr 3, s. 58-59;
nr 4/6, s. 69-70; nr 7/8, s. 107; nr 9/10, s. 127; nr 11, s. 176-177; nr 12, s. 196-197;
A. Dmochowski, Stan Muzeum Diecezjalnego w Płocku oraz postęp inwentaryzacji
zabytków, „Miesięcznik Pasterski Płocki”, 29(1934), nr 1, s. 43-44.
38 Pius XI, pkt. 5, s. 5.
39 Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984, kanon 1283, pkt. 2; Skrzydlew-
ska, dz. cyt., s. 38.