Rocznik Historii Sztuki (19.1992)

48

JANUSZ S. PASIERB

1. Legendarium andegaweńskie, żywot św. Stanisława,
miniatura I: Stanizlai ąuomodo fuit electus in episcopum

ze względów formalnych, czyni ona z niego postać najsilniej kolorystycznie zaakcentowaną, jako głów-
nego bohatera wydarzenia. Na ornat wyłożony jest humerał ozdobiony parurą malowaną matowo
złotem. Od X w. humerał nakładano na głowę i opuszczano na ornat tak właśnie: jak kaptur. Zdobienia
ze złota i drogich kamieni czyniły wyrazistszą jego symbolikę jako hełmu mającego osłaniać liturga przed
podstępami szatana. Konsekrator umieszcza na głowie Stanisława mitrę. Jest to topos ikonograficzny
właściwy dla miniaturzysty zdobiącego Legendarium: w ten sam sposób pokazana jest sakra biskupia
św. Klemensa na fol. 58r.

Nie można jednak nie zauważyć tu echa sporu o inwestyturę. Sposób zredagowania tej sceny w Legen-
darium wyraźnie chce podkreślić ściśle religijne posłannictwo biskupa Stanisława. Otacza go w chwili
przyjmowania sakry samo duchowieństwo, nie ma tu też insygniów, jakimi dokonywał inwestytury
władca: pastorału i pierścienia. Wyraźnym akcentem sakralnym jest także ustawiony na jednym stopniu
ołtarz z błękitnym antependium; na białym obrusie widnieje malowany matowo złotem romański kielich
umieszczony na wysokości głowy Świętego. Kielich oznacza w Nowym Testamencie udział w męce
i śmierci Chrystusa. Obok czerwonego ornatu ten wyeksponowany kielich zawiera wyraźną zapowiedź