DOI Artikel:
Kempe, Antje: Etos wojskowy i drogi kariery: o dwóch nagrobkach marszałka Melchiora von Hatzfeldta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0077
O DWÓCH NAGROBKACH MARSZAŁKA MELCHIORA VON HATZFELDTA
71
1. Portret Melchiora von Hatzfeldta, miedzioryt, po 1641,
wg: J. Breuer, Die kultur- und kunsthistorische Bedeutung
des Hatzfeld-Grabmals in Laudenbach, „Denkmalpflege
in Baden-Wurttemberg: Nachrichtenblatt des Landesdenkmalamtes",
31, 2002, z. 4, s. 208, il. 1
przyczynił się bowiem także jego brat Franciszek jako książę-biskup w Wiirzburgu i Bambergu, podczas gdy
drugi brat Hermann był raczej administratorem dóbr.
Ocena osobowości Hatzfeldta wypada w badaniach historycznych bardzo różnie, szczególnie jeśli
chodzi o jego stosunek to religii i pozycję, jaką zajął w sporach wyznaniowych9. Ostatecznie można mu
jednak przypisać umiarkowanie i pragmatyzm przy wykonywaniu narzuconego przez władców Śląska prawa
reformacyjnego10. Jego uzdolnienia jako wodza są oceniane z pewną rezerwą i nie jest on zaliczany do wy-
jątkowych i znaczących dowódców11. W opinii współczesnych Hatzfeldt wydawał się uchodzić za osobę
9 J. R o g a 11 a von Biberstein, Adelsherrschaft und Adelskultur in Deutschland, Frankfurt am Main u. a. 1991, s. 204.
Widać to szczególnie w bezpośredniej wypowiedzi Juliusa Krebsa. Jako dowód pobożności Hatzfeldta można traktować jego pier-
wotny testament, w którym rozporządził „dla Loreto lampę z czystego złota i kamieni za tysiąc dukatów... Srebrną lampę za 600
talarów, która powinna pójść do Maria-Zell koło Wiednia i do nowo wybudowanej Kaplicy a la Loretano w Pradze, jako fundację
ku czci świętej Matki Boskiej, item fundację oleju, aby ciągle mogło palić się światło wieczne" („fur Loreto eine tausend Dukaten
schwere Lampe aus klarem Gold nebst Steinen ... Je eine silberne Lampe zu 600 Reichstalern soli nach Maria-Zell hinter Wien und
in das neugebaute Sacell a la Loretano zu Prag kommen, ais Stiftung zu Ehren der heiligen Gottsgebârerin, item eine Stiftung zu
dem Ole, damit stets Licht gehalten werden konne") - cyt. za Krebs, Aus dem Leben..., 1926, s. 237.
10 Por. też D e v e n t e r, op. cit., s. 73.
11 J.-P Findeisen, Der DreifSigjàhrige Krieg. Eine Epoche in Lebensbildern, Graz, Wien, Koln 1998, s. 457. Findeisen
wyciąga następujący wniosek: „Zwracająca uwagę skromność, pedantyczne poczucie porządku oraz solidne umiejętności jako
wodza wyróżniały go spośród wielu condottieri. Nie należał on jednak do znaczących dowódców swojego czasu". („Auffallende
persônliche Bediirfnislosigkeit, pedantischer Ordnungssinn und gediegenes Kónnen ais Heerfuhrer hoben ihn aus der Masse der
Condottieri heraus. Aber er zahlte dennoch kaum zu den bedeutenden Feldherren seiner Zeit").
71
1. Portret Melchiora von Hatzfeldta, miedzioryt, po 1641,
wg: J. Breuer, Die kultur- und kunsthistorische Bedeutung
des Hatzfeld-Grabmals in Laudenbach, „Denkmalpflege
in Baden-Wurttemberg: Nachrichtenblatt des Landesdenkmalamtes",
31, 2002, z. 4, s. 208, il. 1
przyczynił się bowiem także jego brat Franciszek jako książę-biskup w Wiirzburgu i Bambergu, podczas gdy
drugi brat Hermann był raczej administratorem dóbr.
Ocena osobowości Hatzfeldta wypada w badaniach historycznych bardzo różnie, szczególnie jeśli
chodzi o jego stosunek to religii i pozycję, jaką zajął w sporach wyznaniowych9. Ostatecznie można mu
jednak przypisać umiarkowanie i pragmatyzm przy wykonywaniu narzuconego przez władców Śląska prawa
reformacyjnego10. Jego uzdolnienia jako wodza są oceniane z pewną rezerwą i nie jest on zaliczany do wy-
jątkowych i znaczących dowódców11. W opinii współczesnych Hatzfeldt wydawał się uchodzić za osobę
9 J. R o g a 11 a von Biberstein, Adelsherrschaft und Adelskultur in Deutschland, Frankfurt am Main u. a. 1991, s. 204.
Widać to szczególnie w bezpośredniej wypowiedzi Juliusa Krebsa. Jako dowód pobożności Hatzfeldta można traktować jego pier-
wotny testament, w którym rozporządził „dla Loreto lampę z czystego złota i kamieni za tysiąc dukatów... Srebrną lampę za 600
talarów, która powinna pójść do Maria-Zell koło Wiednia i do nowo wybudowanej Kaplicy a la Loretano w Pradze, jako fundację
ku czci świętej Matki Boskiej, item fundację oleju, aby ciągle mogło palić się światło wieczne" („fur Loreto eine tausend Dukaten
schwere Lampe aus klarem Gold nebst Steinen ... Je eine silberne Lampe zu 600 Reichstalern soli nach Maria-Zell hinter Wien und
in das neugebaute Sacell a la Loretano zu Prag kommen, ais Stiftung zu Ehren der heiligen Gottsgebârerin, item eine Stiftung zu
dem Ole, damit stets Licht gehalten werden konne") - cyt. za Krebs, Aus dem Leben..., 1926, s. 237.
10 Por. też D e v e n t e r, op. cit., s. 73.
11 J.-P Findeisen, Der DreifSigjàhrige Krieg. Eine Epoche in Lebensbildern, Graz, Wien, Koln 1998, s. 457. Findeisen
wyciąga następujący wniosek: „Zwracająca uwagę skromność, pedantyczne poczucie porządku oraz solidne umiejętności jako
wodza wyróżniały go spośród wielu condottieri. Nie należał on jednak do znaczących dowódców swojego czasu". („Auffallende
persônliche Bediirfnislosigkeit, pedantischer Ordnungssinn und gediegenes Kónnen ais Heerfuhrer hoben ihn aus der Masse der
Condottieri heraus. Aber er zahlte dennoch kaum zu den bedeutenden Feldherren seiner Zeit").