Rocznik Historii Sztuki (34.2009)

Rocznik Historii Sztuki, tom XXXIV
Wydawnictwo Neriton, 2009

UWE SCHNEIDER, GERT GRÓNING

FACHGEBIET GARTENKULTUR UND FREIRAUMENTWICKLUNG
INSTITUT FUR GESCHICHTE UND THEORIE DER GESTALTUNG,
UNIVERSITÂT DER KÛNSTE, BERLIN

STOLO - BIBLIOGRAFIA HISTORII I TEORII KULTURY OGRODOWEJ
I DZIEDZIN POKREWNYCH EUROPY ŚRODKOWEJ I ZACHODNIEJ

BIBLIOGRAFIE KULTURY OGRODOWEJ

Dziedzina kultury ogrodowej i komponowania krajobrazu była od wielu dziesiątków lat traktowana
tylko marginalnie. Aby ten deficyt przynajmniej częściowo obniżyć, jeden z autorów, prof. Gert Grôning,
dwadzieścia lat temu podjął pewne prace. Wskazać tu trzeba opracowane w 1997 r. przez niego i Joachima
Wolschke-Bulmahna Grtinen Biographien; Biographisches Handbuch zur Landsсhaftsarchitektur des 20.
Jahrhunderts in Deutschland, a także artykuł G. Grôninga i Uwe Schneidera Bio-bibliographical research
in garden history wydrukowany w 1998 r. w czasopiśmie „Studies in the History of Gardens and Designed
Landscupes", vol. 18, issue 4, p. 317-325. Długo krytykowany przez G. Grôninga w niemieckim Allgemeine
Ktinstler-Lexikon (Saur) deficyt osiągnięć na polu kultury ogrodowej pokazywał, co może zawierać odpo-
wiedni materiał. Autorzy wskazywali także na rozwijającą się bazę danych: www.garden-cult.de. Baza ta -
z około 52 tys. skomentowanych wpisów zalicza się do największych na świecie baz danych z zakresu
kultury ogrodowej i planowania przestrzennego. Niedawno ci sami badacze we współpracy z brandenbur-
skim urzędem ochrony zabytków i muzeum archeologicznym opublikowali kolejną bazę danych: www.plan-
sammlung.bldm-brandenburg.de. Jeśli chodzi o bibliografie uniwersalne historii sztuki, Bibliography of the
History of Art (BHA), obejmuje ona głównie architekturę, budownictwo, archeologię i historię sztuki. Kul-
tura ogrodowa i komponowanie krajobrazu są tu uwzględniane w niewystarczającym stopniu.

NAZWA STOLO

Nazwa STOLO odwołuje się do rzymskiej starożytności. To znaczące miano wydało nam się szczegól-
nie odpowiednie dla naszego wydawnictwa. W Rzymie żyły wtedy dwie osoby o nazwisku Stolo, mające
znaczenie w związku z naszym projektem. Mimo że oficjalnie nie rozróżniano ich w ten sposób, chcieliby-
śmy to uczynić i mówić dalej'o Stolo Starszym i Stolo Młodszym, żeby móc ich następnie rozróżniać. Stolo
Starszy był jednym z pierwszych trybunów ludowych z plebejskiego rodu Liciniusów: od 377 r. p.n.e. był
trybunem, od 361 r. konsulem. Stolo Młodszy, chwalony za znakomitą znajomość ogrodów, znany był jesz-
cze nawet Josephowi Furttenbachowi (1591-1667), ważnemu teoretykowi sztuki ogrodowej w krajach nie-
mieckich. Wymienia go w swej książce Architectura Recreationis, wydanej w 1640 r. w Augsburgu („otrzy-
mał ten przydomek dzięki niestrudzonej sztuce uprawy roślin i ogrodów"). Stolo Młodszy „w swej
posiadłości i ogrodach usuwał wszelkie stolony (czyli rozłogi - pędy płożące, ha!) jako bezużyteczne odro-
sty od korzenia, odrąbywał je i niszczył". Seria „Stolo" nawiązuje do tego swą nazwą, gdyż czując się zobo-
wiązani wobec „niestrudzonej sztuki uprawy roślin i ogrodów", wskazujemy „narzędzia pomagające znaj-
dywać" - czyli bibliografię - w pewnym sensie „rozłogi", przy tym, by zacytować tu znów Furttenbacha,
„nie odejmując głównym pniom siły i pożywienia".