DOI article:
Filarska, Barbara; Iwaszkiewicz-Wronikowska, Bożena: Chrześcijańska topografia Mediolanu w IV wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27406#0140
138
BARBARA FILARSKA, BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
Auzoniusz pisał też o teatrze z czasów Augusta, z którego zachowały się
zaledwie resztki w pobliżu Porta Vercellina16. Amfiteatr mediolański,
0 którym Auzoniusz nie wspomina, być może dlatego, że opis poety dotyczył
tylko miasta intra muros, zbudowany w I-II w. n.e. za Porta Ticinensis,
należał do największych (155 x 120 m) tego typu budowli. Nie wiadomo, kto
1 kiedy zaczął jego rozbiórkę. Wiemy natomiast, że z bloków amfiteatru
wybudowano podium, na którym stanęła Bazylika S. Lorenzo (są widoczne
pod kaplicami S. Aquilino i S. Ippolito). Wykorzystano je też do rekon-
strukcji murów miejskich, uszkodzonych podczas najazdu Wizygotów pod
wodzą Alaryka na początku V wieku17.
Największe termy Mediolanu, zwane Herkulejskimi (o powierzchni ok.
4500 m kw.), powstały w dzielnicy wschodniej, którą w obręb murów włą-
czono w czasach Maksymiana18 19. Z pozostałości budowli magazynowych
(horrea) można wnioskować, że były analogiczne do wznoszonych w IV wie-
ku w Trewirze i w Akwilei10.
Jedną z najbardziej monumentalnych i prestiżowych mediolańskich kon-
strukcji późnoantycznych były z pewnością portyki, wybudowane około 381
roku, prawdopodobnie z polecenia Gracjana20, wzdłuż 600-metrowej długo-
ści drogi wiodącej w kierunku Rzymu (Via Romana)21.
Poza murami, przy głównych drogach wychodzących z miasta, znajdowały
się nekropole, z których kilka częściowo odsłonili archeolodzy: przy decu-
manus maximus, którego przedłużeniem była droga prowadząca w kierunku
Rzymu (corso di Porta Romana), przy drodze do Ticinum, oraz za Porta
16 Pod obecnym budynkiem giełdy (Piazza degli Affari) - zob. Lusuardi Siena,
art. cyt., s. 222-224.
17 L u s u a r d i Siena, art. cyt., s. 211.
18 Fragmenty założeń termalnych znaleziono w latach 60. XX wieku między Corso Vit-
torio Emanuele i Corso Europa. Pamięć o istnieniu term przetrwała też w nazwie ulicy via
Bagnera. Na skrzyżowaniu via Torino i S. Maria alla Valle odsłonięto basen i pozostałości
konstrukcji termalnej z „suspensurae”. Wątpliwości co do indentyfikacji z Herkulejskimi - zob.
Lusuardi Siena, art. cyt., s. 224-226.
19 M. M i r a b e 1 1 a R o b e r t i, Architettura civile tardoantica fra Milano
e Aquileia, w: Aquileia e Milano, s. 164 n.
20 Wykopaliska z 1984 roku potwierdziły datowanie łuku na trzecią ćwierć IV wieku -
zob. D. Caporusso, Corso di Porta Romana - via Lamarmora, „Notiziario della
Soprintendenza Archeologica della Lombardia 1983”, 1984, s. 94-96.
21 Zob. D. Caporusso, Corso di Porta Romana, „Notiziario della Soprintendenza
Archeologica della Lombardia 1982”, 1983, s. 88-90; D. Caporusso, A. Perin,
Ricostruzione grafica ipotetica della via porticata nel IV sec. d. C., „Notiziario della
Soprintendenza Archeologica della Lombardia 1983”, 1984, s. 96-98.
BARBARA FILARSKA, BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
Auzoniusz pisał też o teatrze z czasów Augusta, z którego zachowały się
zaledwie resztki w pobliżu Porta Vercellina16. Amfiteatr mediolański,
0 którym Auzoniusz nie wspomina, być może dlatego, że opis poety dotyczył
tylko miasta intra muros, zbudowany w I-II w. n.e. za Porta Ticinensis,
należał do największych (155 x 120 m) tego typu budowli. Nie wiadomo, kto
1 kiedy zaczął jego rozbiórkę. Wiemy natomiast, że z bloków amfiteatru
wybudowano podium, na którym stanęła Bazylika S. Lorenzo (są widoczne
pod kaplicami S. Aquilino i S. Ippolito). Wykorzystano je też do rekon-
strukcji murów miejskich, uszkodzonych podczas najazdu Wizygotów pod
wodzą Alaryka na początku V wieku17.
Największe termy Mediolanu, zwane Herkulejskimi (o powierzchni ok.
4500 m kw.), powstały w dzielnicy wschodniej, którą w obręb murów włą-
czono w czasach Maksymiana18 19. Z pozostałości budowli magazynowych
(horrea) można wnioskować, że były analogiczne do wznoszonych w IV wie-
ku w Trewirze i w Akwilei10.
Jedną z najbardziej monumentalnych i prestiżowych mediolańskich kon-
strukcji późnoantycznych były z pewnością portyki, wybudowane około 381
roku, prawdopodobnie z polecenia Gracjana20, wzdłuż 600-metrowej długo-
ści drogi wiodącej w kierunku Rzymu (Via Romana)21.
Poza murami, przy głównych drogach wychodzących z miasta, znajdowały
się nekropole, z których kilka częściowo odsłonili archeolodzy: przy decu-
manus maximus, którego przedłużeniem była droga prowadząca w kierunku
Rzymu (corso di Porta Romana), przy drodze do Ticinum, oraz za Porta
16 Pod obecnym budynkiem giełdy (Piazza degli Affari) - zob. Lusuardi Siena,
art. cyt., s. 222-224.
17 L u s u a r d i Siena, art. cyt., s. 211.
18 Fragmenty założeń termalnych znaleziono w latach 60. XX wieku między Corso Vit-
torio Emanuele i Corso Europa. Pamięć o istnieniu term przetrwała też w nazwie ulicy via
Bagnera. Na skrzyżowaniu via Torino i S. Maria alla Valle odsłonięto basen i pozostałości
konstrukcji termalnej z „suspensurae”. Wątpliwości co do indentyfikacji z Herkulejskimi - zob.
Lusuardi Siena, art. cyt., s. 224-226.
19 M. M i r a b e 1 1 a R o b e r t i, Architettura civile tardoantica fra Milano
e Aquileia, w: Aquileia e Milano, s. 164 n.
20 Wykopaliska z 1984 roku potwierdziły datowanie łuku na trzecią ćwierć IV wieku -
zob. D. Caporusso, Corso di Porta Romana - via Lamarmora, „Notiziario della
Soprintendenza Archeologica della Lombardia 1983”, 1984, s. 94-96.
21 Zob. D. Caporusso, Corso di Porta Romana, „Notiziario della Soprintendenza
Archeologica della Lombardia 1982”, 1983, s. 88-90; D. Caporusso, A. Perin,
Ricostruzione grafica ipotetica della via porticata nel IV sec. d. C., „Notiziario della
Soprintendenza Archeologica della Lombardia 1983”, 1984, s. 96-98.